Συνάντηση αντιπροσωπειών των υπουργείων Αμυνας Ελλάδας και Τουρκίας έγινε χτες στην Κωνσταντινούπολη για τα λεγόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), μέτρα σε στρατιωτικό επίπεδο που αποσκοπούν - υποτίθεται - στην ύφεση, προκειμένου να θωρακιστεί η ΝΑΤΟική συνοχή στην περιοχή και να «τρέξουν» μπίζνες.

Οι αντιπροσωπείες αποτελούνταν από πρέσβεις, υψηλόβαθμους στρατιωτικούς και άλλους αξιωματούχους και από τις δύο πλευρές. Επικεφαλής της ελληνικής ήταν ο πρέσβης Θεοχ. Λαλάκος, ενώ της τουρκικής ο υφυπουργός Εξωτερικών, Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι. Κατά πάγια τακτική, οι επίσημες ανακοινώσεις ήταν φειδωλές, του τύπου: «Τα δύο μέρη έκαναν ανασκόπηση των προγραμματισμένων για το 2024 ΜΟΕ και συζήτησαν την υλοποίηση των αμοιβαία συμφωνημένων δραστηριοτήτων ΜΟΕ για το 2025. Η συνάντηση διεξήχθη σε θετικό κλίμα. Η επόμενη συνάντηση θα φιλοξενηθεί στην Ελλάδα».

Ωστόσο τα λένε όλα όσα συμβαίνουν επί του πεδίου: Η τουρκική κυβέρνηση επέλεξε τη χτεσινή μέρα για να κάνει την πρώτη της για το 2024 παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο, συγκεκριμένα στο νοτιοανατολικό, στέλνοντας και έτσι το «μήνυμά» της.

Βέβαια, όλο αυτό το διάστημα δεν έχει πάψει άλλου είδους προκλήσεις στον αέρα. Π.χ. το δεκάμηνο Γενάρη - Οκτώβρη φέτος τουρκικά αεροσκάφη έχουν προχωρήσει σε 185 παραβάσεις των Κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών, αρνούμενα να καταθέσουν σχέδια πτήσης στις αρμόδιες ελληνικές αρχές, μη αναγνωρίζοντας τη δικαιοδοσία τους σε μεγάλα τμήματα του πελάγους, διεκδικώντας διχοτόμηση και συνδιαχείριση.

Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, το 9μηνο Γενάρη - Σεπτέμβρη φέτος το Πολεμικό Ναυτικό και η Ακτοφυλακή της Τουρκίας προχώρησαν σε 1.918 παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων, κατακόρυφη αύξηση σε σύγκριση με πέρυσι (1.642) και πρόπερσι (1.581), με την τουρκική αστική τάξη ενθαρρυμένη ακριβώς εντός ευρωατλαντικού άξονα.

Χαρακτηριστικά, εξάλλου, είναι όσα συμβαίνουν και με το ωκεανογραφικό πλοίο «Αιγαίο», που πραγματοποιεί ερευνητικές εργασίες από τη Λέσβο έως τη Ρόδο, για μελλοντική πόντιση καλωδίων που θα χρησιμεύσουν στην ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών μεταξύ τους, αλλά και με την ηπειρωτική χώρα.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών από Λέσβο μέχρι και Κω η τουρκική πλευρά αντέδρασε αμέσως με NAVTEX, ισχυριζόμενη ότι ορισμένες περιοχές των ερευνών του ελληνικού σκάφους εμπίπτουν στην τουρκική υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, «τα όρια της οποίας μένει να καθοριστούν από τα παράκτια κράτη». Οταν το «Αιγαίο» έπλευσε προς την περιοχή της Καρπάθου και της Ρόδου, εμφανίστηκε στην περιοχή και πλοίο του τουρκικού Στόλου να επιτηρεί τις κινήσεις του ελληνικού ερευνητικού.

