«Είμαι 5 χρόνων. Η πρώτη μου ανάμνηση είναι ένα φως που με ξύπνησε. Ηταν η πρώτη σύλληψη του πατέρα μου.

Είμαι 7. Η πρώτη διαδήλωση που θυμάμαι. Κάθισα με τη μητέρα μου στο χώμα. Συνέλαβαν ξανά τον πατέρα μου.

Τότε κατάλαβα ότι οι γονείς μου είναι ακτιβιστές και ο πατέρας μου ανίκητος».

Κάπως έτσι ξεκινά η ταινία «Καμία Αλλη Γη» (No Other Land) που μιλάει για τη μεγαλύτερη πράξη αναγκαστικής μετακίνησης πληθυσμού στη Δυτική Οχθη από την κατάκτησή της το 1967, τον εκτοπισμό των κατοίκων της Masafer Yatta και την κήρυξη της περιοχής σε ζώνη στρατιωτικής εκπαίδευσης από την ισραηλινή κατοχή. Η Masafer Yatta είναι μια περιοχή με 20 αρχαία παλαιστινιακά χωριά στο νότιο άκρο της Δυτικής Οχθης. Οι κάτοικοί της, αγρότες και κτηνοτρόφοι, ζουν σε παλιά πέτρινα κτίσματα και σπηλιές, εκατοντάδες χρόνια πριν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.

Η «Καμία Αλλη Γη» είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ που αφηγείται τη συστηματική προσπάθεια εκτοπισμού αλλά και την ανυποχώρητη στάση των κατοίκων της. Στα χέρια των Παλαιστίνιων Μπάζελ Αντρα και Χαμντάν Μπαλάλ και των Ισραηλινών Γιούβαλ Αμπραχαμ και Ρέιτσελ Ζορ η κάμερα λειτουργεί ως όπλο αλήθειας και αντίστασης. Λειτουργεί επίσης και ως εργαλείο μνήμης - απόδειξη ότι τα χωριά αυτά υπάρχουν.

Η ταινία προβλήθηκε στο 74ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου και κέρδισε το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ και το βραβείο κοινού. Οι Γιούβαλ Αμπραχαμ και Μπάζελ Αντρα συγκλόνισαν με την ομιλία τους, υψώνοντας το ανάστημά τους κατά της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη. Εκτοτε τους παρακολουθούσαμε με αγωνία, αφού αρκετές φορές κινδύνευσε η ζωή τους από τη βράβευσή τους μέχρι σήμερα. Θέλαμε να τους μιλήσουμε από την πρώτη στιγμή αλλά ήταν αδύνατον. Τα καταφέραμε, μέσω zoom, μια μέρα πριν από την επίθεση του Ισραήλ στον Λίβανο, με αφορμή την κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ στους ελληνικούς κινηματογράφους, την Πέμπτη 17 Οκτώβρη.

-- «Μα δε θα λένε: Ηταν σκοτεινοί καιροί. Θα λένε γιατί σώπαιναν οι ποιητές τους», λέει κάπου ο Μπρεχτ. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό το ντοκιμαντέρ είναι μια πράξη αντίστασης; Πώς μπορεί η Τέχνη να βοηθήσει σε καιρούς πολέμου;

Μπ. Αντρα: Πράγματι. Το ντοκιμαντέρ δείχνει την καταστροφή του τόπου μου, της Masafer Yatta. Είναι μια πραγματικότητα που βιώνουμε δεκαετίες τώρα. Ομως, δεν το βάζουμε κάτω, συνεχίζουμε να ζούμε εκεί.

Και ναι, η κάμερα είναι το δικό μου «όπλο», για να πολεμήσω τη βία, την κατοχή. Με την κάμερα στον ώμο μου καταγράφω τις επιθέσεις, τους στρατιώτες, τους εποίκους, τα σπίτια που καταστρέφουν, τις συνεχείς προσβολές τους στους κατοίκους...

Και μέσα από αυτόν τον τρόπο επιδιώκουμε να δείξουμε στους λαούς τι γίνεται, για να πιέσουν τις κυβερνήσεις τους, να σταματήσουν να υποστηρίζουν το κράτος του Ισραήλ με όπλα και χρήματα. Να μη μένουν σιωπηλοί. Να ενώσουν τις φωνές τους μαζί μας. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο γυρίζαμε αυτήν την ταινία τα τελευταία 5 χρόνια.

