Μεγάλα ναυτικά γυμνάσια πραγματοποίησε η Ρωσία στην Κασπία όλο το πρώτο 15ήμερο του Αυγούστου. Στα γυμνάσια αυτά, που είναι τα μεγαλύτερα που έχουν γίνει στην περιοχή, ακόμη και συγκρινόμενα με την εποχή της ΕΣΣΔ, συμμετείχαν 10.000 άντρες, 60 πλοία και 30 πολεμικά αεροσκάφη.

Στα γυμνάσια είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν και οι υπόλοιπες χώρες της Κασπίας. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν και συμμετέχουν με...«συμβολικές» δυνάμεις, (μπροστά στη ρωσική στρατιωτική μηχανή, που αναπτύχθηκε στην περιοχή), το Καζαχστάν και το Αζερμπαϊτζάν. Το Ιράν θα στείλει μόνο παρατηρητές, αφού η Μόσχα αρνήθηκε στην Τεχεράνη να διαπλεύσουν στην Κασπία τρία ιρανικά πολεμικά πλοία μέσα από τους ρωσικούς ποταμούς. Από τη μεριά του το Τουρκμενιστάν αρνήθηκε κάθε συμμετοχή, δηλώνοντας πως διαφωνεί με την πραγματοποίηση μεγάλων στρατιωτικών γυμνασίων στην περιοχή. Είναι φανερό ότι η στάση του Ιράν και του Τουρκμενιστάν έχει να κάνει με την έντονη διαφωνίας τους απέναντι στα ρωσικά σχέδια διαίρεσης της Κασπίας. Αλλωστε, και η ίδια η ανακοίνωση της πραγματοποίησης των γυμνασίων έγινε από τον Πρόεδρο της Ρωσίας Β. Πούτιν στο Αστραχαν, λίγες ώρες μετά την αποτυχία των συνομιλιών για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Κασπίας, τον Απρίλη του 2002 στο Ασχαμπάντ, πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν.

Να θυμίσουμε ότι λίγο αργότερα, στις 13 Μάη, οι Πρόεδροι της Ρωσίας και του Καζαχστάν, Πούτιν και Ναζαρμπάεφ αντίστοιχα, είχαν υπογράψει συμφωνία για τον καθορισμό των συνόρων των δύο χωρών στη βόρεια Κασπία. Η εξέλιξη αυτή συνάντησε την έντονη διαφωνία των Ιράν - Τουρκμενιστάν, που θεωρούν πως πρέπει να δοθεί μια συνολική λύση στο ζήτημα της Κασπίας. Οι δύο αυτές χώρες επιδιώκουν καθεμιά από τις χώρες της Κασπίας να πάρει από 20% της κλειστής αυτής θάλασσας. Αντίθετα, η Ρωσία, το Καζαχστάν και το Αζερμπαϊτζάν θέλουν να μοιραστεί το υπέδαφος της Κασπίας, με βάση το ποσοστό της όχθης από την οποία «βρέχεται» κάθε χώρα, (Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν από 19%, Καζαχστάν 29% και Ιράν 14%), ενώ επιδιώκουν τα νερά της κλειστής αυτής θάλασσας να είναι «κοινής χρήσης» για όλες τις χώρες της Κασπίας, ενώ κάθε χώρα θα έχει και μια αποκλειστική ζώνη ευθύνης 10 μιλίων από τις όχθες της για αλιεία και έλεγχο της οικολογικής κατάστασης της θάλασσας.

Το πώς θα μοιραστεί η Κασπία, έχει σχέση με την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και ήδη έχει προκαλέσει τουλάχιστον ένα γνωστό «θερμό» επεισόδιο τον Ιούλη του 2001 ανάμεσα στο Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν.

Με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις παρακολουθούν και επεμβαίνουν όπως μπορούν και οι ΗΠΑ - ΕΕ, μιας και στην περιοχή δραστηριοποιούνται μεγάλες εταιρίες. Ετσι, τα μεγάλα ναυτικά γυμνάσια της Ρωσίας στην Κασπία, είναι μια φανερή προσπάθεια να πειστούν γείτονες και μη πως η Ρωσία έχει κι άλλους τρόπους, πέρα από τη διπλωματία για επιβάλλει τις «θέσεις» της στην περιοχή. «Θέσεις», που είναι σήμερα σύμφυτες με τα συμφέροντα τέτοιων μεγάλων ρωσικών ιδιωτικών εταιριών όπως είναι π.χ. η «Λουκόιλ».

