«Εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις έχουν εξαπολύσει οι αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις σε περιοχές δυτικά και βόρεια της Βαγδάτης. Στόχος, σύμφωνα με τον επικεφαλής της κατοχικής διοίκησης Πολ Μπρέμερ, είναι η «πάταξη των εστιών αντίστασης που έχουν δημιουργήσει υπολείμματα του καθεστώτος Χουσεΐν».

Η αλήθεια είναι ότι ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για τις επιχειρήσεις αυτές. Και όλες προέρχονται μόνο από μία πηγή: Τα αμερικανικά κατοχικά στρατεύματα. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, που δίνονται στη δημοσιότητα αποσπασματικά, ο επικεφαλής της κατοχικής διοίκησης έδωσε εντολή να «καθαρίσει το κεντρικό Ιράκ από τις εστίες αντίστασης», καθώς οι επιθέσεις εναντίον των αμερικανικών στρατευμάτων είχαν λάβει τον τελευταίο καιρό διαστάσεις επιδημίας. Επισήμως, από την 1η Μάη μέχρι σήμερα, περίοδο που θεωρητικώς οι μάχες στο Ιράκ έχουν τελειώσει και οι κατοχικές δυνάμεις ελέγχουν τη χώρα, έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 40 Αμερικανοί στρατιώτες, εκ των οποίων οι περισσότεροι σε «περίεργα» ατυχήματα και επιθέσεις.

Εκτός από τη Βαγδάτη, οι περισσότερες επιθέσεις έχουν σημειωθεί σε αυτό, που οι κατοχικές δυνάμεις ονομάζουν «σουνιτικό τρίγωνο». Πρόκειται για τις πόλεις Ραμαντί, Φαλούτζα, Μπαλάντ, Μακούμπα, Χαμάντιγιε και Τικρίτ, όπου, κατά πλειοψηφία, κατοικούν σουνίτες και όπου κυριαρχούν οι φατρίες, που, μέχρι πρότινος, αποτελούσαν τον κύριο κορμό του ιρακινού καθεστώτος. Υπό την επωνυμία «Επιχείρηση Επίθεσης στη Χερσόνησο», περισσότεροι από 4.000 Αμερικανοί στρατιώτες, πολλοί από τους οποίους ανήκουν στις ειδικές αερομεταφερόμενες δυνάμεις, έχουν εμπλακεί σε σκληρότατες μάχες, από την αρχή της προηγούμενης βδομάδας, σε ένα «τρίγωνο» του ποταμού Τίγρη, που καλύπτει μια ευρύτατη περιοχή στα βορειοανατολικά της πόλης Μπάλαντ.

Ακόμη και ο επίσημος απολογισμός αυτών των μαχών είναι αποκαλυπτικός. Το αρχηγείο των αμερικανικών δυνάμεων ανακοίνωσε ότι σε επιδρομή που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, σε «στρατόπεδο τρομοκρατών», σκοτώθηκαν «70 μαχητές». Ο ίδιος ο αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΣ, Ρίτσαρντ Μάγιερς, ανέλαβε να παρουσιάσει το θέμα. Ο Μάγιερς μίλησε για «σκληρότατες μάχες που μαίνονται ακόμη με εμπειρότατους και καλά εκπαιδευμένους μαχητές». Φειδωλός στις λεπτομέρειες, ο Αμερικανός στρατηγός άφησε να εννοηθεί ότι αρκετοί από τους μαχητές δεν ήταν Ιρακινοί, οδηγώντας πολλούς στο συμπέρασμα ότι ορισμένοι, τουλάχιστον, από τους ξένους μαχητές που είχαν συρρεύσει στο Ιράκ πριν την επίθεση παραμένουν στη χώρα.

