Παρά τη σημαντική πρόοδο που υπάρχει στις επεξεργασίες μας σχετικά με το μαζικό κίνημα, ωφελεί η αποκρυστάλλωση εμπειριών και ο προβληματισμός για την καλύτερη κατανόηση της σχέσης του Μαζικού Κινήματος με την προοπτική του Μετώπου.

Με τον όρο Μαζικό Κίνημα ας συμφωνήσουμε εδώ πως εννοούμε κάθε μαζική ενέργεια διεκδίκησης, λιγότερο ή περισσότερο πολιτικοποιημένων ατόμων (και όχι μόνο κομμουνιστών και συμπαθούντων), που έχει στόχο να αποσπάσει κάτι μερικό ή γενικότερο (π.χ. αύξηση μισθών, απόκρουση αντιασφαλιστικής επίθεσης, διεκδίκηση ενός σχολείου ή χώρου πρασίνου). Πρόκειται για κλασικές μορφές που αρχίζουν από το μάζεμα υπογραφών, για να μην έρθει ένα μπαρ σε μια γειτονιά και τη δημιουργία κάποιας επιτροπής, παίρνουν σχήμα σταθερής οργάνωσης στους συλλόγους και τα συνδικάτα, εκφράζονται με συγκεντρώσεις, απεργίες και ποικίλες άλλες μορφές κινητοποιήσεων, διαμορφώνουν πλαίσια διεκδικήσεων κλπ. Σήμερα, η ζωή γεννά και πιο προωθημένες μορφές μαζικού κινήματος, σαν κι αυτή του ΠΑΜΕ, με προωθημένους προσανατολισμούς και στόχους. Στο πέρασμα σε επαναστατικές διαδικασίες μαζικό γίνεται και το επαναστατικό κίνημα όπως η κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους και κάτι τέτοιο θα γίνει ίσως, με βασική συμμετοχή και του ίδιου του ΠΑΜΕ ή με όποια άλλη μορφή οργάνωσης βγάλει η ζωή, όταν θα προχωράει να εγκαθιδρυθεί η Λαϊκή Εξουσία στην ενιαία επαναστατική διαδικασία.

Οι κομμουνιστές πάντα είχαν προσανατολισμούς και αρχές για το Μαζικό Κίνημα και το έχουν τοποθετήσει ιδεολογικά: Με το διεκδικητικό αγώνα κάτι πετυχαίνεις, περιορίζεις ή αποκρούεις τις αρνητικές συνέπειες της πολιτικής του κεφαλαίου. Νιώθουν ευρύτερες μάζες ότι με την κινητοποίησή τους κάτι πέτυχαν και καταλαβαίνουν την αξία του αγώνα, αλλά κυρίως συνειδητοποιούν τα περιορισμένα όρια παροχών και υποχωρήσεων που έχει το καπιταλιστικό καθεστώς, πολιτικοποιούνται και φτάνουν στη συνειδητοποίηση της ανάγκης ανατροπής του.

Δεν μπορεί παρά να εντάσσεται σ' αυτό το πλαίσιο και η προσπάθειά μας ανεβάσματος της συνειδητοποίησης των μαζών, να τις κερδίσουμε στην προοπτική του Μετώπου.

Να τις κερδίσουμε, να δουλέψουμε για να τις, κερδίσουμε. Οχι, στη σωστή πολιτικά επιδίωξη να αντισταθούμε στο ρεφορμισμό, να ενεργούμε σα να τις έχουμε κερδίσει και να κάνουμε ενέργειες που τις απομακρύνουμε.

