Το ότι οι σχέσεις κράτους - εκκλησίας στην Ελλάδα θυμίζουν Μεσαίωνα δεν είναι είδηση. Από αυτό, όμως, μέχρι το - ενθαρρημένο από την ανοχή της πολιτείας - θράσος της εκκλησίας να διεκδικεί ακόμη και νησιά, η απόσταση (νομική, ηθική, πολιτική) είναι πολύ μεγάλη.

Με αφορμή την αίτηση, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, της Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Ορους για επισκευές στο μοναστήρι της Θεοτόκου και σε κτίσματα του κάμπου του Αγίου Πέτρου στο νησάκι της Κυρα-Παναγιάς των Βορείων Σποράδων, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο βρέθηκε προχτές στη δύσκολη θέση να προσπαθεί να «διαλευκάνει» το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο νησί!

Το... «κυριαρχικό» καθεστώς στο νησάκι εκκρεμεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από προσφυγή της Μονής Μεγίστης Λαύρας ενάντια στον, αναγκαίο, καθορισμό Α΄ Ζώνης Προστασίας (αδόμητη) από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αναγκαίο, διότι στην Κυρα-Παναγιά αποκαλύφθηκαν ίχνη νεολιθικών οικισμών, ενώ κατοικήθηκε συνεχώς μέχρι την κλασική εποχή και υπάρχουν υπολείμματα αρχαίας πόλης. Και, βέβαια, η βυζαντινή παρουσία έπεται, με την ανέγερση μοναστηριού τον 12ο αιώνα.

Σ' αυτόν τον πλούσιο ιστορικά τόπο, η Μονή θέλει, ούτε λίγο ούτε πολύ, να κατασκευάσει δρόμους, δεξαμενές πυρόσβεσης, ακόμη και... «λιμενικές διευκολύνσεις», δηλαδή λιμάνι! Το θράσος των «κυβερνώντων» τη Μονή είναι τέτοιο, που προσέφυγαν στο ΣτΕ και κατά του ΠΔ του 1992 για ίδρυση Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου στις Βόρειες Σποράδες, μεταξύ αυτών και της Κυρα-Παναγιάς. Η κήρυξη προέκυψε από το γεγονός ότι αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα αποτελεί σημαντικό σημείο αναπαραγωγής πολλών και σημαντικών ειδών πτηνών.

Το ΣτΕ απέρριψε (1995) εκείνη την προσφυγή για εξαίρεση του νησιού από το ΠΔ, όχι μόνο γιατί το μοναστήρι δεν κατέθεσε κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι το νησί ήταν δικό του, αλλά και γιατί το δικαστήριο εκτίμησε ότι δεν προκύπτει κανένας δεσμός της Μεγίστης Λαύρας, με τη νησίδα Κυρα-Παναγιά.

Τελικά το ΚΑΣ ανέβαλε τη συζήτηση του θέματος, μέχρι να δημοσιευτεί η απόφαση του ΣτΕ στη νέα προσφυγή του μοναστηριού για τη Ζώνη Α', αλλά και μέχρι «να διευκρινιστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς»! Δηλαδή, υπάρχει πιθανότητα να είναι το νησί «ιδιοκτησία» της Μονής; Επιτέλους, πότε θα τολμήσουν οι κυβερνήσεις να υπερασπιστούν την πολιτιστική μας κληρονομιά και τη δημόσια γη;