Γρηγοριάδης Κώστας

Την προηγούμενη βδομάδα, είχαμε ξεκινήσει την ανάλυση βασικών αρχών της πολιτικής οικολογίας, οι οποίες έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις βασικές προγραμματικές θέσεις των δύο εταίρων του δικομματισμού, αν και, στο πλαίσιο υφαρπαγής των ψήφων των πολιτών, δε διστάζουν κατά καιρούς να εμφανίζονται μ' ένα πράσινο προφίλ, όπως και διάφοροι σχηματισμοί (βλ. ΣΥΝ), οι οποίοι με δογματικό τρόπο υποστηρίζουν συνθήκες, όπως το Μάαστριχτ, με ό,τι σημαίνει αυτό! Αν και αυτονόητο, θα πρέπει να τονίσουμε για άλλη μια φορά ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος δε γίνεται από μόνη της, αλλά αιτία είναι το ίδιο το σύστημα (καπιταλιστικό) που παράγει. Μάλιστα, εντός της ΕΕ, η ολοκλήρωση του καπιταλιστικού συστήματος αποτελεί οριστική ταφόπλακα για το περιβάλλον, εκτός από τα διαφημιστικά φυλλάδια και τον εορτασμό των επετείων...

Η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη αποτελεί μια από τις βασικές αρχές της πολιτικής οικολογίας. Κάτω από το μανδύα της ελεύθερης αγοράς, που αποτελεί τη βασική ενδυματολογική επιλογή των δυο κομμάτων, εκείνο το οποίο αναδεικνύεται είναι ο άκρατος και επιθετικός ατομοκεντρισμός, ο οποίος οδηγεί τα άτομα σ' ένα συνεχή αγώνα διαγκωνισμού, με κάθε μέσο και τρόπο, για την επικράτηση πρώτιστα στην αγορά εργασίας και, βεβαίως, σ' όλη την κοινωνική πυραμίδα, μετατρέποντας την κοινωνία σε πραγματική ζούγκλα. Οι υλικές αξίες είναι τροφή του συστήματος και μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος διαποτίζουν από την παιδική ηλικία το άτομο. Μια κοινωνία με οικολογικά χαρακτηριστικά προκρίνει τις πνευματικές αξίες,οι οποίες μάλιστα πρέπει να είναι κτήμα του λαού και δεν αφορούν μόνο μικρές ελίτ.

Στο βασικό ζήτημα της εργασίας, με δεδομένα τα υψηλά επίπεδα της ανεργίας, η εργασία ουσιαστικά αποτελεί αυτοσκοπό του ανθρώπου, σε αντίθεση με την κοινωνική οικολογία που υποστηρίζει ότι είναι ευχαρίστηση. Πώς είναι δυνατόν, όμως, για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων να αποτελεί απόλαυση η ενασχόληση για οχτώ τουλάχιστον ώρες μ' ένα αντικείμενο, το οποίο τις περισσότερες φορές είναι απωθητικό, σε άθλιες συνθήκες και με δεδομένη την κατασπατάληση του χρόνου σε μετακινήσεις καθημερινές, που απομυζούν τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου; Κι ας μην ξεχάσουμε τις αμοιβές πείνας, με βάση τις οποίες προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της καθημερινότητας οι άνθρωποι.