Να καταγραφεί ότι, όπως σημειώνει η «Καθημερινή», «τα ευαίσθητα αυτά έργα για λογαριασμό του ΑΔΜΗΕ έχουν γίνει υπό την απόλυτη επίβλεψη του υπουργείου Εξωτερικών». Προσθέτει ότι έγινε «πολύ προσεκτική χάραξη της διαδρομής του καλωδίου το οποίο θα ενώνει τα βόρεια τμήματα της Ρόδου και της Καρπάθου που βρίσκονται εκτός των ορίων του τουρκολιβυκού μνημονίου. Υπενθυμίζεται ότι τα βόρεια όρια του τουρκολιβυκού μνημονίου βρίσκονται νότια και δυτικά, σε μια νοητή γραμμή που ξεκινάει από τα ανατολικά της Ρόδου και συνεχίζει στα νότια Κάσου και Καρπάθου και στη συνέχεια έως τα ανατολικά της Κρήτης». Σαν να λέμε, στη λογική των τετελεσμένων, φρόντισαν να μην πλησιάσουν στην περιοχή που διεκδικούν στη δικαιοδοσία τους οι Τούρκοι.

Θυμίζουμε, άλλωστε, όσα έγιναν το καλοκαίρι μεταξύ Κάσου και Καρπάθου με το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume», που κατέπλευσε στην περιοχή κατόπιν εντολής της Αθήνας, με αφορμή το έργο διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου (2-GSI, Great Sea Interconnector). Η Τουρκία ισχυρίστηκε πως η περιοχή αποτελεί «τουρκική υφαλοκρηπίδα» και αντέδρασε, στέλνοντας πολεμικά της πλοία. «Η Αγκυρα είχε ουσιαστικά οδηγήσει τις εργασίες του ιταλικού "Ievoli Relume" σε παύση», γράφει η «Καθημερινή», σε αντίθεση με όσα υποστήριζε τότε η κυβέρνηση, π.χ. ότι «η έρευνα του ιταλικού πλοίου ολοκληρώθηκε απολύτως με βάση τον αρχικό σχεδιασμό» (υπουργός Εξωτερικών, Γ. Γεραπετρίτης, 25/7/24).

Αυτές και άλλες τέτοιες κινήσεις οδήγησαν τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζ. Τζ. Τσούνις, σε συνέντευξή του στο «Πρώτο Θέμα», να λέει για τα Ελληνοτουρκικά ότι «είναι στα σημαντικά συμφέροντα των ΗΠΑ η σταθερότητα και η ειρήνη να συνεχιστούν στην περιοχή και πιστεύω πως η Ελλάδα παίζει έναν πολύ υπεύθυνο ρόλο στο να επιβεβαιώνει ότι αυτό θα συμβεί». Πρόσθεσε ότι ...ενθαρρύνει τις δύο πλευρές να συμμετάσχουν στον «διάλογο» δίνοντας έμφαση «σε μια θετική ατζέντα, να διπλασιαστούν οι εμπορικές σχέσεις και να εστιάζεται στα πράγματα που είναι ουσιαστικά και πολύ σημαντικά».

Σε αυτό ακριβώς το φόντο, αύριο, Παρασκευή, ο Γ. Γεραπετρίτης υποδέχεται στην Αθήνα τον Τούρκο ομόλογό του, Χ. Φιντάν, όπου αναμένεται να επιμείνουν στην προετοιμασία του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών που θα πραγματοποιηθεί στην Αγκυρα στις αρχές του 2025, με βασικό στόχο τη διεύρυνση των διμερών μπίζνες.

Χτες, ο Φιντάν είπε ότι «στο πλαίσιο του οράματος που έχει προτείνει ο Πρόεδρός μας, στα υπάρχοντα ζητήματά μας με την Ελλάδα, έχουμε την αρχή να αναζητούμε λύση με βάση την αρχή του "καζάν καζάν" (σ.σ. αμοιβαίου οφέλους)». Υποστήριξε δε ότι η Αγκυρα από την πλευρά της επιδιώκει στις σχέσεις της με την Αθήνα να «συζητάμε τα υπάρχοντα προβλήματα με κατάλληλο τρόπο και στοχεύουμε στην επίλυσή τους με τρόπο που να είναι προς το συμφέρον και των δύο μερών. Λέμε "ας μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης"».

Θα ακολουθήσουν οι διευρυμένες συνομιλίες, στις οποίες θα συμμετάσχουν η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, οι πρέσβεις των δύο χωρών, οι διευθυντές των αρμόδιων Διευθύνσεων των δύο υπουργείων και οι συνεργάτες των υπουργών.