-- Πώς βιώνετε την καθημερινότητα στη Masafer Yatta;

Μπ. Αντρα: Το κυρίαρχο συναίσθημα θα έλεγα ότι είναι ο φόβος πως κάτι θα συμβεί... Το πρωί, μπορεί να έρθει μια μπουλντόζα και να καταστρέψει ένα σπίτι, μια ομάδα στρατιωτών να μας επιτεθεί, ή να δηλητηριάσει ένα πρόβατο. Και αυτό το αίσθημα δεν μας αφήνει. Τι θα γίνει άμα λείψουμε για λίγες ώρες από το σπίτι μας; Τι θα γίνει με τα παιδιά μας όταν λείπουν στο σχολείο;

Αυτή είναι η πραγματικότητα της ζωής μας. Και αυτή η αλήθεια πιστεύω ότι βγαίνει και στην ταινία.

-- Πότε αποφασίσατε να κάνετε την ταινία και πώς δημιουργήθηκε αυτή η ομάδα;

Μπ. Αντρα: Πριν από 5 χρόνια ο Γιούβαλ και η Ρέιτσελ ήρθαν ως δημοσιογράφοι, για να γράψουν ένα άρθρο για τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τα χωριά της Masafer Yatta. Τότε γνώρισαν εμένα και τον Χαμντάν. Μια μέρα συμφωνήσαμε οι τέσσερίς μας να ξεκινήσουμε το ντοκιμαντέρ χρησιμοποιώντας καταρχάς το υλικό που τραβούσαμε για χρόνια στην περιοχή. Παράλληλα αρχίσαμε να καταγράφουμε την καθημερινότητα: Τις συγκρούσεις, τις καταστροφές, τις διαδηλώσεις, τη ζωή των οικογενειών μας.

-- Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης;

Γ. Αμπραχαμ: Δεν είχαμε ξανακάνει ντοκιμαντέρ. Δεν είμαστε σκηνοθέτες, είμαστε δημοσιογράφοι. Και έπρεπε να μάθουμε πολλά. Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις μια ταινία!

Ως δημοσιογράφοι γνωρίζαμε πώς είναι να καταγράφεις ένα γεγονός, π.χ. την κατεδάφιση ενός σπιτιού. Αλλά πώς θα καταφέρναμε να πούμε την ιστορία μιας ολόκληρης κοινότητας, που βρίσκεται σε μια διαδικασία αναγκαστικής μεταφοράς, αλλά παράλληλα και την ιστορία του εαυτού μας, της δράσης μας, τον τρόπο, καθώς και την πολυπλοκότητα της συνεργασίας μας, ως Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι που δουλεύουν μαζί; Πώς θα καταφέρναμε να πούμε την ιστορία του Χαρούν, του νεαρού φίλου μας που δέχτηκε δολοφονική επίθεση από τον ισραηλινό στρατό, έμεινε ανάπηρος και τελικά «έφυγε» από τη ζωή;

Ολα τα παραπάνω, επομένως, δεν είναι μόνο ενημέρωση. Αφορούν και τις ζωές των ανθρώπων, τα συναισθήματά τους. Ολα αυτά λοιπόν ήταν πολύ δύσκολες προκλήσεις για εμάς. Και ευτυχώς δεχθήκαμε πολλή βοήθεια στην πορεία, για παράδειγμα συνεργαστήκαμε με την Πρωτοβουλία Close-Up, η οποία βοηθά τις ταινίες ντοκιμαντέρ στη Μέση Ανατολή.

Και τώρα που το συζητάμε, νομίζω ότι μια άλλη πρόκληση ήταν ο στρατός. Ξέρετε, μερικές φορές καθόμασταν και μοντάραμε μια σκηνή κατεδάφισης σπιτιού και μετά έρχονταν οι στρατιωτικές μπουλντόζες και πήγαιναν να καταστρέψουν ένα άλλο σπίτι και εμείς έπρεπε να τρέξουμε, να το κινηματογραφήσουμε. Η μεγαλύτερη, δηλαδή, πρόκληση ήταν ότι κάναμε ένα ντοκιμαντέρ για κάτι που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και αυτό προσθέτει διάφορες δυσκολίες.

-- Γιούβαλ, μια ερώτηση για εσένα. Είσαι αρνητής στράτευσης. Πες μας παραπάνω για την απόφασή σου.

Γ. Αμπραχαμ: Η θητεία στον στρατό είναι υποχρεωτική για την ισραηλινή κοινωνία και σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό είναι μέρος της ισραηλινής κουλτούρας.

Οι Ισραηλινοί βλέπουν από πολύ μικρή ηλικία τους πατεράδες τους ή τα μεγαλύτερα αδέρφια τους να είναι αξιωματικοί του ισραηλινού στρατού. Διδάσκονται στο σχολείο για τον στρατό. Με αυτές τις εικόνες μεγαλώνουν. Με αυτό το «όνειρο» γαλουχούνται από μικρά παιδιά.

