Ο Υδροφόρος Ορίζοντας Γουαρανί, στον οποίο έχουμε αναφερθεί πρόσφατα από αυτές τις σελίδες, εκτείνεται σε 1,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περικλείει μέρος του εδάφους της Ουρουγουάης, καθώς και εδάφη της Αργεντινής, της Βραζιλίας και της Παραγουάης. Περιοχή γνωστή ως τα Τριπλά Σύνορα, μεγάλης στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ. Προσφέρει 40 μέχρι 80 κυβικά χιλιόμετρα νερού ετησίως, γεγονός που θα του επέτρεπε να καλύψει τις ανάγκες σε νερό 360.000.000 ατόμων για απεριόριστο χρόνο.

Το Global Environmental Facility, περιβαλλοντικό «χέρι» της Παγκόσμιας Τράπεζας, τα γραφεία του οποίου βρίσκονται στο Μοντεβιντέο, πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, χρηματοδοτεί το Σχέδιο Περιβαλλοντικής Προστασίας και Ανάπτυξης του Υδροφόρου Ορίζοντα Γουαρανί. Αυτό το σχέδιο στηρίζεται από την Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών, τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, καθώς και τις κυβερνήσεις της Ολλανδίας και της Γερμανίας. Ο στόχος τους, λένε, είναι η προστασία του Υδροφόρου Ορίζοντα, που θα εξασφαλίζει την ορθολογική του χρήση. Ωστόσο λαϊκές οργανώσεις και προοδευτικά κινήματα της Νότιας Αμερικής υποπτεύονται ότι οι πραγματικοί λόγοι είναι άλλοι...

Το βραζιλιάνικο κίνημα «Κραυγή των Υδάτων» σημειώνει με ανησυχία, ότι το εν λόγω σχέδιο θα θεμελιώσει τις γνώσεις που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια πολλών χρόνων σε έρευνες που διεξήγαγαν διάφορα λατινοαμερικάνικα πανεπιστήμια και θα τις θέσει στη διάθεση των συμφερόντων των πολυεθνικών εταιριών. «Με αυτή τη στρατηγική πληροφόρηση, οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες θα μπορέσουν να προσανατολίσουν τις επενδύσεις τους προς τον πρωταρχικό στόχο: τη δημιουργία της αγοράς του νερού, λανσάροντας ντε φάκτο τη νέα υδρογεωπολιτική επικυριαρχία, θέτοντας σε κίνδυνο την εθνική κυριαρχία των χωρών μας».

«Ο ΟΗΕ προφητεύει ότι το 2025 η ζήτηση πόσιμου νερού θα είναι κατά 56% μεγαλύτερη από την προσφορά. Οποιοι θα κατέχουν αυτούς τους φυσικούς πόρους θα είναι στόχος μιας, διά της άγριας βίας, λεηλασίας», αναφέρει σε πρόσφατο κύριο άρθρο της, σχετικά με την ατζέντα Μπους για τον Υδροφόρο Ορίζοντα Γουαρανί και τα Τριπλά Σύνορα, το εβδομαδιαίο λατινοαμερικάνικο περιοδικό «Λιμπερασιόν», που εκδίδεται στη Σουηδία.

Το περιοδικό αναφέρεται σε δύο πιθανά σενάρια. «Ενα, για την εδαφική ιδιοποίηση μέσα από αγορά εκτάσεων γης που περιλαμβάνει φυσικούς πόρους, δεδομένου ότι πωλούνται μεγάλες εκτάσεις στην Παταγωνία. Δεύτερον, στο μέλλον, και στη χειρότερη των περιπτώσεων, για μια στρατιωτική εισβολή. Αυτή η τελευταία υπόθεση μπορεί να παραλληλιστεί με τον πρόσφατο πόλεμο στο Ιράκ και το σημερινό σφετερισμό, από πλευράς των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιριών, του ιρακινού πλούτου».

Εχοντας υπόψη αυτές τις πιθανότητες γίνονται ακόμα πιο ανατριχιαστικά τα προγνωστικά της Παγκόσμιας Τράπεζας ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για το νερό. Από την πλευρά της η γνωστή CIA προβλέπει ότι για το 2015 η πρόσβαση στο πόσιμο νερό θα είναι μία από τις κυριότερες αιτίες παγκόσμιας σύρραξης.

«Το πεδίο του αγώνα είναι η Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου (ΠΟΕ) και η Ζώνη Ελευθέρου Εμπορίου της Αμερικής, η γνωστή ALCA, ως επέκταση της Συνθήκης Ελευθέρου Εμπορίου της Βόρεια Αμερικής (TLC) ή (NAFTA)» αποφαίνεται η «Λιμπερασιόν» στο κύριο άρθρο της. «Σύγκρουση υπάρχει ανάμεσα σε όσους πιστεύουν ότι το νερό θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα εμπορεύσιμο αγαθό (όπως το σιτάρι ή ο καφές) και σε όσους λένε ότι είναι ένα κοινωνικό αγαθό που έχει σχέση με το δικαίωμα στη ζωή. Η επιδίωξη της εθνικής κυριαρχίας και τα νόμιμα εργαλεία αποτελούν επίσης μέρος της διαμάχης».

