Το «Σύμφωνο Σταθερότητας» της Ευρωπαϊκής Ενωσης επανέρχεται στο προσκήνιο. Μετά τον Γάλλο Πρόεδρο Σιράκ, ο οποίος έχει ζητήσει τη χαλάρωσή του, έρχεται η έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διαπιστώνει την ανάγκη, η Ευρωπαϊκή Ενωση να προχωρήσει σε ριζική μεταρρύθμιση της οικονομικής πολιτικής της και ως προς τον έλεγχο των δημοσίων ελλειμμάτων των κρατών - μελών της, δηλαδή να άρει το όριο του 3% για τα δημόσια ελλείμματα, και ως ποσοστό του ΑΕΠ των κρατών - μελών της Ενωσης. Ο λόγος είναι συγκεκριμένος: Χρειάζεται κρατική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη, όπως εκτιμούν. Ηδη, το γεγονός ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες ισχυρών κρατών δοκιμάζονται, όπως Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, ανεξάρτητα από την ένταση της κρίσης σε κάθε κράτος, έχει ανησυχήσει τις κυρίαρχες τάξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ομάδα των επτά οικονομολόγων υποστηρίζει την αναθεώρηση του «Συμφώνου», προκειμένου να τονωθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης με κρατική παρέμβαση, η οποία προφανώς θα αυξήσει τα δημόσια ελλείμματα. Και αυτό το προτείνει για τις περιόδους ύφεσης.

Η έκθεση υποβλήθηκε στην Επιτροπή το περασμένο Σαββατοκύριακο και, όπως δηλώνει ο επικεφαλής της ομάδας των οικονομολόγων, Βέλγος καθηγητής των Οικονομικών, Αντρέ Σαπίρ, «υποστηρίζουμε ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε η ανάπτυξη πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα». Και συνεχίζοντας, είπε ότι «η επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα απαιτήσει μαζικές μεταρρυθμίσεις, τεράστιες αναπροσαρμογές της οικονομικής πολιτικής και ολοκληρωτική αλλαγή των μεθόδων υλοποίησης της πολιτικής...». Ηδη, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας έχει παραδεχθεί ότι η Γαλλία θα παραβιάσει ίσως και το 2004 τον όρο του 3%, και αυτός είναι ο τρίτος κατά σειρά χρόνος που θα το κάνει.

Η εκτίμηση περί αναγκαιότητας χαλάρωσης του «Συμφώνου Σταθερότητας» έχει προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο αρμόδιος για τις οικονομικές και συναλλαγματικές υποθέσεις, επίτροπος Πέδρο Σόλμπες, δε συμφωνεί με τις απόψεις της έκθεσης των οικονομολόγων προς την Κομισιόν. Ο οικονομολόγος της Dresdner Kleinwort Wasserstein, Ράινερ Γκούντερμαν, θεωρεί, αντίθετα, πως «από οικονομική άποψη δεν είναι καταλυτικής σημασίας εάν το δημόσιο έλλειμμα θα ανέρχεται στο 3% ή στο 4% του ΑΕΠ. Δεδομένου δε ότι, τόσο η Γαλλία, όσο και η Γερμανία δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσουν το εν λόγω κριτήριο, θα ήταν περισσότερο αξιόπιστη η τροποποίηση του Συμφώνου, παρά η συνέχιση της τρέχουσας κατάστασης, που δημιουργεί αναστάτωση και άγχος...».

Ο οικονομολόγος της Lehman Brothers, Κλάους Μπάαντερ, σχετικά με το Σύμφωνο Σταθερότητας, θεωρεί ότι το ίδιο προβλέπει εξαιρέσεις και είπε ότι «πρέπει να επαναπροσδιοριστεί το νόημα των εξαιρέσεων. Για να γίνει το Σύμφωνο πιο ελαστικό, πρέπει να καθορίσουμε το νόημα του όρου "εξαιρετικές περιπτώσεις" ως αρνητικοί, ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης, αντί του μείον 2% - των ετήσιων ρυθμών ανάπτυξης - που αναφέρεται προς το παρόν». Βεβαίως, η οποιαδήποτε τροποποίηση του Συμφώνου δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση. Γιατί, όντως, δημιουργεί άλλες παρενέργειες στις καπιταλιστικές οικονομίες. Υπάρχει, ήδη, εκφρασμένη η άποψη ότι χαλάρωση στην τήρηση των όρων του Συμφώνου Σταθερότητας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, όπως να μη μειώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το κόστος του χρηματικού κεφαλαίου στην Ευρωζώνη. Γεγονός, που, επίσης, δυσκολεύει την πορεία της ύφεσης προς την αναζωογόνηση. Ετσι εμφανίζονται οι εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλισμού, οι οποίες οδηγούν στην οικονομική κρίση, που θα ξεπεραστεί οριστικά μόνο με την ανατροπή του.