Eurokinissi

Η πολιτική κυβερνήσεων - ΕΕ διαλύει το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών

Οσα ψέματα και να επιστρατεύσει η κυβέρνηση, όσα συμβαίνουν σήμερα δεν είναι αποτέλεσμα ούτε κακοδαιμονίας του καιρού, ούτε «παγκόσμιων συγκυριών» που κανείς δεν περίμενε. Ολα έγιναν «βάσει προγράμματος», βάσει της πολιτικής της ΚΑΠ, αλλά και της «εξωστρέφειας» την οποία εφαρμόζουν ευλαβικά όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις και η ΕΕ.

Ως χώρα «σπάμε» το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο στην εξαγωγή ελαιόλαδου (σταθερά στις πρώτες πέντε θέσεις στην ΕΕ) και επιτραπέζιας ελιάς (στην 2η στην ΕΕ με συνεχώς πιο ισχυρή θέση), ενώ συνολικά η ελαιοπαραγωγή έχει γίνει αντικείμενο παγκόσμιου ανταγωνισμού και εντός και εκτός της ΕΕ.

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι οι εικόνες ντροπής που είδαμε πέρυσι στη χώρα μας και αλλού, με τα λουκέτα και τις αλυσίδες στα ελαιόλαδα στα ράφια των σούπερ μάρκετ να αποτυπώνουν την πολύ δύσκολη κατάσταση που βιώνουν λαϊκές οικογένειες, που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν βασικές τροφές.

Στη Δυτική Ελλάδα και στη Ζάκυνθο, μια περιοχή με χιλιάδες ελαιώνες να εκτείνονται από τα βορειότερα σημεία της Αιτωλοακαρνανίας μέχρι τα νοτιότερα της Ηλείας, καλύπτοντας και μεγάλα εδάφη της Αχαΐας, παράγεται το 40% της ελιάς Καλαμών και το 25% του ελαιόλαδου πανελλαδικά.

Εξετάζοντας όμως τα στοιχεία¹ των τελευταίων 10 ετών, θα δούμε ότι τα προβλήματα διογκώνονται, οι αντιφάσεις οξύνονται.

Από τη μια:

-- Υπάρχει μεγάλη αύξηση των εκτάσεων των ελαιώνων κατά 14% σε όλη την περιοχή, καθώς τα τελευταία χρόνια κομμάτι αγροτών οδηγήθηκε να εκριζώνει άλλες καλλιέργειες με χαμηλές τιμές πώλησης των προϊόντων τους, αναμένοντας να δουν «άσπρη μέρα» από τις πιο υψηλές τιμές πώλησης του ελαιόλαδου.

-- Μεγάλη αύξηση των ελαιόδεντρων στην Αιτωλοακαρνανία και σχεδόν διπλασιασμός της παραγωγής βρώσιμων ελιών.

-- Σημαντική αύξηση σε τόνους παραγωγής ελαιόλαδου στην Ηλεία.

Και, από την άλλη:

-- Μείωση του αριθμού των μικρών εκμεταλλεύσεων. Φανερώνεται δηλαδή ότι οι μικροί καλλιεργητές δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την αναπαραγωγή τους και μειώνονται.

-- Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι υπάρχει αύξηση του μ.ο. ηλικίας των ελαιοκαλλιεργητών, όλο και λιγότεροι νέοι αγρότες μπαίνουν στην παραγωγή. Ενδεικτικά σε Ηλεία - Αιτωλοακαρνανία - Αχαΐα η μείωση σε παραγωγούς μέχρι 45 ετών ξεπερνά το 50%.

Και είναι λογικό να συμβαίνουν αυτά, μιας και οι αγρότες κάθε χρόνο έρχονται αντιμέτωποι:

-- Με το τεράστιο κόστος παραγωγής, με το κόστος λιπασμάτων και εφοδίων να έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.

-- Με τις χαμηλές τιμές κάτω του κόστους παραγωγής κυρίως στη βρώσιμη ελιά.

-- Με πιο ευάλωτους τους μικρότερους παραγωγούς, ενώ οι παράγοντες αυτοί δρουν ως αντικίνητρο και για την ηλικιακή ανανέωση της ελαιοκαλλιέργειας.

