• Τι εννοούμε με τη «λαθεμένη γενίκευση περί "μη παρέμβασης στο περιβάλλον"» και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Μιλάμε για αντίληψη που εδράζεται στα υπαρκτά καταστροφικά προς το περιβάλλον και τη ζωή του λαού φαινόμενα, όπως η άναρχη χωροθέτηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με αποτέλεσμα την καταστροφή της βιοποικιλότητας και μνημείων ιστορίας της πατρίδας μας, η επέκταση σκουπιδότοπων χωρίς κανένα μέτρο για την προστασία επιβαρυμένων περιβαλλοντικά περιοχών και των κατοίκων τους, η απουσία μέτρων πρόληψης και καταστολής - αντιμετώπισης πυρκαγιών σε δασικές και άλλες εκτάσεις αλλά και βιομηχανικών ατυχημάτων, η απουσία σε προσωπικό και υποδομές του κράτους για τον έλεγχο της ποιότητας των λιπασμάτων και ζωοτροφών, των τροφίμων, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την υγεία του λαού κ.ά. πολλά παραδείγματα. Αυτά και άλλα καταστροφικά για τη ζωή του λαού φαινόμενα δημιουργούν πολλές φορές τον προβληματισμό και την αγωνία σε παιδιά, στον λαό για το πώς μπορούν να αποφευχθούν. Γίνεται προσπάθεια να αναζητηθεί η αιτία των προβλημάτων, μερικές φορές στοχοποιούνται συγκεκριμένες τεχνολογικές διαδικασίες όπως η εξόρυξη ορυκτών πόρων, η τοποθέτηση αιολικών πάρκων κ.λπ. ως υπεύθυνες γενικά για την καταστροφή.

Μπροστά στο 13ο Συνέδριο της Οργάνωσής μας, έχουμε πλούσια πείρα από την παρέμβαση σε μια σειρά περιοχές όπου σηκώθηκαν κινητοποιήσεις ενάντια σε μια σειρά επενδυτικά σχέδια, με έντονη συμμετοχή νεολαίας. Είναι άρα ζητούμενο το πώς θα γενικεύσουμε ολοκληρωμένα την όποια θετική πείρα από την πολιτική μας παρέμβαση καθώς και την προσπάθεια να ανοίξουμε ολοκληρωμένα την πολιτική πρόταση του ΚΚΕ σε τμήματα νεολαίας που απασχολεί έντονα, ή ακόμα και δραστηριοποιείται κάτω από προβλήματα τέτοιας φύσης.

Εχει σημασία από τη δική μας πλευρά να απαντάμε σε αυτόν τον προβληματισμό, να τον προσανατολίζουμε μέσα από την προβολή της θέσης μας και το σύνολο της δραστηριότητάς μας, να αντιμετωπίζουμε την παρέμβαση του αντιπάλου. Γιατί πάνω σε αυτόν τον προβληματισμό πατά και η δραστηριότητα διάφορων περιβαλλοντικών, οικολογικών ομάδων σε πανεπιστήμια κ.α., ΜΚΟ, ινστιτούτων καθώς και σοσιαλδημοκρατικών, οπορτουνιστικών και αναρχικών οργανώσεων, που αναπαράγουν τέτοιες θεωρίες περί «μη παρέμβασης στο περιβάλλον» και προτάσεις «αποανάπτυξης». Είναι χαρακτηριστική η κριτική απέναντι στον «βιομηχανικό πολιτισμό γενικά ως αιτία της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων», είτε προτάσεις υπεράσπισης του περιβάλλοντος μέσα από την ελάττωση γενικά της ανθρώπινης δραστηριότητας και της επιστροφής ακόμα και σε προγενέστερες φάσεις παραγωγής.

Αυτές οι θεωρίες αποκρύπτουν ότι η υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος που συναντάμε σήμερα δεν είναι απότοκα«γενικά του βιομηχανικού πολιτισμού»,αλλά του κυνηγιού του κέρδους των μεγάλων ομίλων, των ανταγωνισμών της αστικής τάξης στο έδαφος της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και της πολιτικής που τα υπηρετεί. Μια πολιτική που μετατρέπει τα «πάντα» σε εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένων των δασών, βουνών, θαλασσών κ.ο.κ., δημιουργώντας το έδαφος για την επενδυτική δραστηριότητα μεγάλων ομίλων και την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Αθωώνουν με αυτόν τον τρόπο το καπιταλιστικό σύστημα και την εξουσία της αστικής τάξης, στρώνουν παράλληλα το έδαφος των αντιλήψεων ότι «φταίμε όλοι», την προπαγάνδα της ατομικής ευθύνης.

Πολλές από αυτές τις θεωρίες εστιάζουν στην αλλαγή της ατομικής στάσης του καθενός (π.χ. «ο καθένας μας πρέπει να αλλάξει τον τρόπο ζωής του, να στραφεί στην εξοικονόμηση και στην υποκατανάλωση») ως απάντηση για την προστασία του πλανήτη και του περιβάλλοντος. Θα λέγαμε, τα παραπάνω λόγια δεν απέχουν και πολύ από τις διαφημίσεις της κυβέρνησης και του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), που ζητά «να καταναλώνουμε λιγότερη Ενέργεια στα σπίτια μας τις ώρες 6 μ.μ. με 9 μ.μ.». Λόγια που πρόσφατα ακούστηκαν και από σύμβουλο της κυβέρνησης, διευθυντή ιδιωτικού ΙΕΚ σε επίσκεψη στη σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, που σε ενημέρωση για την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας ξεκαθάρισε στους φοιτητές ότι «η αυτοκίνηση δεν είναι δικαίωμα, αλλά προνόμιο για λίγους» κ.ά. παρόμοια. Δηλαδή, όχι μόνο αθωώνουν τον θύτη της καταστροφής αλλά στοχοποιούν τα θύματα, τον λαό και τα παιδιά του, που βλέπουν τη ζωή τους και το περιβάλλον που ζουν να υποβαθμίζεται συνεχώς παρά την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, τους καλούν να υποστούν ακόμα μεγαλύτερες θυσίες.

