Εντονες πολιτικο-στρατιωτικές διεργασίες εκτυλίσσονται τις τελευταίες μέρες στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ. Σ' αυτές ξεχωρίζουν από τη μια ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - ΕΕ για τον προσεταιρισμό της Ρωσίας και από την άλλη, η εμβάθυνση της συνεργασίας της Ρωσίας με άλλες χώρες στα πλαίσια του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας και της λεγόμενης «Ομάδας της Σαγκάης».

Σύμφωνα με δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας «The Washington Post» οι ΗΠΑ διαθέτουν επιστολή του Μπιν Λάντεν, στην οποία αυτός δηλώνει πως έφτασε η ώρα της επίθεσης ενάντια στη Ρωσία. Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα μέρος της αλληλογραφίας του Μπιν Λάντεν, με έναν από τους επικεφαλής της δήθεν «φιλανθρωπικής» οργάνωσης «Benevolence International Foundation», η οποία φέρεται να έχει σχέσεις με την Αλ-Κάιντα και στο παρελθόν να έχει χρηματοδοτήσει μουσουλμανικές ένοπλες ομάδες σε Τσετσενία και Βοσνία.

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Newsru, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες από τη μεριά τους υπολογίζουν ότι η Αλ-Κάιντα έχει χρηματοδοτήσει με 25 εκατομμύρια δολάρια τις τσετσενικές ένοπλες ομάδες, που πολεμούν για την απόσχιση της Τσετσενίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Επίσημα, πάντως, το Κρεμλίνο δείχνει να μη βρίσκει τίποτα το ενδιαφέρον στην παραπάνω είδηση. Ο Σ. Γιαστρζέμπσκι από το Γραφείο του Προέδρου της Ρωσίας Β. Πούτιν σημείωσε στο πρακτορείο «Ιντερφάξ» πως «για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται η σχέση της Αλ-Κάιντα με τους Τσετσένους τρομοκράτες», προσθέτοντας πως «τίποτα ουσιαστικά το νέο δεν προσφέρει η παραπάνω πληροφορία».

Το ενδιαφέρον είναι, βέβαια, αλλού. Η παραπάνω είδηση έρχεται σε μια στιγμή, όπου ΗΠΑ και χώρες της ΕΕ προσπαθούν να προσεταιριστούν τη Ρωσία στους ανταγωνισμούς τους. Οι ΗΠΑ δείχνοντας στη Ρωσία πως απειλείται από τον ίδιο «εχθρό» προσπαθούν να της δείξουν και το δρόμο των συμμαχιών που αυτή θα πρέπει να συνάψει.

Πριν από λίγο καιρό ο Ιταλός πρωθυπουργός Σ. Μπερλουσκόνι, στη συνάντησή του με τον Ρώσο ομόλογό του Μ. Κασιάνοφ είχε κάνει λόγο για την ανάγκη «μιας μεγάλης Ευρώπης», που θα περικλείει και τη Ρωσία, ώστε αυτή να γίνει ένα τέτοιο «αντίβαρο» που πολιτικά και στρατιωτικά θα αντισταθμίσει τις ΗΠΑ. Μάλιστα, είχε σημειώσει πως σ' αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθεί και η προσεχής ιταλική Προεδρία της ΕΕ. Εν τω μεταξύ την Παρασκευή 25/4 στη Μόσχα πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Ρώσου υπουργού Αμυνας Σ. Ιβανόφ με την Γαλλίδα ομόλογό του Μισέλ Αλλιό - Μαρί. Μετά τη συνάντηση ανακοινώθηκε η συγκρότηση «ομάδας εργασίας» ανάμεσα στις δύο χώρες, που θα λειτουργεί στα πλαίσια του «Ρωσο - Γαλλικού Συμβουλίου για ζητήματα Ασφάλειας», στο οποίο συμμετέχουν οι υπουργοί Αμυνας και εξωτερικών των δύο χωρών. Να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά αυτό το «Συμβούλιο» συνεδρίασε τον περασμένο Νοέμβρη στο Παρίσι, ενώ το φετινό καλοκαίρι θα συνεδριάσει στη Μόσχα. Επίσης, ανακοινώθηκε πως τον Μάη του 2003 θα ολοκληρωθούν οι δοκιμαστικές πτήσεις του εκπαιδευτικού -πολεμικού αεροπλάνου ρώσο - γαλλικής κατασκευής. Συνέχεια στις επαφές της ΕΕ και των χωρών της με τη Ρωσία έδωσε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, όσο και ο επικεφαλής της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Αμυνας της ΕΕ Χ. Σολάνα.