Ερευνώντας τα αίτια της διένεξης γύρω από τον Υδροφόρο Ορίζοντα Γουαρανί θα πρέπει να αναφέρει κανείς τη Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής (ALCA), που προωθούν οι ΗΠΑ, με στόχο η ισχύς της να ξεκινάει από την Αλάσκα και να φτάνει στη Γη του Πυρός. Η ALCA είναι ουσιαστικά μία επέκταση της Συνθήκης Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (TLC), στην οποία το νερό χαρακτηρίζεται ως εμπορεύσιμο αγαθό. Αυτό σημαίνει ότι υπό την ALCA θα τιμωρείται οποιαδήποτε προσπάθεια να τεθούν εμπόδια στο διεθνές εμπόριο νερού, ακόμα και αν θα υπάρχουν δυσμενείς συνέπειες για τη δημόσια υγεία ή το περιβάλλον.

Υπό την TLC, οι κυβερνήσεις, οι δήμοι και οι κοινότητες - από το Πουέρτο Ρίκο μέχρι τη Χαβάη και από το Τσιάπας του Μεξικού μέχρι την Αλάσκα - υποχρεούνται να πουλούν τα αποθέματα νερού που κατέχουν στον καλύτερο πλειοδότη, μια και αυτή η συνθήκη επιτρέπει στις ιδιωτικές εταιρίες να μηνύουν κυβερνήσεις για οποιαδήποτε «απρέπεια» υποστούν. Προς το παρόν ούτε η Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου προσφέρει τέτοιου είδους εγγυήσεις στους επενδυτές, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει στο μέλλον, όπως θα δούμε παρακάτω.

Εχουμε την περίπτωση του 1998 όταν η βορειοαμερικανική εταιρία «Sun Belt» μήνυσε την καναδική κυβέρνηση για 10.000.000.000 δολάρια με την αιτιολογία της παραβίασης της TLC. Ποια ήταν η παραβίαση; Οτι η κυβέρνηση της πολιτείας της Βρετανικής Κολούμπια απαγόρευε τη μαζική εξαγωγή του πόσιμου νερού της, ενώ η «Sun Belt» ήθελε να το εξαγάγει στην ξηρή Καλιφόρνια.

Υπάρχει ακόμα η περίπτωση της βορειοαμερικανικής εταιρίας «Metalclad», που μήνυσε την κυβέρνηση του Μεξικού για 17.000.000 δολάρια. Οι μεξικανικές αρχές είχαν διατάξει το κλείσιμο των εγκαταστάσεων καθαρισμού και διάθεσης επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων της «Metalclad» στο Σαν Λουίς Ποτοσί και η εταιρία το χαρακτήρισε ως άδικη απαλλοτρίωση. Επικαλέστηκε δε την προστασία που παρέχει η Συνθήκη Ελεύθερου Εμπορίου και κέρδισε την υπόθεση. Ολα αυτά είναι προμήνυμα για το τι μπορεί να περιμένει η Κεντρική και Νότια Αμερική από την ALCA.

Αναπόσπαστο μέρος της προβληματικής γύρω από την ALCA και τα νοτιοαμερικάνικα αποθέματα νερού είναι και η Πρωτοβουλία για την Ολοκλήρωση της Περιφερειακής Υποδομής της Νότιας Αμερικής (IIRSA). Αυτή η πρωτοβουλία σχεδιάζει να στήσει μια τεράστια υποδομή μεταφορών με στόχο τη σύνδεση των πιο απομακρυσμένων και δύσβατων γωνιών της ηπείρου με την παγκόσμια οικονομία. Σχεδιάζονται διώρυγες που θα δίνουν τη δυνατότητα σε πλοία να μπαίνουν από τον ποταμό Ορινόκο, που εκβάλλει στην Καραϊβική από τη Βενεζουέλα, να περνούν από τη λεκάνη του Αμαζονίου και να βγαίνουν στον Ατλαντικό από τον ποταμό Λα Πλάτα στην Αργεντινή. Ακόμα υπάρχουν φιλόδοξα ιδιωτικά σχέδια ηλεκτροδότησης, που εντάσσονται σε αυτήν την πρωτοβουλία και που θα ευεργετηθούν από τις απελευθερωμένες ενεργειακές αγορές και από τεράστια υδροηλεκτρικά σχέδια.