Την Παρασκευή, άλλοι 27 Ιρακινοί μαχητές σκοτώθηκαν, όπως ανακοινώθηκε, σε πολύωρη μάχη με αμερικανικές δυνάμεις, κοντά στο Μπάλαντ, όταν κομβόι αμερικανικών τεθωρακισμένων έπεσε σε ενέδρα και προσέτρεξαν ενισχύσεις από αέρος. Κοντά στο Κιρκούκ φέρονται να συνελήφθησαν 74 «συμπαθούντες της αλ Κάιντα», ενώ στα μέσα της βδομάδας, οι κατοχικές δυνάμεις είχαν ανακοινώσει τη σύλληψη περίπου 400 ατόμων «σε επιδρομή κάπου βορείως της Βαγδάτης».

Με εξαίρεση τις αμερικανικές ανακοινώσεις για το θέμα, ουδείς γνωρίζει τι ακριβώς γίνεται στα πεδία των μαχών, που, όπως φαίνεται, δεν άδειασαν ποτέ. Το σίγουρο είναι ότι κατοχικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν σθεναρή ένοπλη αντίσταση, την οποία αποδίδουν, κυρίως, σε «υπολείμματα του καθεστώτος» στις περιοχές δυτικά και βόρεια της Βαγδάτης, και σε «στοιχεία υποκινούμενα από το εξωτερικό» στο κεντρικό Ιράκ, υπονοώντας σαφώς το Ιράν και την επιρροή του στους σιίτες Ιρακινούς.

Η πραγματικότητα, όμως, δεν είναι σίγουρο ότι είναι αυτή. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ανταποκριτές των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων (όσοι τουλάχιστον κατάφεραν να προσεγγίσουν τις, υπό εκκαθάριση, περιοχές) μεταφέρουν τις απόψεις των ντόπιων, οι οποίοι δεν επιβεβαιώνουν ούτε κατά διάνοια την αμερικανική εκδοχή. Οι ντόπιοι υποστηρίζουν ότι η αντίσταση δεν προέρχεται από υπολείμματα του καθεστώτος Χουσεΐν, το οποίο χαρακτηρίζουν μισητό. Αντίθετα, δηλώνουν, είναι το αποτέλεσμα της οργής που προκάλεσε η συμπεριφορά των κατακτητών, οι οποίοι δε σεβάστηκαν τις αρχές των φατριών, δε σεβάστηκαν τα σπίτια και τα τεμένη τους, και φυσικά δεν τήρησαν τη δέσμευσή τους «για απελευθέρωση».

Ακόμη, όμως, και όπου δε γίνονται μάχες, η λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στους κατακτητές είναι έκδηλη. Οι διαδηλώσεις στη Βαγδάτη είναι καθημερινές: Είτε από ανέργους στρατιώτες και δημοσίους υπαλλήλους που ζητούν να πληρωθούν τα χρεωστούμενα και να τους δοθούν εργασίες, είτε από πιστούς μουσουλμάνους που κατηγορούν τους Αμερικανούς για «βεβήλωση των τεμενών», είτε από εξαγριωμένους πολίτες που καταγγέλλουν ότι από τη στιγμή που οι κατοχικές δυνάμεις ανέλαβαν την εξουσία, το χάος, η αναρχία και η αβεβαιότητα κατέκλυσαν την καθημερινότητά τους.

Είναι γεγονός ότι η κατοχική διοίκηση, παρά τις αλλεπάλληλες δεσμεύσεις της, δεν έχει καταφέρει, ακόμη, να αποκαταστήσει την εύρυθμη λειτουργία των ιρακινών υπηρεσιών σε κανέναν τομέα. Ούτε καν οι βασικές υποδομές, όπως αποχέτευση, ηλεκτροδότηση και υδροδότηση, δεν έχουν αποκατασταθεί ενώ όλες ανεξαιρέτως οι υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων, στην καλύτερη περίπτωση υπολειτουργούν. Οι αμερικανικές δυνάμεις, παρά τη στρατιωτική τους αδιαμφισβήτητη υπεροπλία, δεν έχουν καταφέρει να ελέγξουν την ιρακινή επικράτεια, με αποτέλεσμα, ακόμη και σήμερα, η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας να γίνεται μετ' εμποδίων, καθυστερήσεων και αναβολών.

