Η αμερικανική κυβέρνηση δείχνει να χάνει την υπομονή της με τον «ανεκτίμητο σύμμαχό της» - κατά τον Μπους - στο Ισλαμαμπάντ, τον πραξικοπηματία στρατηγό Περβέζ Μουσάραφ. Ενα άρθρο της σύνταξης της «Washington Post» στις 2 Νοέμβρη αναγόρευσε την πρωτεύουσα της επαρχίας Μπαλουχιστάν, Κέτα, σε «νέα πρωτεύουσα» των Ταλιμπάν. Η εφημερίδα ανέφερε ότι «χιλιάδες μαχητές Ταλιμπάν» ζουν σε και επιχειρούν από τζαμιά και μαντράσες (θρησκευτικά σχολεία) στην επαρχία, περιλαμβανομένων «καταζητουμένων από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Αφγανιστάν». Τόνισε επίσης τη δήλωση τοπικού υπουργού του ισλαμιστικού συνασπισμού ΜΜΑ ότι «μόνον οι Ταλιμπάν μπορούν να φέρουν σταθερότητα στην Καμπούλ» και περιέγραψε πώς οι αντίπαλοι της συμμαχίας εισδύουν στο Αφγανιστάν και «διεξάγουν μάχες» εναντίον των δυνάμεών της. «Ολα αυτά», έγραψε, «σε μια χώρα η κυβέρνηση της οποίας ισχυρίζεται ότι είναι σύμμαχος των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και στην οποία η κυβέρνηση Μπους έχει υποσχεθεί 3 δισ. δολάρια σε βοήθεια». Τρεις ημέρες αργότερα, το Cato Institute, ένα αμερικανικό ερευνητικό κέντρο, δημοσίευε μια ανάλυση που τιτλοφόρησε «Ο Πραγματικός Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας είναι στο Πακιστάν, όχι στο Ιράκ», με την οποία προειδοποιούσε για «διάφορα σενάρια, περιλαμβανομένου (...) ενός πραξικοπήματος από φανατικούς ισλαμιστές, που θα μπορούσαν να μετατρέψουν το Πακιστάν σε έναν οπλισμένο με πυρηνικά σύμμαχο της αλ Κάιντα».

Μερικές βδομάδες νωρίτερα, σε ακόμη μια μνημειώδη επίδειξη υποκρισίας, ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για τη ΝΑ Ασία, Ρίτσαρντ Αρμιτέιτζ, ανακάλυψε - κατόπιν θείας επιφοιτήσεως, να υποθέσει κανείς; - ότι η ISI, η υπηρεσία πληροφοριών του Πακιστάν, «δε συμμετέχει ολόψυχα» στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, δηλώνοντας με άφατη φρίκη ότι «ενδέχεται» στελέχη των σωμάτων ασφαλείας να «βοηθούν» τους τρομοκράτες. Η επιλεκτική μνήμη, ίδιον των στελεχών των αμερικανικών κυβερνήσεων, επέτρεψε στον Αρμιτέιτζ να ξεχάσει ότι ήταν η ISI, επί των ημερών της χούντας του μακαρίτη Ζία ουλ Χακ και κατόπιν της κυβέρνησης της Μπεναζίρ Μπούτο, που δημιούργησε τους μουτζαχεντίν και τα «ορφανά» τους, το κίνημα των Ταλιμπάν, με χρήματα της CIA και της σαουδαραβικής μοναρχίας. Και, παρά την κάθιδρη στροφή 180 μοιρών του πραξικοπηματία, που λυμαίνεται σήμερα την εξουσία στο Πακιστάν, Περβέζ Μουσάραφ, την 19η του Σεπτέμβρη 2001, πολλοί στρατηγοί υπάκουσαν μεν στη διαταγή της Ουάσιγκτον, αλλά παραμένουν έξαλλοι λόγω της συνακόλουθης απώλειας του προτεκτοράτου τους στο Αφγανιστάν και επίσης, αρκετοί, λόγω της απώλειας εσόδων εξαιτίας του ελέγχου του εμπορίου ναρκωτικών από τη Βόρεια Συμμαχία. Πέραν της αμφιθυμίας των ισλαμιστών στρατηγών, ένας από τους κυριότερους λόγους που οι ΗΠΑ και η περί αυτές «συμμαχία» δεν καταφέρνουν να επιβάλουν την κατοχή τους πέρα από την Καμπούλ, είναι η ανεξέλεγκτη κατάσταση στις περιοχές της χαοτικής μεθορίου Πακιστάν και Αφγανιστάν.

Τον Οκτώβρη, μετά από την ξερή διαταγή του Μπους προς τον Μουσάραφ στη Νέα Υόρκη - στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ - να «παύσει τη διείσδυση τρομοκρατών» από το Πακιστάν στο Αφγανιστάν, ο στρατός του Μουσάραφ έκανε εκτεταμένες επιχειρήσεις «κατά μαχητών Ταλιμπάν και μελών της αλ Κάιντα» στις μεθοριακές περιοχές, σε συντονισμό με δυνάμεις των ΗΠΑ στην άλλη πλευρά. Επισήμως, υπήρξαν 230 συλλήψεις και 10 θανατώσεις στην πλευρά του «εχθρού» και ισάριθμες απώλειες του στρατού. Ταυτόχρονα, ανακοινώθηκε η έγερση «τείχους ασφαλείας» με 589 συνοριακά φυλάκια.

Η επιχείρηση των ενόπλων δυνάμεων στις περιοχές των φυλών, που αριθμούν περί τα 8 εκατομμύρια ψυχές, αποτελεί ιστορική πρώτη. Ο στρατός του Πακιστάν ποτέ δεν είχε αποτολμήσει να μπει σ' αυτές τις αφιλόξενες περιοχές των απόκρημνων οροσειρών, όπου φαράγγια και χαράδρες δημιουργούν ιδεώδεις συνθήκες για ενέδρες και όπου οι φυλές αυτοδιοικούνται επί αιώνες, με την εξουσία να κατανέμεται και να επιβάλλεται όχι βεβαίως βάσει... του αναρχισμού, αλλά με την ισχύ των όπλων - των περισσότερων και των ικανότερων. Σε πρόσφατο αφιέρωμά της, η εφημερίδα «San Francisco Chronicle» επισήμαινε ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν ένα νέο πόλεμο για να «ξεριζώσουν» τους θύλακες της αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν χωρίς τη συνεργασία των φυλάρχων, που είναι κυρίως Παστούν. Στην κοσμοθεωρία των φυλών, «η φιλοξενία είναι ιερή» και προστατεύεται μέχρι θανάτου. Κι η παρουσία του στρατού, σχολίασε μιλώντας στην εφημερίδα ο στρατηγός ε.α. Ταλαάτ Μασούντ, ισούται με «επιβολή κατοχής».

Για τον Μουσάραφ, έγραψε η «Chronicle», η νέα διαταγή που έλαβε από τον Μπους του επιβάλλει «να βαδίσει σε τεντωμένο σχοινί». Αν κινήσει μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση εναντίον των αυτόνομων περιοχών, θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πόλεμο με όλες τις φυλές - ή, ακόμα χειρότερα, να εμπλέξει σε αυτόν όλους τους Παστούν, που υπολογίζονται και στις δύο πλευρές των συνόρων σε 27 εκατομμύρια. «Δεν μπορείς να επιβάλεις διά της βίας πολιτικές αντίθετες με τα αισθήματα των μαζών και να μην περιμένεις καμία αντίδραση», σχολίασε ο στρατηγός ε.α. Μασούντ. Ηδη, η «προδοσία» του Μουσάραφ έναντι των ισλαμιστών τού κόστισε, ακόμη και σε αυτές τις εκλογές - μνημείο νοθείας που είχε διεξαγάγει, την επαρχία του Βορειοδυτικού Συνόρου και το Μπαλουχιστάν, που περιέπεσαν στα χέρια της συμμαχίας ισλαμικών κομμάτων ΜΜΑ. Η πολιτική εξασθένιση του Μουσάραφ και η «ανησυχία» στις τάξεις των ισλαμιστών αξιωματικών του στρατεύματος, από την κορυφή προς τα κάτω, χειροτερεύουν τα πράγματα.