Για την εγγύηση της ασφάλειας των ξένων επενδύσεων, που θα είναι αποτέλεσμα των IISRA και ALCA, η Νότια Διοίκηση του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ έχει ήδη μεριμνήσει με: τη βάση - ραντάρ στη Μάντα του Εκουαδόρ, στην Κολομβία με τις βάσεις στη Λετίσια, Κακέτα και Πουτουμάιο, τη Σάντα Λουσία στο Περού, όπως επίσης και στο περουβιανό Πουτουμάιο, με την επέκταση της βάσης στο Αλκαντάρα στη Βραζιλία, στη Βολιβία με μία εγκατάσταση στο Τσιαπαρέ και με μία «αντιτρομοκρατική» μονάδα στη Σάντα Κρους της Σιέρρα, στην Παραγουάη με στρατόπεδα για την εκπαίδευση πρασινοσκούφηδων, στη Γη του Πυρός με τη βάση του Τολουίν, καθώς και πολλαπλές άλλες εγκαταστάσεις στην Αργεντινή, στο Νότιο Ατλαντικό και μέχρι την Ανταρκτική.

Οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και οι πολυεθνικές εμπορίας νερού έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην εγκαθίδρυση ενός παγκόσμιου καθεστώτος βεβιασμένης ιδιωτικοποίησης μέσω μιας Γενικής Συμφωνίας για το Εμπόριο των Υπηρεσιών (GATS) υπό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η GATS θα υποχρεώνει τα κράτη - μέλη του ΠΟΕ να δρομολογήσουν ιδιωτικοποιήσεις στους τομείς των υπηρεσιών, από το νερό και τις τηλεπικοινωνίες, μέχρι και την υγεία, την παιδεία και τα σωφρονιστικά συστήματα.

Αυτά τα ίδια συμφέροντα επιζητούν ακόμα την επικύρωση της Πολυμερούς Συμφωνίας Επενδύσεων (MAI), επίσης υπό την αιγίδα της ΠΟΕ. Αυτή η συμφωνία θα προσέφερε στους επενδυτές τα ίδια προνόμια και εγγυήσεις που απολαμβάνουν σήμερα στη Βόρεια Αμερική υπό την TLC, αλλά πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους προσπαθούν να πετύχουν την επικύρωση των GATS και MAI εδώ και πολύ καιρό, χωρίς επιτυχία. Η τελευταία τους προσπάθεια ήταν στη Διάσκεψη της ΠΟΕ στο Κανκούν, τον περασμένο Σεπτέμβρη, και πάλι χωρίς επιτυχία, αφού δεν μπόρεσαν να προσπεράσουν την αντίσταση των φτωχών χωρών, που οργανώθηκαν στην Ομάδα των 22.

Οι νοτιοαμερικανικοί λαοί συσπειρώνουν τις δυνάμεις τους για την προστασία του υδάτινου ορίζοντά τους. Ετσι, τον περασμένο Μάρτη πραγματοποιήθηκε στη βραζιλιάνικη πόλη Κοτία, το Κοινωνικό Φόρουμ του Νερού 2003 - Νότια Αμερική, με τη συμμετοχή 2.500 εκπροσώπων από οκτώ χώρες.

Σε αυτήν την εκδήλωση αποφασίστηκε να πραγματοποιείται το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ για το Νερό κάθε δύο χρόνια, ενώ το πρώτο θα γίνει ταυτόχρονα με το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ το 2004, στην Ινδία. Σε περιφερειακό επίπεδο πραγματοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα, από τις 12 μέχρι τις 15, το Κοινωνικό Φόρουμ για τον Υδάτινο Ορίζοντα Γουαρανί, όπου και συγκροτήθηκε το Κοινοβουλευτικό Λατινοαμερικανικό Μέτωπο για το Νερό του Υδάτινου Ορίζοντα Γουαρανί, από προοδευτικούς βουλευτές που συστρατεύονται με τους λαϊκούς αγώνες για την προστασία των υδάτινων πόρων.

Ολες αυτές οι πρωτοβουλίες αντλούν έμπνευση και θάρρος από το παράδειγμα του βολιβιανού λαού, ο οποίος, μόλις πριν λίγα χρόνια, με μία πολύ μαζική λαϊκή κινητοποίηση υποχρέωσε τον τότε πρόεδρο Μπάνσερ να ανακαλέσει την ιδιωτικοποίηση των υδραγωγείων της πόλης Κοτσαμπάμπα. Ενώ μέσα στον περασμένο Οκτώβρη επιβεβαίωσε την κυριαρχία του επί των φυσικών του πόρων, με ανατροπή της κυβέρνησης Σάντσες ντε Λοσάδα, που σκόπευε, ουσιαστικά, να χαρίσει το φυσικό αέριο της χώρας στις ΗΠΑ.