Προβληματική παραμένει η κατάσταση και εντός της ιρακινής πρωτεύουσας, όπου επίσης έχουν σημειωθεί επιθέσεις κατά Αμερικανών. Εδώ και δύο βδομάδες, ο κατοχικός επικεφαλής, Πολ Μπρέμερ, έχει διατάξει να παραδοθούν όλα τα όπλα που βρίσκονται σε χέρια πολιτών. Ενδεικτικό ήταν ότι, μετά από αρκετές ημέρες, τα μόνα όπλα που είχαν παραδοθεί ήταν μερικές δεκάδες περίστροφα και χειροβομβίδες. Οι Ιρακινοί αντέτειναν κυνικά ότι εφόσον ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλειά τους, θα το πράξουν από μόνοι τους. Σε μια ύστατη προσπάθεια να επιβάλει τάξη, ο Μπρέμερ απαγόρευσε την πραγματοποίηση διαδηλώσεων που «υπερασπίζονται τη βία κατά των αμερικανικών δυνάμεων», γεγονός που ενέτεινε ακόμη περισσότερο τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Κάθε άλλο παρά αισιόδοξο διαγράφεται το τοπίο και στο επίπεδο των «πολιτικών διεργασιών». Μετά τις αλλεπάλληλες δεσμεύσεις των Αμερικανών επιτελών ότι «θα αναδειχτεί μια προσωρινή ηγεσία όπου θα εκπροσωπούνται όλες οι κύριες ιρακινές οργανώσεις και παρατάξεις», ο Μπρέμερ ανακοίνωσε, πριν από λίγες μέρες, ότι η σύνοδος των ιρακινών παρατάξεων αναβάλλεται επ' αόριστον και μέχρι νεωτέρας ένα «συμβουλευτικό όργανο που θα διοριστεί από την αμερικανική διοίκηση και θα λειτουργήσει ως προσωρινή κυβέρνηση». Η κίνηση αυτή, κατά πολλούς, ανέδειξε με το σαφέστερο τρόπο την αδυναμία του Μπρέμερ να συγκεράσει τις διαφορές και τις επιδιώξεις του ευρέος φάσματος των ιρακινών οργανώσεων. Παράλληλα, όμως, προκάλεσε την οργή ακόμη και πιστότερων συμμάχων της Ουάσιγκτον, όπως ο Αχμάντ Τσαλαμπί, του Εθνικού Ιρακινού Κογκρέσου.

Ενώ κλιμακώνεται η διπλωματική διαμάχη για την αυθεντικότητα των στοιχείων με τα οποία ΗΠΑ - Βρετανία οικοδόμησαν την πολεμική τους κατά του Ιράκ, εντός της χώρας η πραγματικότητα διαγράφεται μάλλον δυσοίωνη. Ο ιρακινός λαός αγωνίζεται να επιβιώσει στις ισοπεδωμένες του πόλεις, να αντιπαλέψει τις επιδημίες και την πείνα, να μαζέψει τα κομμάτια της ρημαγμένης ζωής του και να θρηνήσει τους, τουλάχιστον 5.500 νεκρούς συμπολίτες του, όπως υποστηρίζει η αμερικανο-βρετανική οργάνωση «Iraq Body Count» που προχώρησε σε έναν πρώτο απολογισμό του ολιγοήμερου «πολέμου ακριβείας» των ΗΠΑ. Οι αμερικανικές δυνάμεις είναι ξεκάθαρο ότι ήρθαν για να μείνουν στο Ιράκ, και όσο περνούν οι μέρες φαίνεται ότι ο ιρακινός λαός το γνωρίζει πολύ καλά αυτό και δεν προτίθεται να το ανεχτεί αδιαμαρτύρητα. Αλλωστε, δεν έχει να χάσει τίποτε πια...