«Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία». Ενα από τα πιο γνωστά αιτήματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, αλλά και συνολικά της αντιδικτατορικής πάλης του ελληνικού λαού. Σήμερα, 30 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και το ερώτημα παραμένει. Τελικά, εκπληρώθηκε κάτι απ' όλα αυτά και σε ποιο βαθμό;

Ο «Ρ» μιλάει με την Δήμητρα Τσιούνη, τον Ακη Πούλο, μαθητές της Γ΄ Λυκείου και τον Σπύρο Σοφό, μαθητή της Α΄ Λυκείου, και καταγράφει μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που πλασάρουν τα ΜΜΕ και οι κυβερνητικές εξαγγελίες. Οι τρεις μαθητές αναφέρονται στην «Παιδεία», την «Ελευθερία» και το «Ψωμί» και κάνουν λόγο για την «κακοκαιρία των προσχημάτων», ανατρέποντας με την αλήθεια τους το ένα κυβερνητικό πρόσχημα μετά το άλλο. Μιλούν για το καλοστημένο και καμουφλαρισμένο παραμύθι που βαπτίζει το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα δημόσιο και δωρεάν, τις τέσσερις ώρες εργασίας σε κανονική δουλιά, τις δίκες μαθητών σε πράξεις σωφρονισμού.

«Πώς μπορούμε να μιλάμε για ελευθερία, όταν κάθε χρόνο σύρονται δεκάδες μαθητές σε δίκες, επειδή "τόλμησαν" να κάνουν κατάληψη για να διεκδικήσουν καλύτερη Παιδεία; Απ' την άλλη η επιβολή του μαθητικού κανονισμού στα σχολεία είναι στέρηση ελευθερίας, μας δυσκολεύει τη ζωή. Οχι μόνο γιατί μας υπαγορεύει πώς θα ντυθούμε, αλλά γίνεται και συστηματική προσπάθεια να υποβαθμιστεί η παρέμβαση των μαθητών στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν το σχολείο. Είναι ξεκάθαρο ότι ακολουθείται μια τακτική υπονόμευσης και χειραγώγησης», υπογραμμίζει η Δήμητρα.

«Δείγμα έλλειψης δημοκρατίας και ελευθερίας είναι και η δίκη των μελών του ΠΑΜΕ που έγινε πριν λίγο καιρό. Τους έσυραν στα δικαστήρια επειδή διεκδίκησαν τα εργασιακά τους δικαιώματα. Για ποια δημοκρατία μιλάμε, όταν σχεδόν σε κάθε μαθητική πορεία, οι δυνάμεις καταστολής επιτίθενται σε ανήλικα παιδιά ή όταν χτυπούν ναυτεργάτες στο λιμάνι, συνταξιούχους στο δρόμο; Οι απεργίες βγαίνουν η μια μετά την άλλη παράνομες και καταχρηστικές. Τι απ' όλα αυτά είναι δημοκρατία;», ρωτάει ο Σπύρος. Και αναφέρεται στις αποβολές που έχουν μοιραστεί κατά καιρούς σε μαθητές που «τόλμησαν» να συζητήσουν για Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία ή να μοιράσουν κάποιο σχετικό φυλλάδιο. «Η διάδοση ιδεών που αφυπνίζουν τους μαθητές απαγορεύονται στο χώρο του σχολείου και χαρακτηρίζονται παράνομες και "προσηλυτισμός"».

Η κουβέντα έρχεται στον αγώνα γνώσης που δίνουν καθημερινά οι μαθητές, στους ταξικούς φραγμούς που υψώνονται, αλλά και στην ποιότητα γνώσης που τους παρέχεται από το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα.

«Η Παιδεία δεν είναι ούτε δημόσια, ούτε δωρεάν. Οι μαθητές τρέχουν όλη μέρα, πανικόβλητοι, από σχολείο σε φροντιστήριο και σε ιδιαίτερα, για να μάθουν μερικά ουσιώδη πράγματα. Οι γονείς μας έχουν το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος αυτής της Παιδείας, χρυσοπληρώνοντας τη γνώση. Ακόμη και σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής, τα σχολεία βρίσκονται σε πολύ άσχημη κατάσταση είτε από τους σεισμούς, είτε λόγω παλαιότητας των κτιρίων», υπογραμμίζει ο Ακης.

