Motion Team

Στο πετρελαϊκό σκέλος του ζητήματος, οι Αμερικανοβρετανοί εισβολείς και οι ντόπιοι υποστηρικτές τους, αναμένεται στο άμεσο μέλλον να προωθήσουν την εφαρμογή μιας νέας «τάξης» στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, με αιχμή του δόρατος τα πετρέλαια και τη στρατιωτική παρουσία του Ιράκ, ως χωροφύλακα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Το Ιράκ, ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ), ο οποίος συστάθηκε το 1960, εκτιμάται ότι το πρώτο διάστημα, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, θα υπονομεύσει το ρόλο του Οργανισμού, πιθανά, ακόμα και να αποχωρήσει από αυτόν. Επίσης, με την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως, από τα περίπου 2,5 εκατ. που παρήγαγε πριν την εισβολή, θεωρείται βέβαιο ότι θα χρησιμοποιηθεί σε ένα μεγάλο βαθμό και ως ρυθμιστής των διεθνών τιμών πετρελαίου, με την αυξομείωση της παραγωγής. Εδώ δεν πρέπει ποτέ να διαφεύγει της προσοχής ότι οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου, δεν καθορίζονται από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, αλλά από τις πολυεθνικές του πετρελαίου, χρηματιστηριακά. Η μόνη δυνατότητα που έχουν οι πετρελαιοπαραγωγοί, είναι αυτό της αυξομείωσης της παραγωγής.

Το Ιράκ, λειτουργώντας ως αμερικανικό προτεκτοράτο με ισχυρή στρατιωτική παρουσία θα επιδιώξει να θέσει σε ομηρία την ευρύτερη περιοχή, τόσο τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, αλλά και τις μικρότερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες ττης περιοχής. Ηδη το Ιράν, είναι καταγραμμένο στον «άξονα του κακού» και, πιθανόν, να αντιμετωπίσει μια ευθεία επέμβαση, ανάλογη με αυτή του Ιράκ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για τον έλεγχο των πετρελαίων της περιοχής, οι Αμερικανοί ήταν αυτοί που υποδαύλισαν ουσιαστικά τον οχταεή πόλεμο Ιράν - Ιράκ, υποστηρίζοντας ανοιχτά το Σαντάμ Χουσεΐν, παρέχοντάς του και όπλα μαζικής καταστροφής, αυτά που χρησιμοποιήθηκαν το '88 κατά των Κούρδων. Την ίδια στιγμή όμως, οι Αμερικανοί προμήθευαν με όπλα και το Ιράν (Ιρανγκέιτ). Είναι προφανές, σε μια περίοδο που οι συγκρούσεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων οξύνονται, ότι ο έλεγχος των ενεργειακών πρώτων υλών, αποτελεί στρατηγικό «όπλο» στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου. Η περιοχή της Μέσης Ανατολής, αυτή τη στιγμή διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδειγμένα αποθέματα πετρελαίου.

Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου το 2001 ανήλθε στα 74,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ενώ κατά την τελευταία δεκαετία, η κατανάλωση πετρελαίου παρουσιάζει παγκοσμίως μέσο ρυθμό αύξησης 1,13%. Το μερίδιο του πετρελαίου στην παγκόσμια πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας (ηλεκτρισμός, θέρμανση, βιομηχανική χρήση) είναι 38,4%. Οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης κατανάλωσης πετρελαίου ανά περιοχή για το 2001 ήταν 1,6% στη Βόρεια Αμερική, 2,64% στην Κεντρική και Νότια Αμερική, 0,68% στην Ευρώπη, 1,94 στη Μ. Ανατολή, 2,15% στην Αφρική και 3,57 σε Ασία και Αυστραλία. Σημαντική μείωση της κατανάλωσης της τάξης του 8,15% ετησίως παρατηρείται από το 1991 στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, γεγονός που οφείλεται στην οπισθοδρόμηση των χωρών μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού.

Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ανήλθε για το 2001 στα 75,3 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, παρουσιάζοντας κατά την τελευταία δεκαετία μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης της τάξης του 1,28%. Οι μεγαλύτεροι ρυθμοί αύξησης προέρχονται από τις χώρες της Μ. Ανατολής (2,5%), της Ευρώπης (3,6%), της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής (3,92), ενώ αντιθέτως η παραγωγή των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης παρουσιάζει την τελευταία δεκαετία μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης 1,94%. Η παραγωγή στις χώρες του ΟΠΕΚ αντιπροσωπεύει το 41,5% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, ενώ τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου, ανέρχονταν στο τέλος του 2001 στα 1.050 δισεκατομμύρια βαρέλια, που αντιστοιχούν σε 40 έτη παραγωγής. Το 78% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων, βρίσκεται στις χώρες του ΟΠΕΚ (Ιράν, Ιράκ, Σ. Αραβία, Κουβέιτ, Βενεζουέλα, Κατάρ, Ινδονησία, Λιβύη, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αλγερία και Νιγηρία).

Οι μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες είναι οι εξής: Οι ΗΠΑ με 9,02 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, η Σ. Αραβία με 8,73 εκατ. βαρέλια, η Ρωσία με 7,29 εκατ. βαρέλια, το Ιράν με 3,82 εκατ. βαρέλια, το Μεξικό με 3,59 εκατ. βαρέλια, η Νορβηγία με 3,41 εκατ. βαρέλια, η Κίνα με 3,30 εκατ. βαρέλια, η Βενεζουέλα με 3,07 εκατ. βαρέλια, ο Καναδάς με 2,80 εκατ. βαρέλια, η Μ. Βρετανία με 2,59 εκατ. βαρέλια, το Ιράκ με 2,45 εκατ. βαρέλια, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με 2,42 εκατ. βαρέλια, η Νιγηρία με 2,26 εκατ. βαρέλια και το Κουβέιτ με 2,15 εκατ. βαρέλια.

Οι μεγαλύτεροι καταναλωτές πετρελαίου είναι οι ΗΠΑ με 19,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ακολουθούν η Ιαπωνία με 5,4, η Κίνα με 4,9, η Γερμανία με 2,8, η Ρωσία με 2,5, η Βραζιλία με 2,2, η Ν. Κορέα με 2,1 και η Γαλλία, ο Καναδάς και η Ινδία με 2,0 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Προκύπτει συνεπώς από τα στοιχεία, ότι οι ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του κόσμου, εντούτοις το 54,2% των αναγκών τους σε πετρέλαιο το εισάγουν, καθιστώντας τη σε πολύ μεγάλο βαθμό ενεργειακά εξαρτώμενη χώρα.

Δεν είναι όμως μόνο η ενεργειακή εξάρτηση που πυροδοτεί τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Στόχος, πέρα από την ασφάλεια των ΗΠΑ σε ενεργειακό εφοδιασμό, είναι να αποκόψει και την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Ιαπωνία, αλλά και τη Ρωσία από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής. Σ' αυτό έγκειται και η πρόσκαιρη φραστική διαφωνία της Γαλλίας και της Γερμανίας με την επίθεση στο Ιράκ, όπου η πετρελαϊκή βιομηχανία («TotalElfFina») της Γαλλίας, έχει συμβολαιοποιήσει μεγάλα ποσά στο Ιράκ και το Ιράν. Αλλωστε πρόσφατη ήταν η αντίδραση των ΗΠΑ για το επενδυτικό πρόγραμμα της «Total» στο Ιράν το 1995. Θιγμένος από την επέμβαση είναι και ρωσικός πετρελαϊκός κολοσσός «Lukoil» και γενικότερα η πετρελαϊκή βιομηχανία της Ρωσίας των κεφαλαιοκρατών. Εκτιμάται ότι οι συμβολαιοποιημένες επενδύσεις ρωσικών εταιριών στο Ιράκ ανέρχονται στα 40 δισ. δολάρια, ενώ πριν περίπου 10 μέρες η «Lukoil» ανακοίνωσε ότι θα καταφύγει στα διεθνή δικαστήρια, αν η μεταπολεμική κυβέρνηση του Ιράκ ακυρώσει τη σύμβαση για την εκμετάλλευση του τεράστιου κοιτάσματος στη Δυτική Κούρνα.

Υπό αυτό το πρίσμα, το μεγάλο κεφάλαιο της Δ. Ευρώπης, επιδιώκει να εξασφαλίσει τις διογκούμενες ανάγκες της σε ενεργειακές πρώτες ύλες, από τη Ρωσία. Τον επόμενο μήνα, στην Πετρούπολη της Ρωσίας, η ΕΕ θα θέσει τον επαναπροσδιορισμό των ενεργειακών σχέσεών της με τη Ρωσία, με στόχο να αυξήσει τις ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου προς της Δύση, αφού διαπιστώνει ότι σταδιακά εξοβελίζεται από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής.