Associated Press

Ο Μπους στο βήμα της συνέλευσης του ΟΗΕ

«Αν δεν επιβάλει ο ΟΗΕ τις αποφάσεις του στο Ιράκ, τότε η ανάληψη δράσης είναι αναπόφευκτη». Αυτή θα μπορούσε να είναι η συμπύκνωση της ομιλίας που απηύθυνε, χτες, στην 57η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Αμερικανός Πρόεδρος, δίνοντας, ουσιαστικά, τελεσίγραφο τόσο στο Ιράκ όσο και στον ΟΗΕ. Είχε προηγηθεί η εναρκτήρια ομιλία του ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, ο οποίος αν και δεν έκρυψε την αντίθεσή του στην προοπτική μονομερούς δράσης, δεν την απέκλεισε ως προοπτική στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Αφού πέταξε το «γάντι» στη Γενική Συνέλευση, απειλώντας μάλιστα με την ανάληψη μονομερούς στρατιωτικής δράσης από τις ΗΠΑ σε βάρος του Ιράκ, ο Μπους κατηγόρησε το ιρακινό καθεστώς πως όχι μόνο διαθέτει διασυνδέσεις και υποθάλπει τρομοκρατικές οργανώσεις, αλλά και ότι περιφρονεί από το 1991 ως σήμερα τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Χαρακτήρισε τη Βαγδάτη «τεράστια απειλή», που αν συνεχίσει να περιφρονεί τον ΟΗΕ, «ο κόσμος οφείλει με αποφασιστικότητα να την αναγκάσει να λογοδοτήσει».

Τόνισε ότι «αν το ιρακινό καθεστώς επιθυμεί την ειρήνη, οφείλει άμεσα να πάψει να στηρίζει την τρομοκρατία, να προσπαθεί να την καταστέλλει, όπως οφείλουν όλα τα κράτη - μέλη του ΟΗΕ, να μην καταπιέζει τους αμάχους, να γνωστοποιήσει την τύχη των αγνοουμένων από τον Πόλεμο του Κόλπου, να καταστρέψει το οπλοστάσιο μαζικής καταστροφής που διαθέτει και να μην επιδιώξει να αποκτήσει άλλο και να τερματίσει το παράνομο εμπόριο πετρελαίου. Τότε θα μπορεί να επανακτήσει κάποια αξιοπιστία». Εσπευσε, όμως, να συμπληρώσει ότι θα πρέπει τότε να αποκτήσει μια δημοκρατική κυβέρνηση, που θα εκπροσωπεί το σύνολο του ιρακινού λαού και κατέληξε ότι «ένα καθεστώς που έχει χάσει τη νομιμότητά του, θα χάσει και την εξουσία του».

Ο Αμερικανός Πρόεδρος μετέθεσε, προς στιγμήν, την ευθύνη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και τόνισε ότι «οι ΗΠΑ θα εργαστούν με άλλα μέλη του για να καταλήξουν σε μια νέα απόφαση που θα συμπεριλαμβάνει και τελεσίγραφο προς το Ιράκ». Το δύσκολο έργο της διαπραγμάτευσης του κειμένου του ψηφίσματος θα αναλάβει ο ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνώριζαν ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες. Εντούτοις, επαναλάμβαναν ότι «για την Ουάσιγκτον τα χρονικά περιθώρια τελειώνουν».

Πάντως, ο Λευκός Οίκος, προκειμένου να ασκήσει ακόμη περισσότερες πιέσεις, έδωσε χτες στη δημοσιότητα ένα 22σέλιδο κείμενο, για την «περιφρόνηση του Σαντάμ προς τον ΟΗΕ», στο οποίο αναφέρονται 16 αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που το Ιράκ έχει παραβιάσει. Συμπεριλαμβάνεται, εκτός οπλοστασίου και τρομοκρατίας, η αναγκαιότητα καταστροφής των βαλλιστικών του πυραύλων και των εγκαταστάσεων που μπορούν να αξιοποιηθούν για κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής. Εντούτοις, ο νυν επικεφαλής του σώματος επιθεωρητών του ΟΗΕ, Χανς Μπλιξ, επαναλάμβανε ότι «δεν υπάρχουν ακριβή συμπεράσματα για την απειλή του ιρακινού οπλοστασίου».

Παράλληλα, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι μεταφέρονται στο Κατάρ από την Κεντρική Διοίκηση στη Φλώριδα τουλάχιστον 600 ανώτεροι αξιωματούχοι «υποστήριξης» προκειμένου «να λάβουν μέρος σε άσκηση στον Κόλπο». Παρά τις εντεινόμενες ενδείξεις ότι οι αμερικανικές δυνάμεις προετοιμάζονται πυρετωδώς, η Κεντρική Διοίκηση των αμερικανικών δυνάμεων επέμενε να διαψεύδει ότι επίκειται πλήγμα.

