Εντείνονται περαιτέρω οι παρεμβάσεις από ΗΠΑ - ΕΕ για να εγκριθεί το λεγόμενο γαλλο-γερμανικό σχέδιο «εξομάλυνσης» των σχέσεων Σερβίας - Κοσόβου και τη «διευθέτηση» του ζητήματος με τους όρους που εξυπηρετούν τα αμερικανικά και ευρωενωσιακά συμφέροντα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ Μ. Λάϊτσακ έφτασε χτες ξανά στην περιοχή, για να συζητήσει αυτή τη φορά με τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό Αλμπιν Κούρτι τα επόμενα βήματα στη διαδικασία διαλόγου Βελιγραδίου - Πρίστινας, όπως ανέφερε ανάρτησή του.

Είχαν προηγηθεί, πριν κάποιες μέρες, επαφές του Λάιτσακ μαζί με τον Αμερικανό εκπρόσωπο Γκάμπριελ Εσκομπάρ και διπλωματών από Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, στο Βελιγράδι, όπου «επέμειναν» στην ανάγκη να προχωρήσει ένας συμβιβασμός, με την εκατέρωθεν αναγνώριση Σερβίας - Κοσόβου, την άρση των εμποδίων που θέτει το Βελιγράδι στην είσοδο του Κοσόβου σε διεθνείς οργανισμούς, την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας (Ενέργεια, μεταφορές κ.τ.λ.).

Το ευρωατλαντικό σχέδιο αναμένεται να συζητηθεί την επόμενη βδομάδα στη σερβική Βουλή, με φόντο διάφορες ενστάσεις που εκφράστηκαν και στο κυβερνών κόμμα για την τοποθέτηση του Σέρβου Προέδρου Αλ. Βούτσιτς ότι «βγήκε το μαστίγιο» από ΗΠΑ - ΕΕ, αλλά το σχέδιο πρέπει να γίνει αποδεκτό ως αφετηρία νέων διαπραγματεύσεων. Ο Βούτσιτς επικαλείται για τη στάση του τις απειλές από ΗΠΑ - ΕΕ για τις συνέπειες σε βάρος της Σερβίας σε περίπτωση απόρριψης του σχεδίου.

Με αυτό το φόντο, μάλιστα, καταγράφηκαν χτες δύο τοποθετήσεις της σερβικής κυβέρνησης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι οποίες φαίνεται να μεγαλώνουν μια αποστασιοποίηση από τη Μόσχα.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ιβιτσα Ντάτσιτς επανέλαβε ότι «καταδικάζουμε την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και έτσι ψηφίσαμε στα διεθνή όργανα», ενώ αναφερόμενος στο «σύνθετο» θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας (στις οποίες έως τώρα η Σερβία δεν συμμετέχει), αφήνοντας ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο, είπε ότι «το αν θα επιβάλουμε κυρώσεις στη Ρωσία είναι άλλο θέμα. Δεν είναι θέμα χρόνου ή προθεσμιών, είναι θέμα που αφορά τα πολιτικά και οικονομικά μας συμφέροντα».

Στο ίδιο πλαίσιο, η πρωθυπουργός της Σερβίας Ανα Μπρναμπιτς μίλησε για «ρωσική επιθετικότητα προς την Ουκρανία», διατύπωση που διάφοροι παρατήρησαν πως ήταν πρωτόγνωρη για το Βελιγράδι.

Πάντως, ακόμα κι αν το γαλλο-γερμανικό σχέδιο αποτελέσει βάση νέων παζαριών, αυτά δεν θα είναι εύκολα, καθώς ήδη κάθε πλευρά ερμηνεύει κατά το δοκούν «ευαίσθητες» διατάξεις του. Για παράδειγμα, ο Κούρτι ναι μεν δήλωσε ότι το σχέδιο «μπορεί να αποτελέσει καλή βάση για να υπάρξει πρόοδος στον διάλογο», ωστόσο επέμεινε ότι «η συμφωνία για τη σύσταση Ενωσης Σερβικών Δήμων δεν πέρασε το τεστ του Συντάγματος». Υπενθυμίζεται ότι η δημιουργία της εν λόγω Ενωσης - που θα έδινε μία διευρυμένη αυτονομία στους Σέρβους του Κοσόβου - προβλέπεται σε διάφορες συμφωνίες για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, οι οποίες κατά τ' άλλα το νέο σχέδιο σημειώνει ότι πρέπει να τηρηθούν.

Στο μεταξύ, ο εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου για τις σχέσεις Σερβίας - Κοσόβου Βλ. Μπιλτσίκ επανέλαβε ότι «αν η Σερβία θέλει πρόοδο προς την ΕΕ πρέπει να κάνει σαφείς επιλογές. Αν συνεχίσει να κάθεται στο τελευταίο βαγόνι του τρένου προς την ΕΕ, φυσικά θα υποστεί συνέπειες». Πρόσθεσε ότι αυτό είναι «ένα μήνυμα που στέλνουμε από τον Φλεβάρη του 2022 και δεν θα αλλάξει, η Σερβία πρέπει να διαλέξει (...) Είναι μία κυρίαρχη χώρα και πιστεύω ότι έχει θέση στην ΕΕ, έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που υπάρχουν για μια υποψήφια χώρα, αλλά πρέπει να ληφθούν ορισμένες δύσκολες πολιτικές αποφάσεις».

Την ίδια στιγμή, «σύννεφα» στην «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων προσθέτει και η νέα επιδείνωση στις σχέσεις Βουλγαρίας - Βόρειας Μακεδονίας.

Χτες, ο ΥΠΕΞ της Βόρειας Μακεδονίας, Μπουγιάρ Οσμάνι, χαρακτήρισε «δυσανάλογη» την απόφαση της Σόφιας να ανακαλέσει για διαβουλεύσεις τον πρέσβη της από τα Σκόπια, μετά τον ξυλοδαρμό του γραμματέα του βουλγαρικού πολιτιστικού συλλόγου στην Οχρίδα, Χριστιάν Πεντίκοφ, από τρεις πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας. Ο Οσμάνι χαρακτήρισε «μεμονωμένο περιστατικό» τον ξυλοδαρμό. Σημειώνουμε ότι η νοσηλεία του Πεντίκοφ (που υπεβλήθηκε σε επέμβαση) συνεχίζεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Σόφιας, όπου μεταφέρθηκε μετά από παρέμβαση του βουλγάρικου ΥΠΕΞ.

Ο Οσμάνι εκτίμησε, τέλος, ως «επιβαρυντικό παράγοντα» το ότι η Βουλγαρία μπήκε πάλι σε προεκλογική περίοδο, αναφέροντας ότι «οι εκλογές περιπλέκουν ευαίσθητα θέματα και δεν δίνουν χώρο στους διπλωμάτες να κάνουν σωστά τη δουλειά τους».