Τη διακήρυξη της διεθνούς συνάντησης επαγγελματικών πολιτιστικών οργανώσεων από τριάντα χώρες που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Φλεβάρη στο Παρίσι, έδωσε στη δημοσιότητα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, το οποίο συμμετείχε στη συνάντηση. Η συνάντηση αποσκοπούσε στην αναζήτηση τρόπων αντίδρασης στις πιέσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για πλήρη απελευθέρωση της πολιτιστικής δημιουργίας, που σημαίνει, αφενός, «νομιμοποίηση» της πλήρους κυριαρχίας των οπτικοακουστικών μονοπωλίων (κυρίως των αμερικανικών) στις εθνικές αγορές και, αφετέρου, υποβάθμιση της εθνικής πολιτιστικής ιδιαιτερότητας. Γι' αυτό και το κύριο «σύνθημα» της συνάντησης ήταν: «Ο πολιτισμός δεν είναι για πούλημα».

Στη διακήρυξη σημειώνεται μεταξύ άλλων, ότι «υπό το πρίσμα των τερματικών ημερομηνιών του ΠΟΕ για μια συμφωνία για το εμπόριο (...) είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθεί και να γίνει αποδεκτή μια κατ' επείγουσα συμφωνία, η οποία να εξασφαλίζει το θεμελιακό δικαίωμα κρατών και κυβερνήσεων να καθορίζουν ελεύθερα τη δικιά τους πολιτιστική πολιτική. Είναι απαραίτητο, αυτή η διαδικασία να είναι διαφανής και να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές ανάγκες του πολιτιστικού χώρου. Γι' αυτό, η διαδικασία δημιουργίας μιας συμφωνίας, μέσα στην "ΟΥΝΕΣΚΟ", πρέπει να περιλαμβάνει επαγγελματικές οργανώσεις από το χώρο του πολιτισμού».

Θυμίζουμε (βλ. «Ρ» 7/2), ότι πρόταση για συμφωνία έκανε και ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, ως προεδρεύων των Ευρωπαίων ομολόγων του, προς τον διευθυντή της ΟΥΝΕΣΚΟ. Η πρόταση της ΕΕ δε θα καταργεί αρμοδιότητες οργανισμών - όπως ο ΠΟΕ και ο Διεθνής Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας - αλλά θα «επιτρέπει στην "ΟΥΝΕΣΚΟ" να διαμορφώσει ένα πεδίο ιδιαίτερης μεταχείρισης του πολιτισμού και του οπτικοακουστικού τομέα (...), όπου η αγορά δεν μπορεί να δώσει από μόνη της πλήρεις λύσεις». Το πώς θα επιτραπεί αυτό στην «ΟΥΝΕΣΚΟ», αν ο ΠΟΕ δώσει το «πράσινο φως» για την απελευθέρωση της πολιτιστικής αγοράς, δεν εξηγεί η πρόταση της ΕΕ.

Στη διακήρυξη τονίζεται ότι η πνευματική δημιουργία δεν μπορεί να υποβαθμιστεί σε απλό προϊόν αγοράς και προστίθεται ότι «το δικαίωμα των λαών όλου του κόσμου στην πολιτιστική τους ιδιαιτερότητα είναι ένα από τα θεμελιακά ανθρώπινα δικαιώματα. Η ιδιαιτερότητα της έκφρασης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελεύθερης δημιουργίας. Ολες οι μορφές πολιτιστικής και οικονομικής ηγεμονίας διακυβεύουν την πολιτιστική και καλλιτεχνική έκφραση αυτής της ιδιαιτερότητας. Οι επιμέρους χώρες έχουν το δικαίωμα και το καθήκον να επιδιώκουν την πολιτιστική πολιτική της επιλογής τους, απαλλαγμένες από εξωτερικές πιέσεις, σεβόμενες τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία έκφρασης».

Αφού σημειώνεται ότι «ο πολιτισμός είναι ο θεματοφύλακας της συλλογικής μνήμης κάθε λαού», η διακήρυξη καλεί κάθε χώρα: «Να αντισταθεί σε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις, με στόχο την απελευθέρωση ειδών και υπηρεσιών σε όλους τους τομείς του πολιτισμού». Να στηρίξει την πολιτιστική της παράδοση. «Να προωθήσει την ισότιμη διεθνή διάδοση όλων των ειδών καλλιτεχνικής δημιουργίας». Να εφαρμόσει «πρόγραμμα αλληλεγγύης με τις αναπτυσσόμενες χώρες με άμεση πολιτική συνεργασία». «Να συμμετάσχει στην ανάπτυξη μιας διεθνούς δεσμευτικής συμφωνίας, ανεξάρτητης από τον ΠΟΕ ή άλλο παγκόσμιο οργανισμό, που θα έχει σκοπό τη διατήρηση και ανάπτυξη της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας». Τέλος, προτείνει «δημιουργία νέων συνασπισμών για την πολιτιστική ιδιαιτερότητα» και καλεί τις κυβερνήσεις «να ασκήσουν την πολιτική τους θέληση, για να επιβάλλουν μια τέτοια Συμφωνία».