Το σχέδιο της Κομισιόν για τον «επανεξοπλισμό» της ΕΕ - δηλαδή για την κατακόρυφη άνοδο των στρατιωτικών δαπανών - παρουσίασε χθες η πρόεδρός της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενόψει της αυριανής Συνόδου Κορυφής και με φόντο γεωπολιτικές μετατοπίσεις και αντιθέσεις που οξύνονται εντός του ευρωατλαντικού στρατοπέδου.

Το σχέδιο «ReArm Europe» προβλέπει την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας και των «αμυντικών» ικανοτήτων της ΕΕ. Στην επιστολή που εστάλη στα κράτη - μέλη επισημαίνεται ότι θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισ. ευρώ.

Επικεντρώνεται στο πώς τα κράτη - μέλη θα χρησιμοποιήσουν όλους τους χρηματοδοτικούς «μοχλούς» προκειμένου να αυξήσουν γρήγορα και δραστικά τις στρατιωτικές δαπάνες.

Η πρόταση αποτελείται από πέντε μέρη:

• Το πρώτο αφορά την «απελευθέρωση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης στην Αμυνα σε εθνικό επίπεδο».

Ειδικότερα, τα κράτη - μέλη θα έχουν το «δημοσιονομικό περιθώριο» να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες, και γι' αυτό η Κομισιόν προτείνει την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα επιτρέψει στα κράτη - μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις «αμυντικές» δαπάνες χωρίς να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

• Το δεύτερο μέρος αφορά την παροχή δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ στα κράτη - μέλη για στρατιωτικές επενδύσεις. Πρόκειται κυρίως για κοινές δαπάνες και αγορές σε πανευρωπαϊκούς τομείς ικανοτήτων, όπως αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, πύραυλοι και πυρομαχικά, drones και συστήματα κατά των drones, κυβερνοχώρος, στρατιωτική κινητικότητα.

Με αυτόν τον εξοπλισμό τα κράτη - μέλη μπορούν να εντείνουν μαζικά την υποστήριξή τους προς το Κίεβο

• Το τρίτο μέρος αφορά τη «χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ».

Περισσότερα κονδύλια μπορούν να κατευθυνθούν προς επενδύσεις που σχετίζονται με την «Αμυνα». Η Κομισιόν θα προτείνει «πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη - μέλη, ώστε να αποφασίσουν, αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα προγράμματα της πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες».

• Τα δύο τελευταία μέρη αφορούν την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ενωσης Αποταμιεύσεων, ενώ καλείται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να προσαρμόσει περαιτέρω τις πρακτικές της για χορήγηση δανείων για την «Αμυνα» και τη στρατιωτική βιομηχανία.

Σύμφωνα με πηγές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπάρχουν σημεία που συμφωνήθηκαν και τα οποία θα συζητηθούν, με βασικές παραμέτρους: Καμία συμφωνία χωρίς την Ουκρανία και την Ευρώπη. Η ΕΕ θα συνεχίσει θα παρέχει στην Ουκρανία τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη. ΕΕ και κράτη - μέλη είναι έτοιμοι να συμβάλουν περαιτέρω στις «εγγυήσεις ασφαλείας» που θα πρέπει να αναλαμβάνονται, σε συνεννόηση με την Ουκρανία και διατλαντικούς εταίρους.

«Βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο για να ανταποκριθεί στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία, όσο και για να αντιμετωπίσει τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας, ευρωπαϊκή ασφάλεια», τονίζει η πρόεδρος της Επιτροπής.

Ουγγαρία και Σλοβακία φέρονται να αντιτίθενται στη συνέχιση του εξοπλισμού της Ουκρανίας και απειλούν με «βέτο», ενώ σήμερα ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν έχει συνάντηση με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Β. Ορμπαν, ενόψει του αυριανού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Στο μεταξύ, στη Γερμανία έχουν ξεκινήσει οι συνομιλίες για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών σε επίπεδα τρισ. ευρώ να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Ο επικεφαλής της CDU, Φρ. Μερτς, θέλει να δημιουργήσει συνασπισμό με το SPD του Ολ. Σολτς μέχρι το Πάσχα, αλλά και τα δύο κόμματα μπορεί να προσπαθήσουν να περάσουν ειδικά προγράμματα δανεισμού εκτός προϋπολογισμού, ακόμα και στο απερχόμενο κοινοβούλιο αυτόν τον μήνα.

Τα κόμματα εξετάζουν ειδικά κονδύλια για την «Αμυνα» και τις υποδομές, και οικονομολόγοι τους πρότειναν 400 δισ. ευρώ για τον εξοπλισμό του γερμανικού στρατού και 500 δισ. ευρώ για υποδομές. Τα ποσά αυτά, μαζί, αντιστοιχούν στο 20% του γερμανικού ΑΕΠ.