Ενα από τα βασικά επιχειρήματα των θιασωτών της «απελευθέρωσης» των αγορών είναι ότι έτσι θα καταργηθούν τα «κρατικά μονοπώλια» σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας όπως είναι οι τηλεπικοινωνίες, η ηλεκτρική ενέργεια, οι αερομεταφορές, το τραπεζικό σύστημα. Οι προπαγανδιστές του «νεοφιλελευθερισμού» ισχυρίζονται σε όλους τους τόνους ότι η απελευθέρωση θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου και από τον ανταγωνισμό θα ωφεληθούν οι εργαζόμενοι, αφού θα έχουν φθηνότερα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες. Με τα ίδια επιχειρήματα και στη χώρα μας προωθήθηκαν οι «αποκρατικοποιήσεις» και οι «ιδιωτικοποιήσεις» από τις κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.

Εχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία να δούμε τις ακριβώς απέδωσε μέχρι σήμερα η «απελευθέρωση» των αγορών, στη χώρα όπου τα δόγματα του «νεοφιλελευθερισμού» εφαρμόστηκαν με απόλυτη πιστότητα, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η «απελευθέρωση» όχι μόνο δεν αποδυνάμωσε τα μονοπώλια, αλλά αντίθετα τα ενίσχυσε ακόμη περισσότερο δίνοντάς τους ηγεμονική ισχύ. Τα αποτελέσματα είναι πιο εντυπωσιακά στους κλάδους των τηλεπικοινωνιών, των αερομεταφορών και του τραπεζικού συστήματος.

Η «απελευθέρωση» της τηλεπικοινωνιακής αγοράς στις ΗΠΑ άρχισε πριν από έξι χρόνια. Αφορμή στάθηκε η διαπίστωση του Κογκρέσου ότι μια μόνο εταιρία, η «Southern Bell» είχε υπό τον έλεγχό της όλες τις γραμμές σταθερής τηλεφωνίας σε μια περιοχή που εκτεινόταν σε πέντε πολιτείες, συγκεντρώνοντας τεράστια κέρδη και εκδιώκοντας τους ανταγωνιστές της από τα δικά της «χωράφια». Ετσι η «Southern Bell» έγινε η σημαία της «απελευθέρωσης» που αποφάσισε το Κογκρέσο για να αντιμετωπίσει, δήθεν αυτή την κατάσταση.

Σήμερα, έξι χρόνια μετά, έχουν αλλάξει πολλά στην αγορά των τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ, όχι όμως έτσι όπως πρόβαλε το Κογκρέσο. H εταιρία, που τώρα είναι γνωστή με την ονομασία «SBC Communications», και αποτελεί συνέχεια της «Southern Bell», έχει υπό τον έλεγχό της τις υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας σε 13 Πολιτείες και εξυπηρετεί το ένα τρίτο των τηλεφωνικών γραμμών στις HΠA. Τα ετήσια κέρδη της έχουν υπετριπλασιασθεί, την ίδια στιγμή που πολλοί ανταγωνιστές της βρίσκονται στα πρόθυρα χρεοκοπίας. H SBC ισχυρίζεται ότι από την πλευρά της έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για μεγαλύτερη απελευθέρωση των αγορών.

H άνοδος της SBC, εταιρίας που έχει την έδρα της στο Σαν Αντόνιο, αποτελεί μέρος των δραματικών εξελίξεων στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ, η αξία της οποίας ανέρχεται σε 112 δισ. δολάρια ετησίως. Οι τέσσερις εναπομείνασες κραταιές εταιρίες -SBC, «Verizon Communications», «BellSouth» και «Qwest Communications International» - έχουν διαμορφώσει ένα από τα πιο ισχυρά μπλοκ του επιχειρηματικού κόσμου, ελέγχοντας πάνω από το 90% της αμερικανικής αγοράς αστικών κλήσεων, ενώ βρίσκονται στα πρόθυρα «κατάκτησης» και του τομέα υπεραστικών κλήσεων.

Παρόμοιες εξελίξεις συντελέστηκαν σε όλους τους βιομηχανικούς κλάδους και τους τομείς της αμερικανικής οικονομίας. Οι ουρανοί των HΠA κυριαρχούνται από έξι μεγάλους αερομεταφορείς, παρά τους κανονισμούς «απελευθέρωσης» που τέθηκαν σε ισχύ πριν από δύο δεκαετίες. Αλλά και ο τραπεζικός τομέας της χώρας είναι μοιρασμένος σε λίγες μεγα-τράπεζες. Στην περίπτωση που πραγματοποιηθεί το σχέδιο συγχώνευσης της «Comcast» με την «AT&T Broadband», τρεις εταιρίες θα ελέγχουν το 65% της αμερικανικής αγοράς καλωδιακών δικτύων.

Ο ανταγωνισμός και η «απελευθέρωση» των αγορών οδήγησαν σε αύξηση της ταχύτητας της συγκεντροποίησης και της συγκέντρωσης του κεφαλαίου. Τα μεγάλα μονοπώλια εκμεταλλεύτηκαν τη θέση τους και την ισχύ τους για να απορροφήσουν, να κλείσουν ή να εκτοπίσουν τους μικρότερους ανταγωνιστές τους. Τα μερίδια τους στην αγορά, την εγχώρια και τη διεθνή μεγάλωσαν εντυπωσιακά. Και η κυριαρχία των μονοπωλίων, που αυξάνει την ταχύτητα συγκέντροποίησης του κεφαλαίου, συσσωρεύοντας δεινά για τους λαούς, αποδεικνύει την αναγκαιότητα αντικατάστασης του καπιταλισμού απο το σοσιαλισμό.