Συνεχίζοντας τη σειρά βιβλιοπαρουσιάσεων στη Θεσσαλονίκη, για την οποία αποτυπώνεται μεγάλο ενδιαφέρον από το αναγνωστικό κοινό, η «Σύγχρονη Εποχή» πραγματοποίησε το απόγευμα της Δευτέρας εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «Ανιχνεύοντας το ρεμπέτικο».

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από κοινού με την ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, στον πολυχώρο «WE», όπου μίλησε ο συγγραφέας, Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, ενώ παρέμβαση έκανε και ο Κώστας Γκούβας, μέλος του ΔΣ του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου. Μετά τις ομιλίες ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα εμπνευσμένο από τις αναφορές του βιβλίου, με επιλεγμένα ρεμπέτικα τραγούδια, το οποίο παρουσίασαν οι Μαρία Φραγκούλη, Νίκος Ταλέας, Κώστας Γκούβας και Κώστας Γκρανόπουλος.

Μιλώντας για το βιβλίο, ο Στέφανος Λουκάς αναφέρθηκε σε ζητήματα με τα οποία αυτό καταπιάνεται, όπως τις ρίζες του ρεμπέτικου, που μαζί με τα παράλια της Μικράς Ασίας εντοπίζεται και στη Θεσσαλονίκη, ήδη από την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον χαρακτήρα του ως διεθνιστικής μουσικής, καθώς και τη σχέση του με την εργατική τάξη αλλά και το Κόμμα της, το ΚΚΕ.

Ακόμα, έγινε αναφορά στη διαπάλη που υπάρχει γύρω από την ετυμολογία της λέξης «ρεμπέτικο», οι διάφορες προσεγγίσεις της οποίας παρουσιάζονται στο βιβλίο, με τον Στέφανο Λουκά να τονίζει πως πρόκειται για διαπάλη με ουσιαστικό περιεχόμενο, όπως ακόμα και σε άλλα ζητήματα, όπως το τι προσδιορίζει ο όρος «λαϊκό», το ποια κοινωνικά στρώματα εκφράζει το ρεμπέτικο τραγούδι και ποια είναι η σημειολογία του.

Ο Στέφανος Λουκάς επισήμανε ότι η μελέτη του συγκεκριμένου είδους τραγουδιού, όπως και κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας ως μορφής κοινωνικής συνείδησης, απαιτεί τον προσδιορισμό των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών με τις οποίες αντικειμενικά εμφανίζεται και εξελίσσεται, αναπτύσσεται ως κοινωνικό φαινόμενο. Δηλαδή μελέτη των συνθηκών μέσα στις οποίες δημιουργούν η εργατική τάξη, οι λαοί, που γράφουν την πραγματική ιστορία των κοινωνιών, ενώ παράλληλα ξεκαθάρισε ότι η καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί πεδίο ιδεολογικής διαπάλης.

«Η συγκεκριμένη εργασία - πρόσθεσε - φροντίζει να "δέσει" την έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι με την ιστορική, κοινωνική, οικονομική εξέλιξη, για να φωτίσει όσο γίνεται αντικειμενικά βασικές πλευρές του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου, οι οποίες επίσης αποτελούν πεδίο διαπάλης, όπως: Ποια κοινωνικά τμήματα του πληθυσμού το δημιούργησαν και το ανέπτυξαν, ποιες κοινωνικές τάξεις και στρώματα εκφράζει ως λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, γιατί είναι πραγματική λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, ποια είναι η εξέλιξή της κ.λπ. (...)

Για να ερευνηθεί ολοκληρωμένα και ολόπλευρα το ρεμπέτικο τραγούδι, σε όλες τις πτυχές και τις παραμέτρους που το συνθέτουν ως καλλιτεχνική μουσικο-στιχουργική λαϊκή δημιουργία και ως κοινωνικό φαινόμενο, θα χρειαζόταν τόμους. Είναι πολυσύνθετο φαινόμενο. Ερχεται από πολύ μακριά από το ιστορικο-κοινωνικό παρελθόν, ως λαϊκή δημιουργία που εμφανίζεται στα αστικά κέντρα. Εχει τεράστια εξέλιξη - έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα των ταξικών αντιπαραθέσεων όπως κάθε λαϊκή δημιουργία - και ταυτόχρονα αποτελεί αντικείμενο διαμάχης ακόμη και στις έρευνες και μελέτες για την ιστορική εμφάνισή του και τις ρίζες του, ποιες κοινωνικές ομάδες, τάξεις, στρώματα αντιπροσωπεύει και εκφράζει, από ποιες ανάλογες ομάδες δημιουργήθηκε και προέρχεται».

Ακόμα, ο ίδιος σημείωσε πως η έρευνα καταπιάνεται επίσης με την εμφάνιση ρεμπέτικων τραγουδιών με αναφορές στην εργατική τάξη, αλλά και την επίδραση της ταξικής πάλης στο ρεμπέτικο τραγούδι. «Αφενός γιατί η ταξική πάλη επιδρά στις εργατικές - λαϊκές συνειδήσεις, άρα και στον λαϊκό πολιτισμό, τη λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία. Αφετέρου γιατί το ρεμπέτικο ως λαϊκή δημιουργία καταπιάστηκε και ανέδειξε όλα τα κοινωνικά φαινόμενα που υπάρχουν σε μια ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία και μάλιστα σε συνθήκες μιας νέας απότομης προλεταριοποίησης μεσαίων στρωμάτων λόγω της μικρασιατικής προσφυγιάς», είπε.

Στην παρέμβασή του, ο Κώστας Γκούβας είπε πως το βιβλίο αποτελεί «το πρώτο και ίσως το μόνο που βάζει το ρεμπέτικο τραγούδι και τη λαϊκή δημιουργία κάτω από ταξικό μικροσκόπιο και δεν εξωραΐζει ούτε εξιδανικεύει καταστάσεις, όπως πολλοί μελετητές προσπάθησαν τα προηγούμενα χρόνια και κυρίως από τη δεκαετία του 1980 και τη δεύτερη αναβίωση του ρεμπέτικου τραγουδιού».

Ακόμα, ο Κώστας Γκούβας σημείωσε μεταξύ άλλων πως το βιβλίο έρχεται να αντικρούσει με επιστημονικό τρόπο την κριτική απέναντι στο ΚΚΕ για την απόρριψη του ρεμπέτικου και είπε: «Το ΚΚΕ είναι το μόνο που ασχολείται πολύπλευρα με το λαϊκό τραγούδι και τον λαϊκό πολιτισμό. Με τις δεκάδες συναυλίες και γλέντια που διοργανώνει κάθε χρόνο και μία σκηνή ολόκληρη αφιερωμένη στο λαϊκό τραγούδι στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Είναι αστείο τουλάχιστον να θεωρεί κάποιος πως το Κόμμα της εργατικής τάξης απορρίπτει συλλήβδην το τραγούδι και τον πολιτισμό της εργατικής τάξης. Οπως αναφέρεται και στο βιβλίο, αντιπαλεύει αταλάντευτα την προσπάθεια ενσωμάτωσης του ρεμπέτικου από την κυρίαρχη τάξη μέσω της καλλιέργειας της ναρκωκουλτούρας, ένα πρόβλημα που υπάρχει και σήμερα.

(...) Ολοι οι κομμουνιστές και οι προοδευτικοί άνθρωποι να αξιοποιήσουμε το συγκεκριμένο βιβλίο για να σπάσουμε αντιλήψεις ετών για το ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι. Είτε από την πλευρά του ακροατή, είτε περισσότερο από την πλευρά του μουσικού και εκτελεστή».