Τα τελευταία χρόνια οι καλλιέργειες πλήττονται όλο και πιο έντονα από βασικές ασθένειες της ελαιοπαραγωγής, όπως ο δάκος, το γλοιοσπόριο, ο πυρηνοτρήτης κ.ά. Βασικός λόγος για αυτό είναι η έλλειψη κρατικής μέριμνας αλλά και λίπανσης, φυτοπροστασίας, μιας και οι αγρότες μείωσαν βασικά κόστη για να αντεπεξέλθουν στο συνολικά μεγάλο κόστος παραγωγής.

Πέρσι οι ελαιοπαραγωγοί ήρθαν αντιμέτωποι με την ακαρπία, με μείωση της παραγωγής από 50% έως και 90%. Ζημιά για την οποία δεν πήραν ούτε ευρώ ως αποζημίωση, αλλά ούτε δόθηκαν εφόδια, τεχνική γνώση και έργα υποδομής ώστε να αποφευχθεί τέτοια καταστροφή στο μέλλον.

Φέτος η ξηρασία στις μη αρδευόμενες εκτάσεις έχει δημιουργήσει μεγάλες ζημιές στο φυτικό κεφάλαιο, με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μείωση παραγωγής πάνω από 30%, με το προϊόν να είναι και ποιοτικά κατώτερο σε ορισμένες περιοχές.

Μάλιστα αυτή η ξηρασία και η έλλειψη άρδευσης έχουν επηρεάσει και μια σειρά άλλες καλλιέργειες όπως η πατάτα, η μαύρη σταφίδα που καλλιεργείται στις περιοχές μας, προβλήματα θα έχουν σε λίγο και οι κτηνοτρόφοι για βασικές ζωοτροφές όπως καλαμπόκια, τριφύλλια που καλλιεργούσαν οι ίδιοι.

Οσοι επικαλούνται απλά τον καιρό, καλώντας σε λιτανείες και επίκληση στον θεό για βροχή, θέλουν να κρύψουν την εγκατάλειψη της ελαιοπαραγωγής από τεχνικά μέσα και έργα, που φέρουν μάλιστα τη δικιά τους «υπογραφή». Τα περισσότερα ΤΟΕΒ και οι ΓΟΕΒ έχουν απαρχαιωμένα δίκτυα, χάνουν τεράστιες ποσότητες νερού ακόμη και στην περίοδο των βροχοπτώσεων.

Η αντίφαση είναι τεράστια, γιατί ειδικά σε Αιτωλοακαρνανία και Αχαΐα έχουμε ποτάμια, λίμνες, φράγματα, βουνά με νερά και υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις χωρίς άρδευση και δίκτυο, αλλά και σε όσες έχουν, το νερό έχει καταντήσει πανάκριβο. Εχουμε φτάσει στο σημείο, οι ελαιώνες που βρίσκονται γύρω από την Τριχωνίδα, τη μεγαλύτερη λίμνη της χώρας, να μην ποτίζονται.

Η κυβέρνηση της ΝΔ σταθερή στην πολιτική της ΚΑΠ, στο δόγμα της «εξωστρέφειας», χρόνια καλλιεργούσε στους ελαιοπαραγωγούς ότι θα «τρώνε με χρυσά κουτάλια» λόγω των εξαγωγών της ελιάς - ελαιολάδου, κρύβοντας ότι τα γιγαντιαία κέρδη πηγαίνουν σε επιχειρηματικούς ομίλους στον τομέα του εμπορίου και της μεταποίησης ελιάς. Για τις καταστροφές και τις αποζημιώσεις που διεκδικούν οι αγρότες, διαμηνύει ότι δεν υπάρχουν χρήματα, αλλά από την άλλη δίνει εκατοντάδες εκατ. ευρώ για επενδύσεις μεγαλοπαραγωγών σε θερμοκήπια, ζεστό χρήμα για ΑΠΕ που θα εκμεταλλεύονται μονοπωλιακοί όμιλοι.

Το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, ως γνήσια τέκνα της σοσιαλδημοκρατίας, επιστράτευσαν τη γνωστή άσφαιρη «αντιδεξιά» ρητορική τους. Υπέρμαχοι της ΚΑΠ, εξακολουθούν να δείχνουν ως μοναδικό υπαίτιο την κυβέρνηση της ΝΔ, που δήθεν δεν έκανε καλή διαπραγμάτευση, επιχείρημα όμως που γκρέμισε ο πανευρωπαϊκός αγροτικός ξεσηκωμός του περασμένου χειμώνα, βάζοντας στο κάδρο των ευθυνών όλους όσοι υπερψηφίζουν και στηρίζουν την ΚΑΠ.