Σε ένα αξιομνημόνευτο, για πολλούς λόγους, άρθρο του, μετά από μια αποστολή στην περιοχή, ο Αμερικανός δημοσιογράφος Robert D. Kaplan εκτιμούσε το Σεπτέμβρη του 2000 από τις στήλες του περιοδικού «Atlantic» ότι το Πακιστάν «θα μπορούσε να αποτελέσει την επόμενη Γιουγκοσλαβία, αλλά με πυρηνικά όπλα». Χαρακτήριζε τη χώρα «εύθραυστη», αναλύοντας την πολύπλοκη εθνοτική της σύσταση, αλλά και τη σταδιακή «πλήρη κατάλυση των θεσμών». Το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, υποστήριζε ο Κάπλαν, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως μια ενιαία «πολιτική οντότητα», τόσο λόγω της ευρύτατης ανάμειξης του Πακιστάν στον πόλεμο (και το περί αυτόν λαθρεμπόριο) στο Αφγανιστάν από το 1980 και της συμβολής του στη δημιουργία των Ταλιμπάν, όσο και για λόγους που πάνε πίσω στις μέρες της αποικιοκρατίας: η γραμμή που χάραξε το 1893 ο σερ Μόρτιμερ Ντουράντ, ο απεσταλμένος της βρετανικής μοναρχίας, ουδέποτε αποτέλεσε σαφές σύνορο και είναι αντικείμενο ιστορικής έρευνας αν υπήρχε καμία τέτοια πρόθεση από πλευράς Λονδίνου.

Ανεξάρτητα από τα σενάρια διάχυσης του πολέμου, η αγρίως διεφθαρμένη χούντα του Μουσάραφ έχει να αντιμετωπίσει και άλλες θύελλες, απότοκα των ανέμων που έσπειρε. Παρ' όλη τη χρηματιστηριακή φαντασμαγορία - το Χρηματιστήριο στο Καράτσι ήταν το δεύτερο σε απόδοση το 2003, με κεφαλαιοποίηση κάπου 20 δισ. δολάρια, κατά τον «Economist», μάλλον πάντως λόγω της οικονομίας της ηρωίνης, όπως δε διευκρινίζει ο «Economist» - η εξαθλίωση των μαζών συνεχίζει να σπάει τα κοντέρ. Σε μια χώρα όπου το 70% των γυναικών και το 41% των ανδρών είναι αναλφάβητοι και όπου η κοινωνική πρόνοια είναι ανύπαρκτη για πάνω από το 50% του πληθυσμού, σε μια χώρα όπου επισήμως το 40%, ή 56 εκατομμύρια ψυχές, ζει κάτω από τα όρια της απόλυτης φτώχειας - αυξήθηκαν κατά 15 εκατομμύρια στην 4ετία Μουσάραφ - το 2001 ξοδεύτηκαν 2,5 δισ. δολάρια για την «άμυνα» και 4,2 για την εξυπηρέτηση του χρέους προς το ΔΝΤ, σημείωνε ο Τάρικ Αλι στο «New Left Review» (Γενάρης - Φλεβάρης 2003). Μια σειρά λαϊκών και αγροτικών κινητοποιήσεων αντιμετωπίστηκαν με άγρια, αιματηρή καταστολή και «εκτροπή» της λαϊκής οργής στα ισλαμικά κόμματα. Αλλά τα πράγματα μοιάζουν να οδεύουν εκτός ελέγχου.