Ενώ ο Σπύρος αναφέρεται στις επιλεκτικές γνώσεις που προσφέρει το σχολείο. «Τα βιβλία, εκτός από κακογραμμένα, θάβουν και αποσιωπούν ολόκληρες ιστορικές ενότητες». «Δεν είναι τυχαίο, συμπληρώνει η Δήμητρα, ότι τόσα χρόνια δεν έχουμε διδαχτεί ποτέ για τους αγώνες του ελληνικού λαού, για παράδειγμα στην περίοδο της Κατοχής. Απ' την άλλη ξοδεύονται πολλά φύλλα, βιβλία ολόκληρα, για τη "χαρά" της ΕΕ, με εγκώμια για την ΟΝΕ. Είναι ξεκάθαρο ότι στο σχολείο δεν υπάρχει καν γνώση, μόνο πληροφορίες, που είμαστε αναγκασμένοι να αποστηθίζουμε για να γράψουμε καλό βαθμό στις εξετάσεις». Και συμπληρώνει: «Αναλύουν τι είναι η απόλυτη φτώχεια, όμως ούτε μια παράγραφος δεν αναφέρεται στα αίτια. Το γεγονός ότι η φτώχεια των λαών απορρέει από το καπιταλιστικό σύστημα, κουκουλώνεται».

Ακόμη και για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, υπάρχουν μαθητές που το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι «ένα τανκς έσπασε την πόρτα. Δε γνωρίζουν σε ποια περίοδο έγινε, για ποιους λόγους, ποιοι ήταν οι πρωτοπόροι, ποια ήταν η εξέλιξη. Είναι κάτι που γίνεται σκόπιμα, δε θέλουν να γνωρίζουμε ποια ήταν η εξέγερση του Πολυτεχνείου και ποια τα αίτια. Δε θέλουν να αποτελεί σύμβολο αντίστασης και αγώνα, αλλά να το μετατρέψουν σε σχολική γιορτούλα. Το φοβούνται», υπογραμμίζει ο Ακης.

«Οι μαθητές, αλλά και όλος ο ελληνικός λαός πρέπει να καταλάβει ότι το Πολυτεχνείο είναι επίκαιρο και δεν έχουν εκπληρωθεί τα αιτήματά του. Βέβαια, το σχολείο δε θέλει να οξύνει την κριτική ικανότητα των μαθητών. Κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνο γι' αυτούς. Τα πράγματα είναι ακίνδυνα όταν οι νέοι χειραγωγούνται κι απλά "μασάνε" αυτά που τους προσφέρεις», συμπληρώνει η Δήμητρα.

Ομως και το αίτημα για «ψωμί» παραμένει επίκαιρο, «ίσως με ένα διαφορετικό τρόπο. Η ανεργία χτυπάει κόκκινο. Η ακρίβεια είναι μεγάλη, οι μισθοί μένουν ίδιοι, υπάρχει έλλειψη θέσεων εργασίας, οι πολυεθνικές κλείνουν το ένα μαγαζί μετά το άλλο. Η φτώχεια μαστίζει και πρέπει να πληρώσεις για να μορφωθείς, για την υγεία σου», λέει η Δήμητρα.

«Βέβαια, προσπαθούν να μας μπερδέψουν και να ρίξουν στάχτη στα μάτια με την απασχολησιμότητα. Ποιος ζει δουλεύοντας μερικές ώρες την εβδομάδα; Κι όμως αυτός δε θεωρείται άνεργος. Μας "δουλεύουν" ότι όλα είναι ωραία. Ακόμη και για τους γονείς μας είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα με τα φροντιστήρια, τα βιβλία. Δεν είναι εύκολο να έχεις παιδιά σήμερα, γιατί δεν υπάρχουν λεφτά», λέει ο Σπύρος.

«Η κατάσταση είναι άσχημη για όλους. Υπάρχει όμως τρόπος να ανατραπεί αυτή η κατάσταση με καθημερινούς αγώνες, στους χώρους εργασίας, τα Πανεπιστήμια, τα σχολεία. Πρέπει να διεκδικήσουμε αυτά που μας ανήκουν και όχι να αρκεστούμε σε αυτά που μας δίνουν, τα οποία είναι ελάχιστα μπροστά στις ανάγκες μας. Είναι η μόνη λύση που έχουμε», λέει ο Ακης.

Και η Δήμητρα συμπληρώνει: «Χρειάζεται πάλη μαζική, είναι απαραίτητη η συγκρότηση ενός κοινού μετώπου πάλης. Να συνειδητοποιήσουν όσοι κατέβηκαν στις διαδηλώσεις κατά του πολέμου ότι ο πόλεμος δεν είναι ανεξάρτητος με το αν θα έχεις να πληρώσεις το φροντιστήριο. Να βάλουμε στους νέους ανθρώπους το "μικρόβιο" να σκέφτονται, να τους φέρουμε πιο σωστά στην ουσιαστική γνώση. Τότε θα καταλάβουν ότι με αγώνες, ενότητα και αυτοθυσία πάντα κερδίζουμε».