Από κοντά και το κόμμα του Βελόπουλου, που μπορεί να στήνει επικοινωνιακά παιχνίδια με φωνές και κραυγές για τους αγρότες, όμως τις ξέχασε όταν ψήφιζε την ΚΑΠ και όλες τις αναθεωρήσεις της.

Διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις μαζί με τις περιφέρειές τους ενισχύουν με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ταμείου Ανάκαμψης, του Επενδυτικού Νόμου σε επενδυτικά σχέδια με επιδότηση μέχρι και 75% που αφορούν ελαιούχα προϊόντα (ελαιοτριβεία, ραφιναρίες ελαιολάδου, σπορελαιουργεία, μονάδες επεξεργασίας βρώσιμων ελαιών, κ.λπ.), και των μονάδων επεξεργασίας και τυποποίησης ελαιόλαδου.

Ετσι γιγαντώνονται επιχειρηματικοί όμιλοι εξασφαλίζοντας μεγάλα κέρδη από τις χαμηλές τιμές αγοράς από τους αγρότες, από την πανάκριβη πώληση στα σούπερ μάρκετ, αλλά και από την εκμετάλλευση χιλιάδων εργατών σε λιοτρίβια και συσκευαστήρια. Μάλιστα, έχουν αυξηθεί οι μόνιμοι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις επεξεργασίας ελιάς, σε λιοτρίβια που έχουν κάνει επέκταση εργασιών καλύπτοντας και τομείς αποθήκευσης και μεταποίησης, επιχειρήσεις συμβουλευτικής γεωργίας για την ελιά.

Το ΚΚΕ δίνει και θα δώσει όλες του τις δυνάμεις για την οργάνωση του αγώνα της αγροτιάς.

Η οργανωμένη συλλογική διεκδίκηση, αντίσταση και σύγκρουση με αυτήν την πολιτική, η μαζικοποίηση και το δυνάμωμα των αγώνων, όπως αυτοί που τώρα οργανώνουν Αγροτικοί Σύλλογοι και Ομοσπονδίες στη Δυτική Ελλάδα, ύστερα από κοινή σύσκεψη που πραγματοποίησαν, το δυνάμωμα της εργατικής - λαϊκής αλληλεγγύης και η κοινή δράση των αγροτών με τους εργατοϋπαλλήλους και τα άλλα λαϊκά στρώματα μπορούν να στριμώξουν ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση, ώστε να ικανοποιηθούν δίκαια αιτήματα. Αυτός είναι ο δρόμος που δίνει διέξοδο και όχι οι λογικές της αναμονής και των «λύσεων από τα πάνω», ή από το να ενισχυθεί ο πόλος της σοσιαλδημοκρατίας, όπως και αν διαμορφωθεί, σαν δήθεν αντίβαρο στην πολιτική της ΝΔ μέσα από κυβερνητικές εναλλαγές.

Και στην ελαιοκαλλιέργεια, λύση στα προβλήματα των αγροτών αλλά και συνολικά της παραγωγής μπορεί να δώσει η πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ για κοινωνικοποίηση της γης, των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής από την εργατική εξουσία, αποδέσμευση από τα δεσμά της ΕΕ και άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών και συνεταιριστικοποίηση του μικρομεσαίου αγρότη, ο οποίος σήμερα συνθλίβεται από τα μονοπώλια και για αυτό έχει αντικειμενικά συμφέρον από τον σοσιαλισμό.

Ο παραγωγικός αγροτικός συνεταιρισμός καμία σχέση δεν έχει με τη σημερινή λειτουργία των συνεταιρισμών στον καπιταλισμό, που προσφέρουν δυνατότητες συγκέντρωσης της παραγωγής για λογαριασμό των μεταποιητικών και εμπορικών μονοπωλίων, συμβάλλουν στον έλεγχο και στην εκτόπιση της μικρής παραγωγής από τη μεγάλη χωρίς την άμεση απαλλοτρίωση των μικρομεσαίων αγροτοκτηνοτρόφων.

