Πρόταση για την «εκτόνωση» της έντασης στο βόρειο Κόσοβο υπέβαλε ο πρωθυπουργός του προτεκτοράτου, Αλμπιν Κούρτι, με επιστολή του προς τον επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, μετά την έντονη δυσαρέσκεια που εξέφρασαν Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες για τους χειρισμούς της Πρίστινας απέναντι στους Σέρβους του Κοσόβου και τα εμπόδια που θέτουν αυτοί οι χειρισμοί στην «ομαλή» προώθηση των ευρωατλαντικών σχεδίων στην περιοχή.

Σύμφωνα με το «Euractiv», το σχέδιο Κούρτι περιλαμβάνει τη «μείωση» των ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων που έστειλε η Πρίστινα στα δημαρχεία του βόρειου Κοσόβου απέναντι στους Σέρβους διαδηλωτές, καθώς και τη «διεξαγωγή κοινών αξιολογήσεων της ασφάλειας (στην περιοχή) από την αστυνομία του Κοσόβου, τη ΝΑΤΟική KFOR και την επιχείρηση (της ΕΕ), κάθε 15 μέρες, για να εγγυηθούν ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους και τη στήριξη των μέτρων επιβολής του νόμου».

Ακόμα, προτείνεται «συντονισμός με όλους τους παράγοντες για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στους τέσσερις δήμους στον βορρά (του Κοσόβου)», αλλά και επιστροφή των δύο πλευρών στον διάλογο υπό τη διαμεσολάβηση της ΕΕ, όπως και να καταρτίσουν οι Βρυξέλλες ένα σχέδιο εφαρμογής των συμφωνιών που ήδη έχουν διαμορφωθεί. Μεταξύ άλλων ο Κούρτι φέρεται να προτείνει ακόμα και συνάντησή του με τον Σέρβο Πρόεδρο, Αλ. Βούτσιτς, στις Βρυξέλλες, αυτήν τη βδομάδα.

Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα μεταδίδονται, στο σχέδιο Κούρτι δεν υπάρχει αναφορά στο επίμαχο θέμα της δημιουργίας «Ενωσης Σερβικών Δήμων» που προβλέπεται σε προηγούμενες συμφωνίες Σερβίας - Κοσόβου, τις οποίες αρνείται να εφαρμόσει η Πρίστινα.

Επιπλέον, σύμφωνα με το «Euractiv», ο Κούρτι χαρακτηρίζει «επείγον το να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη όλοι όσοι χρησιμοποίησαν βία κατά της κοσοβάρικης αστυνομίας, της (ΝΑΤΟικής) KFOR και των ΜΜΕ», ζητά την άμεση αποχώρηση «των βίαιων ομάδων» από την «επικράτεια του Κοσόβου» (η Πρίστινα κάνει λόγο για μεταφερόμενους διαδηλωτές από τη Σερβία) και τον τερματισμό «κάθε εγκληματικής πράξης κατά των θεσμών του Κοσόβου».

Χτες, εξάλλου, προκλήθηκε νέα ένταση, μετά τη σύλληψη ηγετικού στελέχους της σερβικής οργάνωσης «Πολιτική Προστασία» που - σύμφωνα με τον Κοσοβάρο υπουργό Εσωτερικών, Τζ. Σβετσλία - υποκίνησε και οργάνωσε επιθέσεις κατά της κοσοβάρικης αστυνομίας και της KFOR.

Σήμερα αναμένεται συνάντηση του Κούρτι με τον Αλβανό πρωθυπουργό, Εντι Ράμα, ο οποίος στα τέλη της περασμένης βδομάδας αναφέρθηκε σε «σχέδιο» για την «εξομάλυνση της κατάστασης» μεταξύ Σερβίας - Κοσόβου που είχε αποτελέσει εδώ και καιρό αντικείμενο διαπραγμάτευσης με ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως τη Γαλλία και τη Γερμανία.

«Η κατάσταση γίνεται ανησυχητική και δεν μπορώ να παραμείνω θεατής βλέποντας το Κόσοβο να συρρικνώνεται μπροστά στα μάτια εκείνων που δημιούργησαν το κράτος του Κοσόβου», δήλωσε χαρακτηριστικά για το προτεκτοράτο ο Αλβανός πρωθυπουργός.

Σχολιάζοντας την πρωτοβουλία Ράμα, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Π. Στάνο, δήλωσε: «Οποιαδήποτε εποικοδομητική συμβολή στον διάλογο μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας υπό την αιγίδα της ΕΕ, στο πλαίσιο του οποίου συζητείται η Ενωση/Κοινότητα των δήμων της σερβικής πλειοψηφίας, είναι ευπρόσδεκτη».

Παρέμβαση έκανε και ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Αρτάν Γκρούμπι, στηρίζοντας πλήρως το αλβανικό σχέδιο και «την πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Ράμα, ως μια καλή πρωτοβουλία για να συνεχίσουμε προς την κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος στον βορρά, αλλά και τελικά μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας, με αμοιβαία αναγνώριση».

Πληροφορίες συνέδεαν το σχέδιο Ράμα με το καθεστώς που σήμερα απολαμβάνουν οι (αυτόχθονες Λάπωνες) Σάμι σε σκανδιναβικές χώρες, μεταξύ άλλων έχοντας αποκτήσει και χωριστό Κοινοβούλιο.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι εμφανίζονται και φωνές που επικρίνουν ανοιχτά τη στάση της ΕΕ, όπως αυτή της πρώην ΥΠΕΞ του Κοσόβου Μελίζα Χαραντινάι, η οποία είπε ότι δεν βλέπει «πλέον το νόημα της συμμετοχής του Κοσόβου στον υπό την αιγίδα της ΕΕ διάλογο, οπότε αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, καθώς οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τόσο το Κόσοβο όσο και τη Σερβία ως κράτη και είναι αμερόληπτες (...) Το Κόσοβο δεν θα πρέπει να είναι όμηρος λόγω διαρθρωτικών και πολιτικών ζητημάτων της ΕΕ για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης και αμοιβαίας αναγνώρισης».

Στο μεταξύ, στη Ρουμανία, καθήκοντα πρωθυπουργού ανέλαβε ο μέχρι πρότινος υπουργός Δικαιοσύνης, Καταλίν Πρεντόιου, κατ' εφαρμογή συμφωνίας με την οποία το 2021 σχημάτισαν κυβέρνηση οι Σοσιαλδημοκράτες (PSD), οι Φιλελεύθεροι (PNL) και το κόμμα της ουγγρικής μειονότητας (UDMR). Η συμφωνία προέβλεπε ότι μέχρι τα τέλη του Μάη του 2023 πρωθυπουργός θα ήταν ο Νικολάε Τσιούκα από τους Φιλελεύθερους και μετά θα τον διαδεχόταν ο Μαρτσέλ Τσιολάκου από τους Σοσιαλδημοκράτες, μέχρι τις γενικές εκλογές που κανονικά θα γίνουν στα τέλη του 2024.

Τελικά η διαδικασία της «διαδοχής» αποδείχτηκε πιο σύνθετη - οδηγώντας και σε αλλαγή της αρχικής συμφωνίας - με φόντο και τις συνεχιζόμενες κινητοποιήσεις, όπως αυτές των εκπαιδευτικών που διαμαρτύρονται για τις συνθήκες εργασίας και συνολικά την κατάσταση στην Παιδεία της χώρας. Ακόμα, η Ουγγρική Δημοκρατική Ενωση της Ρουμανίας (UDMR) άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό, επιμένοντας να αναλάβει συγκεκριμένα χαρτοφυλάκια, όπως αυτό της Ανάπτυξης.