Ως προς το οικονομικό προϊόν, μια οικοσοσιαλιστική κοινωνία μιλά για οικονομική δικαιοσύνη (ισοκατανομή), σε αντίθεση με τον καπιταλισμό (εξωραϊσμένο ή μη), στον οποίο κυριαρχεί (αφού εκεί στηρίζεται το σύστημα) η ανισοκατανομή. Η ζήτηση συνεχώς και τεχνηέντως ενισχύεται για την κατανάλωση των παραγόμενων προϊόντων, ανεξαρτήτως χρηστικής αξίας τους. Ετσι, ο συνειδητός αυτοέλεγχος που προτείνεται από την κοινωνική οικολογία προϋποθέτει ισχυρές αντιστάσεις και μιαν εντελώς διαφορετική οπτική από αυτήν που προωθούν τα κόμματα εξουσίας και οι θεσμολάγνοι της εξουσίας που τους ακολουθούν κατά βήμα. Ως προς τα κίνητρα που παρουσιάζονται, είναι εξωτερικά κι όχι εσωτερικά, που πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Κι ο λόγος είναι απλός. Το σύστημα επιδιώκει άτομα ημιμορφωμένα, με δεξιότητες που φτάνουν μέχρι το σημείο εκείνο στο οποίο μπορούν να βοηθούν την παραγωγή. Ατομα με πολλές γνώσεις και δεξιότητες είναι αναγκαία σε περιορισμένο αριθμό, γιατί ο μεγάλος αριθμός τους εγκυμονεί κινδύνους για τα «θεμέλια» του συστήματος.

Οι πατριαρχικές αξίες ζουν και βασιλεύουν κι αυτό είναι πασίδηλο ακόμα και στον τρόπο δόμησης των κομμάτων αυτών. Κάθε φεμινιστική αξία είναι απλό ντεκόρ, όταν δε χλευάζεται ανεπίσημα από τους επικυρίαρχους των κομμάτων αυτών. Η ορθολογική ανάλυση των προβλημάτων αποτελεί το βασικό μπούσουλα στα κόμματα εξουσίας και κάθε απόπειρα για σύνθεση και οργανική ανάλυση των ζητημάτων οδηγείται στο πυρ το εξώτερον. Η βία είναι θεσμοθετημένη στο σύστημα και σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από τη μη βία. Μάλιστα, η βία αυτή είναι και είδος «εξαγόμενο», όταν αυτό απαιτούν οι ευρωπαϊκοί και οι ΝΑΤΟικοί σχεδιασμοί, τους οποίους ακολουθούν με πλήρη δουλικότητα.

Η συμμετοχή και οι αποφάσεις των πολιτών είναι ανύπαρκτη και οι ειδικοί (με ή χωρίς εισαγωγικά γρανάζια του συστήματος) καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο, σε βάρος ακόμα και των πολιτικών του αστικού συστήματος. Η κοινωνική δομή είναι εντελώς ιεραρχική, σε αντίθεση με μια οικοκοινωνία, η οποία είναι σχεδιασμένη σε μια μη ιεραρχική δομή. Στην οικοκοινωνία όλοι οι άνθρωποι έχουν το ρόλο και τη θέση τους. Δεν υπάρχουν κατώτεροι κι ανώτεροι. Η ισοτιμία είναι θεσμοθετημένη κι όχι επίπλαστη. Δε βρισκόμαστε στο έλεος των «ειδικών», των επαγγελματιών «πολιτικών» και των οικονομικών ελίτ που τους ελέγχουν. Αλήθεια, έχετε συνειδητοποιήσει πόσο συχνά ακούμε για διάφορα θέματα, τα οποία θα αντιμετωπίσουν οι «ειδικοί» και πόσο σπάνια λέγεται και γράφεται ότι κάποιο θέμα θα τεθεί στην κοινωνία για να αποφασίσει;

Η κοινοβουλευτική δημοκρατία αποτελεί το λίκνο του συστήματος και αποτελεί καραμέλα ότι είναι το μοναδικό μοντέλο που αντέχει και ότι εν τοιαύτη περιπτώσει δεν είναι ορατό ένα εναλλακτικό πρότυπο. Μάλιστα, σκοπίμως το συνδέουν (και το συγχέουν) με την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην αρχαία Ελλάδα. Ομως, η άμεση δημοκρατία που βρίσκεται ακριβώς στον αντίποδα είναι η πραγματική δημοκρατία, όπου ο λαός βρίσκεται κυρίαρχος και το συλλογικό βρίσκεται πάνω από το ατομικό. Η εμπειρία των σοβιέτ μας έχει διδάξει (και αναδείξει) πάρα πολλά. Ομως, αυτοί που βάλθηκαν να σβήσουν με σφουγγάρι την ιστορία και να διαστρέψουν την πραγματικότητα δεν κάνουν λόγο γι' αυτά. Σε αντίθεση, φέρνουν άτομα με ναζιστικές απόψεις στα πανεπιστήμια για να σπιλώσουν το σοσιαλισμό και τις αξίες του και να προπαγανδίσουν τα εγκλήματα σε βάρος των λαών (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Παλαιστίνη) από το «σύγχρονο κόσμο».

Στα ζητήματα ενέργειας τα οποία πάντα βρίσκονται στην επικαιρότητα, από το γεγονός ότι η τιμή του πετρελαίου προκαλεί συνεχώς κρίσεις, με δεδομένη την πεπερασμένη ποσότητά του, αλλά και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το οποίο απειλεί τον πλανήτη, η στόχευση του φιλελευθερισμού είναι προσανατολισμένη στο μονόδρομο της ολοένα και αυξανόμενης κατανάλωσης, την οποία συνδέουν με τη νεφελώδη έννοια της ανάπτυξης και βρίσκονται διαμετρικά αντίθετοι με τον περιορισμό της και τον αναπροσανατολισμό του ενεργειακού μοντέλου. Η πυρηνική ενέργεια ευτυχώς βρίσκεται μόνο στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους, αλλά οι ήπιες μορφές ενέργειας, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στην Ελλάδα, η οποία διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα (ήλιος και άνεμοι), ποτέ δεν εξετάστηκαν στα σοβαρά.

Εξακολουθούν να διαπνέονται από την άποψη της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση, που τόσα δεινά συσσώρευσε. Κλασικό παράδειγμα, τα μεγάλα έργα και αμέσως μετά τα Ολυμπιακά, που έπνιξαν (εκτός από οικονομικά) στο τσιμέντο μια πόλη (Αθήνα) σχεδόν 5 εκατομμυρίων στο τσιμέντο. Μακριά από αυτούς η ιδέα για τη συνεργασία με τη φύση. Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι προβάλλουν ως άλλοθι έναν πολιτικά ουδέτερο κι ακίνδυνο περιβαλλοντισμό, παθαίνοντας αλλεργία με την έννοια της οικολογίας, η οποία συνδέει τα προβλήματα με τη φύση του συστήματος και οι προτάσεις της αντικειμενικά έρχονται σε αντίθεση μ' αυτό. Εξ ου και η επανάληψη περί διαχείρισης του περιβάλλοντος και όχι περί των ορίων του οικοσυστήματος, στο πλαίσιο των οποίων πρέπει να λαμβάνονται οι όποιες αποφάσεις.

Από την προσέγγιση των 27 θέσεων, που εν συντομία αναφέραμε στα δυο σημειώματά μας, είναι εμφανές ότι το μόνο κόμμα που μπορεί να υπερασπιστεί το περιβάλλον είναι το ΚΚΕ, γιατί έχει μια σφαιρική εικόνα του θέματος κι όχι αποσπασματική ή λαϊκιστική. Στην Ευρωβουλή πρέπει να ακούγεται ισχυρή η φωνή του και στα ζητήματα της οικολογίας (κι όχι απλά του περιβάλλοντος) κι αυτό μπορεί να μας το διασφαλίσουν οι ευρωβουλευτές του ΚΚΕ με τον καλύτερο τρόπο. Γιατί ο αγώνας του ΚΚΕ και των συμμάχων του δε σταματά την επαύριο των εκλογών. Είναι διαρκής. Δε στοχεύει στη διατήρηση ή τον εξωραϊσμό του συστήματος, αλλά στην ανατροπή του για μια δίκαιη, ειρηνική, σοσιαλιστική και οικολογική κοινωνία.