«Εδώ και τώρα» μέτρα για την αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος καθώς και την αυστηρή τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας - δηλαδή τη λήψη νέων αντεργατικών και αντιλαϊκών μέτρων - συνιστά στην κυβέρνηση Σημίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την ετήσια έκθεσή της για τη δημοσιονομική κατάσταση των χωρών-μελών της ΕΕ, που δημοσιοποιήθηκε χτες στις Βρυξέλλες. Ανάλογες υποδείξεις κάνει η Κομισιόν και στις κυβερνήσεις των υπόλοιπων χωρών- μελών της ΕΕ, που θεωρείται ότι οι οικονομίες τους αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα.

Πρόσχημα, αυτή τη φορά, όχι η «ανταγωνιστικότητα» των οικονομιών της ΕΕ αλλά η «εξασφάλιση βιωσιμότητας των εθνικών οικονομιών»! Στα πλαίσια αυτά, ο αρμόδιος για τις Νομισματικές Υποθέσεις επίτροπος της ΕΕ, Πέδρο Σόλμπες, παρουσιάζοντας στους δημοσιογράφους την έκθεση, αφού ανέφερε πως η δημοσιονομική κατάσταση της ΕΕ επιδεινώθηκε το 2002 και το 2003 εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας αλλά και της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας που παρατηρήθηκε σε πολλά κράτη-μέλη, πρόσθεσε - κινδυνολογώντας - ότι εάν δε ληφθούν μέτρα για τη μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων και τη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους, οι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα των εθνικών οικονομιών θα είναι σοβαροί.

Στην έκθεσή της με τίτλο «Δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ το 2003» - που αφορά σε όλες τις χώρες-μέλη - η Επιτροπή:

• Υποστηρίζει πως η διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, η περαιτέρω μείωση του υψηλού δημοσίου χρέους και η προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αποτελούν τις βασικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια. Αποτελεί δε κοινό μυστικό, ότι εκτός από την παραπέρα υπονόμευση του συνταξιοδοτικού και του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος, η Κομισιόν - με τις υποδείξεις της για προώθηση των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» - αξιώνει, στην ουσία, την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων
• Επισημαίνει τον κίνδυνο εκδήλωσης δημοσιονομικών ελλειμμάτων, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, που αναμένεται να προκαλέσει αύξηση των δημοσίων δαπανών για συντάξεις
• Αναφέρει ότι, παρά τους ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης που χαρακτήρισαν την ελληνική οικονομία το 2002, η μείωση του δημοσίου ελλείμματος ήταν περιορισμένη και έφτασε στο 1,2% του ΑΕΠ από 1,4% το 2001
• Υπενθυμίζει τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για ισοσκελισμένο ή πλεονασματικό προϋπολογισμό μέσα στην επόμενη διετία
• Επισημαίνει πως η Ελλάδα, η Ιταλία και το Βέλγιο είναι οι μόνες χώρες-μέλη που εξακολουθούν να έχουν δημόσιο χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Επικαλούμενη το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ελλάδας, που προβλέπει τη μείωση, μετά από δύο χρόνια, του δημοσίου χρέους (το 2002 έκλεισε στο 104,9% του ΑΕΠ), η Επιτροπή σημειώνει πως η μείωσή του θα πρέπει να συνεχιστεί με ακόμη γρηγορότερους ρυθμούς. Η εκτίμηση της Επιτροπής πως το 2004 μόνον η Ιταλία δε θα έχει χρέος πάνω από 100%, υπονοεί ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι και του χρόνου πάνω από 100%.

Στο «διά ταύτα», το Διευθυντήριο των Βρυξελλών κάνει τις σχετικές υποδείξεις στις κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ΕΕ που παρουσιάζουν σχετικά προβλήματα (μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας). Οπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής της ΕΕ, αν δε ληφθούν μέτρα, η Ελλάδα, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Αυστρία και η Πορτογαλία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Σύμφωνα με την Επιτροπή, υψηλό κίνδυνο εμφάνισης δημοσιονομικών ελλειμμάτων παρουσιάζουν η Ελλάδα και η Ισπανία, καθώς αναμένεται μεγάλη αύξηση των δαπανών για συντάξεις. Η Κομισιόν εκτιμά ότι μέχρι το έτος 2040 οι δαπάνες για τις συντάξεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα αντιστοιχούν στην Ελλάδα στο 12% και στην Ισπανία στο 8%.

Ειδικά για την Ελλάδα, η Επιτροπή θεωρεί πως η βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας θα εξασφαλιστεί μόνον αν η κυβέρνηση προχωρήσει στη λήψη νέων μέτρων, μεταξύ των οποίων:

• Η αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος ώστε να συγκρατηθούν οι υψηλές δαπάνες. Χωρίς να τα κατονομάζει, τα μέτρα που συνιστά η Κομισιόν είναι είτε η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης είτε η μείωση των συντάξεων είτε και τα δύο μαζί. Με την επισήμανση ότι στο ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας δεν έχει προβλεφτεί λεπτομερής πρόταση για την επίλυση του κύριου αυτού προβλήματος, οι κομισάριοι των Βρυξελλών καλούν τις ελληνικές αρχές να προωθήσουν συμπληρωματικά ιδιωτικά προγράμματα συνταξιοδότησης και να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση των ελέγχων σε όλες τις δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού
• Η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό για τις επόμενες δεκαετίες, με τη συμπίεση των δαπανών (προφανώς κοινωνικού χαρακτήρα) αλλά και την αύξηση των εσόδων, ώστε να συνεχιστεί η εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών.

Για να μην τα εμφανίσουν όλα μαύρα κι άραχνα, οι συντάκτες της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαρακτηρίζουν «θετικές» τις συνθήκες της εσωτερικής οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα, οι οποίες, σε συνδυασμό με τα μέτρα που λήφθηκαν για την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, συνέβαλαν στην αύξηση των εσόδων στο προβλεπόμενο όριο.

Δίνοντας το στίγμα ο κοινοτικός επίτροπος Πέδρο Σόλμπες, αφού μέμφθηκε τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ για τη χαλαρή εφαρμογή των κριτηρίων που έχουν οριστεί με τα Προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ισχυρίστηκε στη συνέχεια πως τα χρονικά περιθώρια έχουν στενέψει για τα κράτη-μέλη προκειμένου να «βάλουν σε τάξη» τα δημόσια οικονομικά τους. Εάν δε ληφθούν άμεσα μέτρα - υποστήριξε - τότε το αργότερο έως το 2010 θα τεθεί εν αμφιβόλω η βιωσιμότητα των οικονομιών λόγω των σοβαρών δημοσιονομικών επιπτώσεων που θα προκύψουν από τη γήρανση του πληθυσμού.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του επιτρόπου, η δημογραφική κατάσταση αλλά και η δομή των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε πολλά κράτη-μέλη καθιστούν απαραίτητη την άμεση λήψη δραστικών μέτρων για την αναμόρφωσή τους.