Η λαμπρή παρουσία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, είναι το αντικείμενο δύο σημαντικών επιστημονικών, πλούσια εικονογραφημένων και καλαίσθητων, εκδόσεων, που παρουσίασαν χθες στην Παλαιά Βουλή το Παράρτημα του Ιδρύματος Πολιτισμού στην Οδησσό και το Ιδρυμα Α. Γ. Λεβέντη.

Το Παράρτημα του ΙΕΠ στην Οδησσό, αποδείχνοντας το ενδιαφέρον του για τις ανασκαφές στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας για την αποκάλυψη των αρχαιοελληνικών αποικιών, εξέδωσε το δίγλωσσο τόμο (ρωσικά- αγγλικά) «Ελληνικές Αποικίες στη Μαύρη Θάλασσα», προκειμένου να παρουσιάσει στην Ουκρανία και το εξωτερικό τα ανασκαφικά ευρήματα και συμπεράσματα των Ουκρανών αρχαιολόγων. Στην έκδοση παρουσιάζονται οι ανασκαφές στις νήσους Μπερεζάν και Λευκή, στην Ολβία, στον Τύρα, στο Νικώνιον, στο Κασάρι, αλλά και γύρω από το λιμάνι της Οδησσού.

Το μεγάλο δίκτυο ελληνικών αποικιών, αρχικά στη βορειοδυτική ακτή του Εύξεινου Πόντου και αργότερα στην ευρύτερη περιοχή, ήταν αποτέλεσμα του Μεγάλου Ελληνικού Αποικισμού, κυρίως στον 7^ο και 6^ο π.Χ. αιώνα. Οι πρώτοι άποικοι προέρχονταν από τη Μίλητο - μεγάλο εμπορικό κέντρο της Μ. Ασίας, και από άλλες ελληνικές πόλεις της, κυρίως λόγω της εισβολής των Περσών και Λυδών στην Ιωνία. Σημαντικότατο ρόλο διαδραμάτισαν οι δεκάδες ελληνικοί οικισμοί (στους 300 υπολογίζονται οι γύρω από την Ολβία) και εμπορικοί σταθμοί κυρίως, οι γύρω από το λιμάνι της Οδησσού και από τον οικισμό Κασάρι.

Το Ιδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, για να προβάλει τις ελληνικές και κυπριακές αρχαιότητες που βρίσκονται σε ξένα μουσεία, εξέδωσε (στα αγγλικά) τον - «συγγενικό» με τον προηγούμενο - τόμο «Ελληνικές και Κυπριακές Αρχαιότητες στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Οδησσού». Ιδρυτής, το 1825, του μουσείο αυτού ήταν ο Ελληνας δήμαρχος Οδησσού, Γρηγόριος Μαρασλής. Στο μουσείο στεγάστηκαν τα ευρήματα που είχαν αποκαλυφθεί στον Εύξεινο Πόντο. Το 1875, ένας Ρώσος δώρισε στο μουσείο και μια μικρή κυπριακή συλλογή (28 γλυπτά, κεραμικά, κ.ά.), η οποία ήταν αδημοσίευτη μέχρι σήμερα. Στην έκδοση παρουσιάζονται 147 ελληνικές (οι περισσότερες για πρώτη φορά) και οι 28 κυπριακές αρχαιότητες από τον καθηγητή, ακαδημαϊκό Βάσο Καραγιώργη και Ουκρανούς αρχαιολόγους.