Οι θεωρίες περί ελάττωσης της ανθρώπινης δραστηριότητας γενικά φτάνουν να οδηγούνται και από τη στρεβλή σκέψη ότι «η αξία του περιβάλλοντος, του μη ανθρώπινου κόσμου είναι ανεξάρτητη από τη χρησιμότητα για τους ανθρώπινους σκοπούς» (η λεγόμενη αυταξία του περιβάλλοντος σημαίνει αναβαθμίζω το περιβάλλον για το ίδιο το περιβάλλον και μόνο). Εχει σημασία για την αντιμετώπιση αυτών των αντιλήψεων να κατανοείται ότι σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, οι κοινωνίες πάντα «συνδιαλέγονταν» και αλληλεπιδρούσαν με το περιβάλλον, ζούσαν σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, στο έδαφος φυσικά των εκάστοτε κυρίαρχων κοινωνικών σχέσεων.

Μάλιστα, η κοινωνία μέσα από την εργασία της κάθε φορά κατορθώνει να κυριαρχεί στη φύση και να την αξιοποιεί προς όφελος των αναγκών της, να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται η ίδια. Ετσι, ο homo sapiens και οι πρόγονοί του χρησιμοποιούσαν το ραβδί για τη συλλογή καρπών και το κυνήγι άγριων ζώων, τη σπηλιά στα βουνά για την προστασία τους από τα άγρια ζώα και τα καιρικά φαινόμενα, τα ξύλα και τη φωτιά για τη ζεστασιά τους. Ετσι και σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και των big data μπορεί να αξιοποιήσει τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας όχι μόνο για την προστασία της ανθρώπινης ζωής από τα καιρικά κ.α. φυσικά φαινόμενα, όχι μόνο για την επιβίωσή του, αλλά για την αναβάθμιση της ζωής του.

Σήμερα έχουν μεσολαβήσει εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια εξέλιξης και ανάπτυξης της ίδιας της εργασίας, των εργαλείων της, των μέσων παραγωγής, των ίδιων των ανθρώπων και των γνώσεων της κοινωνίας, που μπορούν να δώσουν απάντηση στο γιατί μια καταστροφή από πυρκαγιά, χιονοθύελλα, νεροποντή, σεισμό δεν είναι ένα θεόσταλτο έργο, ούτε φταίει που δεν αντιμετωπίζεται «ο κακός μας ο καιρός». Σήμερα υπάρχει δυνατότητα τις μεγαλουπόλεις μας να μην τις έχουμε μόνο με τσιμέντο αλλά με σύγχρονα πάρκα, ελεύθερους χώρους για άθληση και ψυχαγωγία για τον λαό και τα παιδιά του. Υπάρχει δυνατότητα να μην στοιβάζονται είκοσι πέντε και βάλε παιδιά στις σχολικές αίθουσες και κάνουν αποπνικτική την κατάσταση για τους μαθητές και για τους δασκάλους.

Δηλαδή έχουμε φτάσει σε μια εποχή που μπορεί να δοθεί διέξοδος στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος της ζωής μας, γιατί μπορούμε να προβλέψουμε ακόμα καλύτερα τις συνέπειες από την καθημερινή δραστηριότητά μας, να την σχεδιάσουμε και να την ελέγξουμε, βελτιστοποιώντας την επίδρασή της στο περιβάλλον προς όφελος όλης της κοινωνίας. Φυσικά υπάρχει μία προϋπόθεση. Να φύγει από τη μέση το δηλητήριο που καταστρέφει το περιβάλλον και την κοινωνία μας, η καπιταλιστική ιδιοκτησία, το κυνήγι του κέρδους και της εκμετάλλευσης, να ανατραπεί η αστική εξουσία που τα υπηρετεί. Να δοθεί η δυνατότητα στην εργατική εξουσία να οικοδομήσει τις νέες μη εκμεταλλευτικές κομμουνιστικές σχέσεις.

Για παράδειγμα, στην Ελλάδα έχουμε τη δυνατότητα μέσα από τον Κεντρικό πανεθνικό Σχεδιασμό, στο έδαφος της κοινωνικής ιδιοκτησίας και της εργατικής εξουσίας, να οργανωθούν και να αξιοποιηθούν οι πλούσιοι πόροι της (μεταξύ αυτών και ο λιγνίτης και οι ΑΠΕ), όλες οι τεχνολογίες, οι έρευνες, οι επιστήμες, ο εργαζόμενος λαός συνδυασμένα για τη φθηνή παραγωγή και μεταφορά Ενέργειας με τα αντίστοιχα μέτρα για την τωρινή και μελλοντική προστασία της ατμόσφαιρας, της βιοποικιλότητας της εκάστοτε περιοχής, της ζωής όλης της κοινωνίας με κεντρικό στόχο την ευημερία της ίδιας και των παιδιών της, άρα και του περιβάλλοντος που ζει.