Στην περίπτωσή μου, κατατάχθηκα στον ισραηλινό στρατό, αλλά σε λίγους μήνες έφυγα για πολιτικούς λόγους. Ηταν η εποχή που ξεκινούσα να συνειδητοποιώ τι σημαίνει στρατιωτική κατοχή. Και ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα ότι ήθελα να μάθω περισσότερα, πριν πάρω κάποιο όπλο ή κληθώ να πάρω μέρος σε αυτήν τη σύγκρουση. Κατάλαβα ότι δεν θα μπορούσα να υπηρετήσω σε μια ένοπλη δύναμη, πριν κατανοήσω ποιον πολεμώ και γιατί τον πολεμώ.

Και είμαι πολύ χαρούμενος που πήρα αυτήν την απόφαση. Είναι μια ασυνήθιστη απόφαση, αλλά είχα τον χρόνο να σπουδάσω Αραβικά και να δουλέψω όπως βλέπετε στην ταινία.

Ξέρω ότι πολλοί Ισραηλινοί είναι επικριτικοί σχετικά με την απόφασή μου. Εγκαταλείπεις την ασφάλειά μας, μου λένε. Ομως, πραγματικά, σήμερα πιστεύω ότι η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια των Παλαιστινίων αλλά και για την ασφάλεια των Ισραηλινών είναι το γεγονός ότι η στρατιωτική κατοχή συνεχίζεται.

Για μένα είναι πολύ πιο σημαντικό να υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για να αναδιαμορφώσουν τη σχέση μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, που αγωνίζονται γι' αυτήν την πολιτική αλλαγή. Το μέλλον που έχουμε ανάγκη δεν περνάει μέσα από την ύπαρξη περισσότερων στρατιωτών και όπλων. Αυτό είναι το δικό μου «πιστεύω» και γι' αυτό ενήργησα με τον τρόπο που ενήργησα.

-- Το μεγάλο γεγονός στην Μπερλινάλε ήταν οι συγκλονιστικές σας ομιλίες στην τελετή βράβευσης της ταινίας. Πιστεύετε ότι αυτό έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη ενός ακόμα μεγαλύτερου κινήματος αλληλεγγύης στον χώρο της Τέχνης; Τι θέλετε να πείτε στο ελληνικό κοινό;

Μπ. Αντρα: Είμαστε πολύ χαρούμενοι για την αποδοχή της ταινίας μας. Για να πω, τουλάχιστον, για τον εαυτό μου, νιώθω περισσότερο αγωνιστής παρά σκηνοθέτης. Ο στόχος μας είναι να φτάσει η φωνή μας σε όσο το δυνατόν περισσότερους.

Γ. Αμπραχαμ: Αυτή είναι η δύναμη της Τέχνης. Μπορεί πιο εύκολα να πυροδοτεί μια συζήτηση, να επηρεάζει τη σκέψη των ανθρώπων, να γίνει «όπλο» στην πάλη για δικαιοσύνη, αντίσταση σε διάφορες μορφές καταπίεσης. Το ξέρω, δεν είναι μόνο τα παραπάνω η λειτουργία της Τέχνης, αλλά για μένα ήταν ο βασικός λόγος.

Και ναι, δεν ήταν εύκολο να αποδεχτούμε τις απειλές που βιώσαμε εμείς και οι οικογένειές μας, μετά την Μπερλινάλε. Αλλά δεν υπήρχε άλλος δρόμος.

Θέλω να γνωρίζουν οι Ελληνες, οι αναγνώστες της εφημερίδας σας, ότι υπάρχουν Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί σαν εμένα και τον Μπάζελ. Φοβόμαστε για το αύριο. Και θέλουμε και τη δική σας βοήθεια, για να μπει ένα τέρμα στη στρατιωτική κατοχή. Ξέρουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι πολύ φίλη με την κυβέρνηση του Νετανιάχου...

Αλλά πιστεύουμε βαθιά ότι η Παλαιστίνη και το Ισραήλ, όπως και η Ελλάδα μπορούν να γίνουν... καλύτερα μέρη! Ο αγώνας είναι κοινός για να φτάσουμε σε ένα μέλλον που στο επίκεντρό του θα είναι ο άνθρωπος και οι ανάγκες του και όχι η εκμετάλλευση και η βία, όπως συμβαίνει αυτήν τη στιγμή.

Σας ευχαριστούμε λοιπόν για την αλληλεγγύη και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να σας συναντήσουμε από κοντά στο μέλλον!