ΤΟΡΙΝΟ (της απεσταλμένης μας Αριστούλας ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ).-

Η 17η Εκθεση Βιβλίου στο Τορίνο, η τρίτη που λογίζεται ως «Διεθνής», με την Ελλάδα ως τιμώμενη χώρα (πέρσι τιμήθηκε ο Καναδάς και πρόπερσι η Καταλωνία), έκλεισε τις πύλες της χτες το βράδυ, προσμετρώντας αρκετούς περισσότερους επισκέπτες από τους 200.000 της περσινής διοργάνωσης. Μαζί της έκλεισε και το εθνικό μας περίπτερο και οι εκδηλώσεις του, με συναυλία, χτες βράδυ, του Διονύση Σαββόπουλου, πλαισιωμένου από εννέα μουσικούς και επτά τεχνικούς.

Το αν υπάρξει μεσοπρόθεσμο ή και μακροπρόθεσμο «κέρδος» της Ελλάδας και της λογοτεχνίας της από την παρουσία της στην έκθεση αυτή μένει να φανεί. Σίγουρα η παρουσία της έριξε κάποιους «σπόρους». Και με τους πολλούς καθημερινούς επισκέπτες του περιπτέρου με τους 350 τίτλους βιβλίων και με τη συμμετοχή αρκετών Ιταλών επισκεπτών της έκθεσης στις παρουσιάσεις Ελλήνων συγγραφέων.

Τα πιο σοβαρά και συστηματικά «βήματα» προβολής της ελληνικής σύγχρονης ποίησης και λογοτεχνίας έχουν γίνει από τον Ελληνοϊταλό Νικόλα Κροτσέτι. Ο Ν. Κροτσέτι εγκαινίασε πριν από 25 χρόνια τον οίκο του (έδρα το Μιλάνο), με μια παγκοσμίως πρώτη έκδοση των «Ερωτικών» του Γ. Ρίτσου, σε δική του μετάφραση. Στα 25 χρόνια της λειτουργίας του οίκου εκδόθηκαν 20 βιβλία με ποιήματα αντίστοιχου αριθμού Ελλήνων ποιητών (λ.χ. Ρίτσος, Ελύτης, Καβάφης, Αναγνωστάκης), ενώ τα τελευταία χρόνια έχει εκδώσει μυθιστορήματα 50 σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων. Μεγάλη προσφορά στην ελληνική ποίηση είναι και η πρόσφατη έκδοση «Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Ποίησης» (750 σελίδες), η οποία περιλαμβάνει ποιήματα 63 ποιητών (λ.χ. Βάρναλης, Ρίτσος, Αναγνωστάκης, Δικταίος, Καρυωτάκης, Καρούζος, Σαχτούρης, Σαραντάρης, Βρεττάκος, Εμπειρίκος, Εγγονόπουλος, Καβάφης, Ελύτης, Σικελιανός, Πατρίκιος, Δημουλάκα και ποιητές της γενιάς του '70, όπως οι Βαρβέρης, Κοντός, Φωστιέρης κ.ά.). Την ανθολογία επιμελήθηκε ο κορυφαίος ελληνιστής Φίλιππο - Μαρία Ροντάνι και την προλογίζει ο νέος ελληνιστής Μαουρίτσιο ντε Ρόσα.

Εξαιρετικά σοβαρή και ελπιδοφόρα προσπάθεια διάδοσης και μετάφρασης της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας κάνουν οι 15 ελληνιστές, πανεπιστημιακοί καθηγητές της Ιταλικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών. Η εταιρία ιδρύθηκε το 1989 μέσα από ένα συνέδριο για τη Βυζαντινή Γραμματεία. Η πρωτοβουλία ανήκε στον καθηγητή και επί χρόνια διευθυντή του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθήνας Μπρούνο Λαβανίνι.

Καθώς οι δραστηριότητες των μελών της εταιρίας δεν εξαντλούνται όμως στο διδακτικό τους έργο στα ιταλικά πανεπιστήμια που έχουν έδρα Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και στα επιστημονικά συνέδρια, αλλά αφορούν και στη λογοτεχνία, έξι εκπρόσωποί της συμμετείχαν στις εκδηλώσεις της ελληνικής έκθεσης με ένα στρογγυλό τραπέζι, που έγινε την Κυριακή το απόγευμα και αφορούσε στη «Σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία». Εισηγητές ήταν: Ο ομότιμος καθηγητής, διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών στο Παλέρμο, Βιτσέντσο Ρότολο. Η καθηγήτρια (Παλέρμο) Κριστίνα Στεβανότι. Η Λουτσία Μαρτσετσέλι (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Τεργέστης, μεταφράστρια του έργου του Ρ. Φεραίου «Νέα Πολιτική Διοίκησης», μιας ανθολογίας διηγημάτων του Γ. Μηλιώτη και έργων της Αλ. Ζέη και Γ. Μπράμου). Η Πάολα Μινούτσι (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ρώμης, έχει μεταφράσει Ελύτη, Σαχτούρη, Δημουλά, Ταχτσή, Βαλτινό, Γιαννά). Η Κατερίνα Καρινάτο (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Βενετίας. Εχει μεταφράσει έργα των Χουλιαρά, Κακίσης, Κουμανταρέα, Δοξιάδη και μια ανθολογία ελληνικού διηγήματος). Ο Τίνο Σαντζίλιο (επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τεργέστης, μεταφραστής έργων του Καβάφη και Β. Βασιλικού). Παρούσα, μεταξύ άλλων Ελλήνων και Ιταλών καθηγητών σε πανεπιστήμια της Ιταλίας, στη συζήτηση ήταν και η Αννα Τσιμπόνε (Πανεπιστήμιο Κατάνιας, Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Λογοτεχνίας του ΥΠΠΟ το 2002, για τη μετάφραση τριών διηγημάτων του Βιζυηνού).

Στο στρογγυλό τραπέζι όλοι οι Ιταλοί ελληνιστές εξέφρασαν το θαυμασμό τους για την αξία και τη μακραίωνο αλληλουχία της ελληνικής λογοτεχνικής - ποιητικής κυρίως, αλλά και πεζογραφικής - παράδοσης και τόνισαν - κυρίως η Λουτσία Μαρτσετσέλι - την «τεράστια και πολύτιμη λογοτεχνική και γενικότερα πολύμορφη καλλιτεχνική παράδοση, που γέννησε η Μικρασιατική Καταστροφή και οι επόμενες τραγωδίες της Ελλάδας».