«Μόνο τα Ηνωμένα Εθνη έχουν αρμοδιότητα να χρησιμοποιήσουν βία στις περιπτώσεις που ξεπερνούν την καθαρή αυτοάμυνα» υποστήριξε, ανοίγοντας τις εργασίες της συνόδου ενώπιον 50 πρωθυπουργών και προέδρων και 125 υπουργών Εξωτερικών, ο Κόφι Ανάν. Ο ΓΓ του ΟΗΕ χαρακτήρισε το Ιράκ «ως τη δεύτερη κατά προτεραιότητα περίπτωση που απειλεί την παγκόσμια ειρήνη», τοποθετώντας στην πρώτη θέση την ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη, ενώ ακολουθούν η «χαώδης» κατάσταση στο Αφγανιστάν και «η κλιμάκωση» στο Κασμίρ.

«Το Ιράκ είναι πραγματική απειλή και χρειάζεται επειγόντως και πραγματική ηγεσία και δράση» τόνισε ο Ανάν, οδηγώντας πολλούς αναλυτές στο συμπέρασμα ότι ο ΓΓ ανοίγει «ένα παράθυρο στρατιωτικής δράσης» με απόφαση του ΟΗΕ. Ο Κόφι Ανάν τόνισε ότι «ακόμη και οι ισχυρότερες χώρες γνωρίζουν την ανάγκη να εργαστούν εντός ΟΗΕ για να πετύχουν καλύτερα τους στόχους τους» και υποστήριξε ότι «μέσα από ευρύτατες συμμαχίες επιτυγχάνεται ευκολότερα ο σεβασμός και η ειρήνη».

«Καθοριστική στιγμή για τον ΟΗΕ» χαρακτήρισε την ομιλία Μπους, αλλά και το τελεσίγραφο που έθεσε ο Αμερικανός Πρόεδρος για το Ιράκ στις χώρες - μέλη, ο Βρετανός ΥΠΕΞ, Τζακ Στρο. Τόσο ο Στρο όσο και ο Βρετανός πρωθυπουργός εξέφρασαν τη βαθιά ικανοποίησή τους για την ομιλία Μπους και για το γεγονός ότι «κατέστη σαφές το πόσο μεγάλη είναι η ιρακινή απειλή και ότι θα πρέπει την κρίση να διαχειριστεί ο ΟΗΕ, όχι όμως για να αποφευχθεί η δραστική αντιμετώπισή της». Χτες, ο Τόνι Μπλερ ενημέρωσε τους ηγέτες των Συντηρητικών και των Φιλελευθέρων Δημοκρατών. Η Ντάουνιγκ Στριτ ανακοίνωσε ότι στις 24 Σεπτέμβρη θα δοθεί στη δημοσιότητα και ο «φάκελος» με τα ενοχοποιητικά, για το Ιράκ, στοιχεία.

Την ανησυχία του για το ενδεχόμενο στρατιωτικού πλήγματος δεν έκρυψε, για άλλη μια φορά, και ο Τούρκος πρωθυπουργός, που εξέφρασε την αγωνία του για τις «τραγικές συνέπειες που θα έχει κάτι τέτοιο από όλες τις πλευρές για την Τουρκία». Ο Ετζεβίτ επέμεινε στην εξάντληση της διπλωματικής οδού, κάτι που δήλωσε και ο Σλοβένος πρωθυπουργός. Ανήσυχος εμφανίστηκε και ο Αφγανός Πρόεδρος, Χαμίντ Καρζάι, ο οποίος επέστησε την προσοχή στην αναγκαιότητα διασφάλισης της υποστήριξης του αραβικού κόσμου και εξέφρασε ανησυχία για το γεγονός ότι το αμερικανικό ενδιαφέρον θα στραφεί στο Ιράκ και θα αποδυναμωθεί η προσπάθεια ενάντια στους Ταλιμπάν. Τέλος, εντατικές διαβουλεύσεις έχει στη Μόσχα ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζον Μπόλτον.

Από την άλλη πλευρά, ο πρέσβης του Ιράκ στον ΟΗΕ, Μοχάμεντ Αλντούρι, κατηγόρησε τον Μπους ότι «με κατασκευάσματα και ψέματα προσπαθεί να εξαπατήσει τη διεθνή κοινότητα, ενώ αποκρύπτει τα πραγματικά κίνητρά του, που είναι η επίτευξη αμερικανικής κυριαρχίας στην περιοχή, το πετρέλαιο, η υποταγή του αραβικού κόσμου και ανάδειξη των σιωνιστών». Ανάλογες δηλώσεις έκανε και ο Ιρακινός ΥΠΕΞ, Νατζί Σάμπρι, ο οποίος, καθ' οδόν προς Νέα Υόρκη, επανέλαβε ότι «αν και ελπίζουμε ακόμη να αποφευχθεί ένα στρατιωτικό πλήγμα, θα αμυνθούμε με όλα τα μέσα, ακόμη και με μαχαίρια και πέτρες».