Και ας πάμε στο πρακτικό. Τι κάνουμε με τη Μαρίνα Ζέας, με το Νησιώτικο κίνημα σήμερα, με το Ασφαλιστικό;

Πιστεύω ότι χρυσός κανόνας είναι να πηγαίνει κανείς ως εκεί που μπορεί να τραβά τα πράγματα, να τραβά το μαζικό κίνημα ως εκεί που μπορεί, με κριτήριο να κινητοποιούνται οι μάζες. Η σχέση μαζικότητας και βαθμού πολιτικοποίησης είναι το κλειδί και πρέπει να είναι η τέχνη μας. Οταν δεν πάει το όρος στο Μωάμεθ πάει ο Μωάμεθ στο όρος. Ας προσθέσουμε σ' αυτό το μάλλον ...οπορτουνιστικό ευφυολόγημα: Οχι για να υποταχθεί στο όρος, αλλά για να το μάθει να του έρχεται. Κατεβαίνεις στη Μαρίνα Ζέας με μαζικό σύνθημα που έχεις πετύχει, να φύγει ο ιδιώτης και να πάψει η ιδιωτικοποίηση στη Μαρίνα. Ερχονται σ' αυτό το κίνημα και μερικοί που πιστεύουν ότι φτάνει να περιοριστούν οι υπερβολές καταλήψεων του ιδιώτη, αλλά συμμετέχουν στο κίνημα αυτό. Προσπαθείς να πείσεις ότι αυτό δε φτάνει, όπως προσπαθείς να πείσεις όλους ότι πρέπει να τα βάλουμε γενικά με την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων με τη γενικότερη αντιλαϊκή πολιτική. Αν κάποιοι επιμείνουν, «ας μείνει ο ιδιώτης, να παλέψουμε μόνο για να μην μπουν οι δεξαμενές και να μην επεκταθούν οι προβλήτες», στη σημερινή φάση που κατάφερες αρκετή συνειδητοποίηση, μπορείς να τους κάνεις πέρα. Αλλά πριν να έχεις πετύχει τη συνειδητοποίηση, ή αν μια στιγμή στην πορεία μείνεις μόνος σου, βρίσκεις τρόπο να συμμετέχεις και παλεύεις ακόμα και για το να φύγουν δεξαμενές. Λες πάντα τις πιο προωθημένες θέσεις και συνεχίζεις να προσπαθείς να πείσεις. Δεν τα παρατάς. Υπάρχει και εδώ ένας χρυσός κανόνας που δεν πρέπει να τον ξεχνάμε: Οι κομμουνιστές πάνε παντού όπου μαζεύεται ο κόσμος για κάποια διεκδίκηση. (Για τις διεκδικήσεις τύπου να μη γίνει ο ξενώνας φορέων έιτζ στη γειτονιά του, πάνε και κει με τη σωστή θέση. Και στην ενδεχόμενη αύριο φασιστική διεκδίκηση να φύγουν οι ξένοι απ' το χωριό, μοιράζουν παλικαρίσια την προκήρυξή τους που εξηγεί και εναντιώνεται).

Και εδώ πρέπει να προσθέσουμε ένα σημείο στο οποίο πρέπει να γίνουμε επιστήμονες. Σε κάθε μαζικό κίνημα που έχει επιτυχία έρχονται και οι οπορτουνιστές (καμιά φορά το πρωτοσπρώχνουν αυτοί, όπου έχουμε ανεπάρκειες) και οι δημαγωγοί. Μέχρι και οι βουλευτές του δικομματισμού έρχονται και υπόσχονται και κάνουν τους αγωνιστές κυρίως στα μαζικά κινήματα για σχολεία, χώρους πρασίνου κλπ. Αν είμαστε μόνοι μας θα τους διώχναμε με τις κλοτσιές. Πρέπει να πείσουμε να το κάνουν μαζί μας οι μάζες, οι έξω από μας, που διεκδικούν. Και το πετυχαίνουμε κάποιες φορές. Αλλιώς ο ρόλος μας είναι να κρατηθεί στο επίπεδο που πρέπει η διεκδίκηση και να αποκαλύψουμε, σαν φωνή του Κόμματος ή της παράταξής μας τη δημαγωγία τους. Αλλά να μην χρησιμοποιήσουμε το πόστο που μας εμπιστεύτηκαν οι πολλοί (στη γειτονιά πχ), για να τους προγκάρουμε, χάνοντας τη γενικότερη εκτίμηση και εμπιστοσύνη. Και να αξιοποιήσουμε την ανάγκη που έχουν να δημαγωγήσουν, για κάποιες αποσπάσεις, υποχωρήσεις, μικρές νίκες στο σύστημα που αναφέρθηκε πριν.