Οι αγροτικοί παραγωγικοί συνεταιρισμοί στη σοσιαλιστική κοινωνία θα δίνουν δικαίωμα χρήσης της κρατικής γης ως μέσου παραγωγής στους μικρομεσαίους αγροτοκτηνοτρόφους που θα προτιμήσουν την ένταξή τους σε αυτούς, γιατί θα διασφαλίσουν σημαντική βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσής τους (μείωση κόστους παραγωγής, εγγυημένες τιμές, προστασία παραγωγής, επιστημονική - τεχνική υποστήριξη, πρόληψη από φυσικές καταστροφές, ασθένειες και νόσους κ.λπ.).

Ειδικά στην ελαιοπαραγωγή φανερώνονται μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, που όμως παραμένουν αναξιοποίητες και απλησίαστες για την πλειοψηφία των παραγωγών. Δυνατότητες που η σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία και οικονομία μπορεί όχι μόνο να αξιοποιήσει, αλλά να αναπτύξει περαιτέρω και σε άλλη κατεύθυνση, με ριζική αναδιάρθρωση της φυτικής παραγωγής με την ένταξή της στον κεντρικό σχεδιασμό και τη διασύνδεσή της με την κοινωνικοποιημένη βιομηχανία.

Τέτοιες δυνατότητες είναι:

• Η πλήρης εκμηχάνιση της παραγωγής με τη δυνατότητα χρήσης σύγχρονων τρακτέρ, σε διάφορες εργασίες, όπως το κλάδεμα, τα ραντίσματα, τη συλλογή των καρπών αλλά και τη μεταφορά τους. Τα νέα τρακτέρ, εφοδιασμένα με ηλεκτρονικά συστήματα, προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερη απόδοση και πιο «ξεκούραστη» δουλειά για τον αγρότη. Περιορίζονται τα προβλήματα που προκαλούν στα κλαδιά της ελιάς αλλά και των άλλων δέντρων, από τη σύνθλιψη με καταστροφείς.
• Η οργάνωση της παραγωγής με διαφορετικό τρόπο και η απαλλαγή της από τον κατακερματισμό του κλήρου. Οντας ενιαίοι ελαιώνες, θα γίνουν με κεντρικό σχεδιασμό έργα υποδομής για την άρδευση όλων των δέντρων με τον κατάλληλο τρόπο, όπως και η λίπανση που έχουν ανάγκη οι ελαιώνες, οι ετήσιες εργασίες ισοπέδωσης και καθαρισμού από τους θάμνους, δέντρα, πέτρες τον χειμώνα. Οι εργασίες αυτές θα απαιτούν λιγότερα μηχανήματα για να πραγματοποιηθούν, αλλά και η ελαιοσυγκομιδή θα γίνεται την περίοδο που απαιτείται, με όλα τα σύγχρονα μέσα.
• Η αξιοποίηση σε όλη την κλίμακα της παραγωγής τεχνολογιών διαχείρισης των ελαιώνων με χρήση αισθητήρων, τεχνολογιών «γεωργίας ακριβείας», που εξασφαλίζουν ορθολογική χρήση των εισροών κ.λπ.
• Η ορθολογική διαχείριση υπολειμμάτων ελαιοκαλλιέργειας χωρίς την επιβάρυνση του ελαιοπαραγωγού. Θα δημιουργείται λίπασμα σε ανάμειξη με κομπόστ από τα κλαδιά ελιάς με πιστοποιητικά υγιεινής, όπου θα χρησιμοποιείται στην παραγωγή.
• Η εξασφάλιση κρατικών μονάδων με το κατάλληλο επιστημονικό δυναμικό, όπου θα αναπτυχθούν νέα υποκείμενα ελιάς, με νέες ποικιλίες που θα έχουν αντοχή στην ξηρασία αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά σύγχρονα προβλήματα της ελαιοκομίας, εκμεταλλευόμενοι την τεχνολογική ανάπτυξη.

Αυτόν τον δρόμο φωτίζει μαχητικά το ΚΚΕ, μπαίνοντας μπροστά για την οργάνωση της λαϊκής, εργατικής αντεπίθεσης.

Σημείωση:

1. Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ 2015-2022