Το σχετικά «εύκολο» χρήμα που μπορεί να προέλθει από την προσφορά τουριστικών υπηρεσιών, εύκολα μπορεί να μειωθεί προδίδοντας εκείνους που έχουν επενδύσει πάνω του. Τους επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου, ιδιαίτερα τους μικρούς, όλους εκείνους που κερδίζουν από τη μεγάλη και διαρκή προσέλευση τουριστών, την ίδια την οικονομία και την κυβερνητική πολιτική, που τόσα πολλά ποντάρει στον τουρισμό για να μιλήσει περί οικονομικής ανάπτυξης και μεγέθυνσης.

Η ιμπεριαλιστική επίθεση στο Ιράκ στις μέρες μας, άλλοι παράγοντες από εκείνους που θεωρούνται εξωγενείς τα προηγούμενα χρόνια, αποδεικνύουν πόσο ευάλωτος και ευαίσθητος είναι ο τομέας του τουρισμού. Η Ελλάδα δέχτηκε τις πρώτες συνέπειες αυτής της ...«κρίσης», όπως πολλοί ονόμασαν τη στρατιωτική εισβολή, με ακυρώσεις αφίξεων που έφτασαν το 30% σε σχέση με το 2002, αλλά και άλλες λιγότερο φανερές συνέπειες. Ταυτόχρονα όμως, παράγοντες του τουρισμού δεν κρύβουν τη σχετική ικανοποίησή τους από μια άλλη εξέλιξη. Την καταβύθιση της τουριστικής αγοράς της Ασίας, κυρίως λόγω της λεγόμενης άτυπης πνευμονίας, με αποτέλεσμα αυτό που χάνεται από τον πόλεμο να είναι δυνατόν να αναπληρωθεί από ένα απρόσμενο τουριστικό κύμα προς την Ευρώπη.

Οσοι όμως έσπευσαν να χαμογελάσουν και να φανταστούν πως ήρθε η ώρα της εκδίκησης, εναντίον των τουρ οπερέιτορς που πιέζουν ασφυκτικά για μείωση των τιμών, είδαν το χαμόγελο να παγώνει στα χείλη τους από την αγριότητα του ανταγωνισμού. Αυτή τη στιγμή, οι Ισπανοί προσφέρουν τουριστικά «πακέτα», φτάνοντας στο σημείο να κάνουν εκπτώσεις από την τιμή, ανάλογες με τις προκαταβολές που είχαν δώσει - και έχασαν - οι υποψήφιοι τουρίστες για προορισμούς στην Ασία!

Δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει η ελληνική τουριστική αγορά αυτού του είδους τον ανταγωνισμό. Πολύ περισσότερο που την ίδια στιγμή, οι πιέσεις αυτές αποκαλύπτουν μια βασική αλήθεια που ισχύει για όλη τη σφαίρα της οικονομικής δραστηριότητας: Αλλιώς αντιμετωπίζουν την κρίση και τα προβλήματα οι μεγάλοι και αλλιώς οι μικροί.

Μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα ή και αλυσίδες ξενοδοχείων έχουν περιθώρια να αντιμετωπίσουν τον εντεινόμενο ανταγωνισμό, σε τιμές και προσφερόμενες υπηρεσίες, πιο αποτελεσματικά. Είναι επίσης σε θέση να αναπτύξουν και να εκμεταλλευτούν τις περισσότερες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, από τον συνεδριακό μέχρι και τον αγροτουρισμό κλπ. Πρόκειται για όλα αυτά που δεν μπορούν να κάνουν οι μικροί του κλάδου.

Η κυβέρνηση με την πολιτική της επιτείνει την αντίθεση μικρών και μεγάλων. Η διαφημιστική εκστρατεία του ΕΟΤ, ενισχυμένη με επιπλέον 7 εκατ. ευρώ, πριμοδοτεί και ξενοδοχειακές αλυσίδες που συμμετέχουν σ' αυτή. Ακόμη περισσότερο, καλλιεργεί την επιλογή μεγάλων «οργανωμένων» μονάδων. Τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα καλύπτουν μέχρι και το 45% της επένδυσης, αλλά θέτουν απαγορευτικούς όρους για τις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, που σαν κύριο στοιχείο έχουν την αυτοαπασχόληση. Το ξεπούλημα της δημόσιας τουριστικής περιουσίας μέσα από την «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα ΑΕ» ευνοεί επίσης τη λεηλασία από μεγαλοεπιχειρηματίες Ελληνες ή ξένους.

Αλλά και η γενικότερη φορολογική πολιτική της κυβέρνησης θέτει ασφυκτική θηλιά στις μικρές επιχειρήσεις, ενώ η διαρκής λιτότητα περιορίζει τους Ελληνες εργαζόμενους, οι οποίοι είτε δεν πάνε καθόλου διακοπές, είτε καταφεύγουν στην πλειοψηφία τους σε συγγενικά και φιλικά σπίτια. Οι πλέον εύποροι προτιμούν μάλλον την πολυτέλεια των μεγάλων ή ειδικών τουριστικών μονάδων. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην Ελλάδα και είναι γενικά παραδεκτό ότι πρόβλημα θα υπήρχε και χωρίς τον πόλεμο. Στο βαθμό που εντείνεται η εκμετάλλευση των εργαζομένων και η εξαθλίωση διευρύνεται, θα περιορίζεται και ο αριθμός των τουριστών. Αυτό τον παράγοντα προτιμά ωστόσο να τον αγνοεί η πλειοψηφία των εμπλεκομένων στον τουρισμό.

Ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Ενοικιαζόμενων Δωματίων - Διαμερισμάτων Ελλάδας Σ. Πολυκράτης και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων στην Ελλάδα Γ. Ευαγγέλου μίλησαν στο «Ρ» για πλευρές αυτής της αντίθεσης στον τουριστικό τομέα.