Μα μήπως πρέπει να δίνουμε προσοχή μόνο εκεί που οι μαζικές οργανώσεις και κινήματα είναι προωθημένα πολιτικά; Μακάρι να 'χαμε καταφέρει πολλά τέτοια, πραγματικά μαζικά. Και καλά κάνουμε και τα επιδιώκουμε π.χ. με την ΠΑΣΥ, μετά την επιτυχία του ΠΑΜΕ, το Κίνημα Αυτοδιοίκησης που λένε οι Θέσεις, ένα Κίνημα για το Περιβάλλον ίσως κλπ. Ακόμα κι αν δεν τα καταφέρουμε άμεσα, στην προοπτική του Μετώπου θα περάσουμε σίγουρα μέσα και από τέτοιες συσπειρώσεις. Σήμερα, που και βέβαια θα πρέπει να ρίξουμε βάρος στην παραπέρα μαζικοποίηση του ΠΑΜΕ, πρέπει να μην αφήνουμε και τις πιο χαλαρές πολιτικά μορφές μαζικού κινήματος. Και μάλιστα να τις θεωρούμε σαν δεξαμενές τροφοδοσίας προωθημένου κινήματος. Και στο πρόβλημα κατανομής χρόνου και στελεχών του Κόμματος, στο αν θα καταναλώνεσαι για το βάψιμο του σχολείου, για τη Μαρίνα Ζέας, ή θα πας στη συγκέντρωση του ΠΑΜΕ, πάντα υπάρχουν λύσεις. Η αξιολόγηση λέει πως πρέπει να πετύχει η κινητοποίηση του ΠΑΜΕ. Αλλά φτιάχνεις οπωσδήποτε την προκήρυξη που θα στείλεις έστω έναν να μοιράσει στη συγκέντρωση της Ζέας, που θα λέει για την ανάγκη γενικού προσανατολισμού κλπ. Ποτέ δεν εγκαταλείπεις ένα μαζικό κίνημα.

Και βασικό κριτήριο της σωστής μαζικής δουλιάς μας είναι να τρως τις ώρες σου με τις μάζες, με τους μη δικούς σου, εκεί που είσαι σαν το ψάρι μέσα στο νερό. Εκεί που καταξιώνεσαι με τις ενωτικές σου προτάσεις και διαδικασίες, στο καμίνι εφαρμογής και άνδρωσης της δικής μας λαϊκής δημοκρατίας.

Και δεν ξεχνάμε και ένα σημείο του αρχικού κανόνα: Στους αγώνες πρέπει να πετυχαίνουμε και κάτι. Κι όταν δε γίνει προσωρινά αυτό, να το πληρώσει ακριβά στις συνειδήσεις των αγωνιζομένων ο εχθρός. Και να βάζουμε τη διάσταση, που είναι πέρα για πέρα αληθινή, ότι άμα δε γινόταν ο αγώνας θα πέρναγαν και σε άλλη επίθεση και θα μας έπαιρναν ακόμα περισσότερα. Και πρέπει να αναφέρουμε και την οριακή γραμμή του Φιλότιμου, του Πολιτισμού, που δεν πρέπει να κάνουμε πίσω σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα κι αν απομονωθούμε. Π.χ. στο Ασφαλιστικό ή τις εργασιακές σχέσεις, που ανατρέπουν βασικές κατακτήσεις. Δεν υπάρχει συμβιβασμός άμα σε βουτήξουν να σε βιάσουν στον ερημικό δρόμο, παρά μόνο αντίσταση... Και αυτό αποτελεί σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον και κυρίως κτίζει πολιτικά στις συνειδήσεις. Και να βάζουμε προοπτική στον αγώνα ότι δε θα σταματήσουμε, θα συνεχίσουμε, ακόμα και με «αντάρτικο», ώσπου να υπάρξει θετική εξέλιξη στο συγκεκριμένο σημείο που δεν τα καταφέραμε να κερδίσουμε κάτι, ή που χάσαμε.

Κώστας Τζατζάνης

ΚΟΠ