Η Ρωσία εν τω μεταξύ έκανε στις 28/4 μια ύστατη προσπάθεια να ανασυγκροτήσει το Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας (ΣΣΑ), που έχει συγκροτήσει μαζί με την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζαχστάν, την Κιργιζία και το Τατζικιστάν. Οπως σημειώνουν τα ρωσικά ΜΜΕ, το ΣΣΑ (που στο εξής θα αποκαλείται «Οργανισμός ΣΣΑ»), προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί στα πρότυπα του ΝΑΤΟ και να αποκτήσει από την 1/1/2004 κοινή διοίκηση, δυνάμεις ταχείας επέμβασης και στρατιωτικές βάσεις. Οπως ήδη έχουμε γράψει, η πρώτη τέτοια βάση θα λειτουργήσει στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Καντ στην Κιργιζία, όπου ήδη υπάρχει ΝΑΤΟική βάση, στα πλαίσια της «αντιτρομοκρατικής» εκστρατείας. Μια νέα ρωσική βάση θα δημιουργηθεί, επίσης, στο Τατζικιστάν. Στη Σύνοδο του Συμβουλίου του ΟΣΣΑ συμμετείχαν οι Πρόεδροι, οι υπουργοί άμυνας και εξωτερικών των 6 χωρών. Υπογράφτηκαν μια σειρά συμφωνίες στις παραπάνω κατευθύνσεις, ενώ πρόεδρος του ΟΣΣΑ ορίστηκε ο Πρόεδρος του Τατζικιστάν Εμομαλί Ραχμόνοφ και γενικός γραμματέας ανέλαβε ο Νικολάι Μπορντιούζα, που ανακλήθηκε από τη θέση του πρέσβη της Ρωσίας στη Δανία. Ο ίδιος στο παρελθόν ήταν διοικητής των συνοριακών δυνάμεων της Ρωσίας, επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, καθώς και επικεφαλής του Προεδρικού Γραφείου του Β. Πούτιν. Επίσης, η Ρωσία, σε μια προσπάθεια να δελεάσει και να «δέσει» και με οικονομικά «κίνητρα» τον ΟΣΣΑ, ανακοίνωσε πως τα κράτη - μέλη του ΟΣΣΑ θα έχουν πρόσβαση στα όπλα που παρασκευάζει η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας με ειδικές, χαμηλές τιμές, αντίστοιχες με αυτές που αγοράζει όπλα το υπουργείο Αμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας από τις επιχειρήσεις της χώρας.

Εν τω μεταξύ στις 29/4 στην παλιά πρωτεύουσα του Καζαχστάν Αλμα-Ατά πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών των χωρών της «Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης», στην οποία συμμετέχουν Κίνα, Ρωσία, Καζαχστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν. Στη συνάντηση εκλέχτηκε ο πρώτος Εκτελεστικός Γραμματέας της «Ομάδας της Σαγκάης» που είναι ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Λι Τζάοσιν. Στη συνάντηση αναμένεται να εγκριθούν μια σειρά ντοκουμέντα που αφορούν στη λειτουργία του Συμβουλίου Κορυφής των χωρών της Σαγκάης, του Συμβουλίου των Πρωθυπουργών και του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών, οι «εθνικοί συντονιστές», η Γραμματεία, στην έδρα της «αντιτρομοκρατικής δομής» της Οργάνωσης και σε άλλους μηχανισμούς συνεργασίας που προβλέπονται στη Χάρτα της «Ομάδας της Σαγκάης». Επίσης, θα συζητηθούν πολιτικά και οικονομικά ζητήματα συνεργασίας των χωρών. Στις 29 Μάη στη Μόσχα αναμένεται να πραγματοποιηθεί η Συνάντηση Κορυφής των χωρών της «Ομάδας της Σαγκάης», ενώ το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εκτιμά ότι από το 2004 αυτή η Οργάνωση «θα λειτουργεί ως πλήρης διεθνής οργάνωση, με συγκεκριμένη δομή και λειτουργία χωρίς διακοπή». Η ανησυχία που προκαλεί σε ορισμένες άλλες δυνάμεις αυτή η προοπτική, μιας οργάνωσης δηλαδή που θα εκπροσωπεί το ένα τέταρτο του πλανήτη, φαίνεται να έκανε τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Ιγκορ Ιβανόφ να δηλώσει στα ΜΜΕ πως: «Ούτε το Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας, ούτε η Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης στρέφονται ενάντια σε κάποιο άλλο κράτος. Στόχος αυτών των οργανώσεων είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας των συγκεκριμένων χωρών μέσα από τις συλλογικές προσπάθειές τους».