Το πιο περίεργο είναι ότι οι ρωσικές αρχές κρατούν σε μυστικότητα μια σειρά πληροφορίες γι' αυτά τα γυμνάσια. Ετσι π.χ. αρνήθηκαν να δώσουν στη δημοσιότητα την ονομασία των γυμνασίων, που όπως είναι γνωστό συχνά φέρει και έναν συμβολικό χαρακτήρα. Κρατούν επίσης μυστικό το σενάριο των ασκήσεων, ενώ άφησαν να φανεί απλώς πως μάλλον το σενάριο των γυμνασίων έχει να κάνει με την «εξολόθρευση μεγάλου παράνομου ένοπλου σχηματισμού». Αυτά «διανθίζονται» με γενικόλογες αναφορές σχετικά με την ανάγκη να χτυπηθεί η τρομοκρατία, η παράνομη αλιεία, το εμπόριο των ναρκωτικών, η... σύγχρονη πειρατεία. Το μέγεθος όμως των δυνάμεων που συσσωρεύτηκαν σ' αυτήν την περιοχή δείχνει ότι οι παραπάνω ερμηνείες δίνονται απλώς, για να κρατηθούν τα προσχήματα.

Ο πρώην διοικητής των στόλου της Μαύρης Θάλασσας Εντουάρντ Μπάλτιν εκτιμά ότι με τα γυμνάσια αυτά «η Ρωσία πρέπει να δείξει, ότι αυτή η περιοχή είναι ζώνη των στρατηγικών της συμφερόντων, τα οποία είναι έτοιμη να τα υπερασπιστεί και με τη χρήση στρατιωτικής δύναμης». Η δε ηγεσία του στόλου προτίμησε να παρακολουθήσει τα στρατιωτικά γυμνάσια από την πλωτή πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου της «Λουκόιλ», για να μην αφήσει ίσως αμφιβολίες, για το τίνος συμφέροντα υπερασπίζει στην περιοχή.

Και δεν είναι μόνον η Κασπία. Καθόλου συμπτωματικά στις 2/8/2002 ο διοικητής του ρωσικού στόλου στη Βαλτική Βλ. Βαλούεφ δήλωσε ότι τα πλοία και οι ειδικές δυνάμεις του ρωσικού στόλου στη Βαλτική είναι έτοιμες να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των πλωτών πλατφορμών εξόρυξης πετρελαίου της «Λουκόιλ» στην περιοχή του Καλίνινγκραντ. Η δήλωση έγινε τη στιγμή που είναι σε εξέλιξη η διαμάχη της Ρωσίας με την ΕΕ για το ζήτημα το Καλίνινγκραντ. Βέβαια, ο συγκεκριμένος Ρώσος αξιωματικός άφησε να εννοηθεί στη συνέχεια, ότι προσδοκά σε κάποια "ειδική οικονομική σχέση" του στόλου που διοικεί με τη συγκεκριμένη εταιρία! Βέβαια η ιδέα και μόνο απόκτησης..."νταβατζή" δε συγκίνησε τη συγκεκριμένη εταιρία, "άνθρωποι" της οποίας φαίνεται να απάντησαν πως καθήκον των στρατιωτικών είναι να υπερασπίζονται όλη τη χώρα, συμπερασματικά και τις εγκαταστάσεις των ιδιωτικών εταιριών, αναβιώνοντας έτσι με τον δικό τους τρόπο το απόφθεγμα «το κράτος είμαστε εμείς»!

Δίκιο στην τελευταία έδωσε και ο υπουργός Αμυνας της χώρας Σεργκέι Ιβανόφ που επισείοντας τον κίνδυνο των...«τρομοκρατών» σημείωσε την ανάγκη ο ρωσικός στόλος να υπερασπιστεί όλες τις πλωτές πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου που ανήκουν σε ρωσικά «συμφέροντα» όχι μόνο στο Καλίνινγκραντ, αλλά και στην Κασπία, στον Ειρηνικό Ωκεανό και στην Αρκτική!

Οπως σημειώνει η ρωσική εφημερίδα «Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα» (12/8/2002) πλέον «έχουμε τη στροφή από την ανώφελη και χωρίς προοπτική θεωρητική ("επί χάρτου") προετοιμασία αντιπαράθεσης με τη Δύση, στην προώθηση με στρατιωτικά μέσα των υπαρκτών κρατικών καθηκόντων... μπροστά μας ξετυλίγεται η νέα προσέγγιση του κράτους προς όφελος της υπεράσπισης των συμφερόντων κάποιων υποκειμένων της οικονομίας, που εντελώς συμπτωματικά, τυγχάνει να είναι του ιδιωτικού τομέα».

Φαίνεται πως και το ρωσικό ναυτικό βρίσκει πλέον τη δική του «θέση» στην υπηρεσία του καπιταλιστικού συστήματος. Θέση που διαπλέκεται με την υπεράσπιση, προώθηση και με τη στρατιωτική ισχύ, των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.