Τη μεγαλύτερη κρίση από τη γέννησή τους φαίνεται να περνούν τα περισσότερα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Τα τελευταία χρόνια πολλά από τα ΔΗΠΕΘΕ αντιπαλεύουν την οικονομική κυρίως δυσχέρειά τους δημιουργώντας και μάλιστα με περισσότερες από μια ή δύο παραστάσεις, με παιδική σκηνή, αλλά και παράλληλες εκδηλώσεις. Φέτος, όμως, όλο και πιο συχνό γίνεται το φαινόμενο ΔΗΠΕΘΕ να συνεργάζονται με ιδιωτικούς αθηναϊκούς θιάσους για να έχουν μια αξιοπρεπή παρουσία στα καλοκαιρινά φεστιβάλ. Και δεν είναι κακό να συνεργάζεσαι, αν αυτό γίνεται για λόγους καλλιτεχνικούς. Το βασικό κίνητρο όμως είναι η οικονομική δυσπραγία των ΔΗΠΕΘΕ, που κρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη, απειλώντας το μέλλον τους.

Τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗΠΕΘΕ), από την ίδια τους τη φύση και τις βασικές πολιτιστικές αρχές που τα διέπουν, έχουν επωμιστεί από τη γέννησή τους μια τριπλή αποστολή. Να δημιουργούν κατ' αρχήν παραστάσεις ποιότητας, με ρεπερτόριο που χωρίς να απομακρύνεται από τα ποιοτικά κριτήρια να εγγίζει το συγκεκριμένο κοινό της περιφέρειας, να πραγματοποιούν περιοδείες και να ενεργοποιούν τις ντόπιες πολιτιστικές δυνάμεις, όχι μόνο με τις παραστάσεις τους, αλλά και με άλλες παράλληλες δραστηριότητες. Η αλήθεια είναι πως η «ενεργοποίηση των ντόπιων δυνάμεων» πολλές φορές παρεξηγείται ή καταστρατηγείται. Σε πολλές περιπτώσεις ερασιτέχνες, συμμετέχοντας σε παραστάσεις και συγκεντρώνοντας τα απαραίτητα ένσημα, έγιναν μέλη του ΣΕΗ, αλλά και επαγγελματίες που κατάγονται από την πόλη του ΔΗΠΕΘΕ, διεκδικούν, λόγω εντοπιότητας, μόνιμη συμμετοχή στη διανομή.

Ωστόσο, αυτό το πρόβλημα φαίνεται να είναι σταγόνα στον ωκεανό. Πρέπει να ληφθούν υπόψη και να συνεκτιμηθούν οι εξωθεατρικές δυσμενείς συνθήκες, τα οικονομικά προβλήματα που είναι καθοριστικά ως στοιχείο λειτουργίας των θεάτρων, τα πολιτικά «χρέη» των τοπικών αρχόντων και ποικίλα άλλα προβλήματα, που ευθύνονται για τους κλυδωνισμούς. Και αν στην πραγματικότητα υπάρχει πολιτική βούληση για τη συνέχιση ύπαρξης των ΔΗΠΕΘΕ, η πολιτεία οφείλει να το αποδείξει. Γιατί η ανάγκη ενδυνάμωσης, διεύρυνσης και ανάπτυξης είναι πλέον επιβεβλημένη. Γιατί η αδιαφορία του ΥΠΠΟ μπορεί να υποδηλώνει τη δειλία της πολιτείας να «κλείσει» τα ΔΗΠΕΘΕ, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος, γι' αυτό τα παραδίδει στον αναπόφευκτο μαρασμό. Μοιάζει, λοιπόν, συνειδητή και μεθοδευμένη η υποβάθμιση των ΔΗΠΕΘΕ, που επιχειρεί η πολιτεία.

Το πρώτο στη λίστα πρόβλημα, από όπου «μύρια έπονται», είναι το οικονομικό, για το οποίο ευθύνεται το ΥΠΠΟ. Το ποσό της κρατικής επιχορήγησης στα ΔΗΠΕΘΕ είναι πλέον εξευτελιστικό. Εδώ και πολλά χρόνια είναι ουσιαστικά καθηλωμένο, ανάμεσα στα 950.000.000 δρχ. και 1 δισ. Και στο φετινό προϋπολογισμό τα δεκαέξι ΔΗΠΕΘΕ θα επιχορηγηθούν με 1.022.000.000 δρχ. ή 3.000.000,00 ευρώ. Δεκαέξι θέατρα με αυξημένο ρόλο θα μοιραστούν λιγότερο από το 1/2 του προϋπολογισμού του Εθνικού, το 1/3 του ΚΘΒΕ, το 1/4 της Λυρικής Σκηνής και το 1/4 του Μεγάρου (Αθηνών - Θεσσαλονίκης).

Το παράδειγμα δεν είναι προς αντιπαράθεση με τις δύο κρατικές σκηνές, αλλά μια συγκριτική αναφορά, που καταδεικνύει την «εκτίμηση» που «τρέφει» η πολιτεία για τα ΔΗΠΕΘΕ. Ασφαλώς, πρόκειται για τις δύο κρατικές σκηνές και τη Λυρική, τις οποίες η πολιτεία οφείλει να επιχορηγεί, και ακόμη περισσότερο ίσως. Αντίθετα, όμως, δεν αισθάνεται το ίδιο ή ανάλογο χρέος για τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, τα οποία πρωτίστως επιτελούν κοινωνική αποστολή και η δημιουργία τους στις συγκεκριμένες πόλεις έγιναν με τη λογική μιας ισομερούς γεωγραφικής κάλυψης και θα έπρεπε να είναι ενταγμένη μέσα σε μια πολιτιστική στρατηγική εθνικού επιπέδου, αν φυσικά ήταν σε θέση η κυβέρνηση να έχει μια τέτοια πολιτική.

Καθηλωμένη, λοιπόν, η κρατική επιχορήγηση, εδώ και πάρα πολλά χρόνια καταδικάζει τα ΔΗΠΕΘΕ σε 50 εκατ. δρχ. για τα 12 από αυτά και σε 70 εκατ. για τα υπόλοιπα 4 ΔΗΠΕΘΕ. Εστω κι αν αυτά τα χρήματα αποτελούν το 50% των εσόδων, ενώ το υπόλοιπο 50% καλύπτεται από το Δήμο, καθώς το κόστος λειτουργίας των θεάτρων έχει αυξηθεί σημαντικά, το οικονομικό πρόβλημα βάζει φρένο σε οποιοδήποτε όραμα πέραν των δυνατοτήτων τους.

Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί επίσης το γεγονός ότι και από αυτό το ελάχιστο ποσό της επιχορήγησης το 60-70% καταναλώνεται σε μισθούς διοικητικού και τεχνικού προσωπικού και το υπόλοιπο για την παραγωγή, που λογικά δεν αρκεί γιατί το κόστος μιας παράστασης δεν είναι μικρή υπόθεση. Ασφαλώς και χρειάζεται και το διοικητικό και το τεχνικό προσωπικό, για τη λειτουργία ενός θεάτρου. Αρκεί να μη χρησιμοποιείται ως το «μαγαζάκι» που εξυπηρετεί τις πελατειακές σχέσεις των τοπικών παραγόντων και «αρχόντων» και να λειτουργεί σε βάρος του καλλιτεχνικού έργου για το οποίο δημιουργήθηκαν αυτοί οι οργανισμοί. Και με κάποιο τρόπο πρέπει να περιοριστεί η παρέμβαση των δημοτικών παραγόντων, ξεκαθαρίζοντάς τους ότι ο ρόλος τους πρέπει να είναι συνεπικουρικός, υποστηρικτικός του καλλιτεχνικού έργου και όχι τροχοπέδη.

Την αποκλειστική ευθύνη, λοιπόν, για όσα γίνονται και για όσα συμβούν φέρει το ΥΠΠΟ, το οποίο αυτό τον καιρό από υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να ονομαστεί υπουργείο Ολυμπιακών Αγώνων και μόνο!