Η δολοφονία του υπουργού Εξωτερικών της Σρι Λάνκα την 12η Αυγούστου από τα πυρά ελεύθερου σκοπευτή, ενώ βρισκόταν στην αυστηρά φρουρούμενη κατοικία του που περιβάλλεται από ψηλά τείχη, αποτελεί άλυτο μυστήριο από «αστυνομικής» πλευράς. Το βέβαιο είναι ότι όξυνε κι άλλο τις πολιτικές εντάσεις και αύξησε σημαντικά τις ήδη υπαρκτές πιθανότητες επανέναρξης του 20χρονου καταστρεπτικού εμφυλίου στη χώρα. Ο Λάκσμαν Καντιργκαμάρ, εξ απορρήτων της Προέδρου της χώρας Τσαντρίκα Καμαρατούνγκα, ήταν ο άνθρωπος που χειριζόταν τα εξ ορισμού πιο καυτά πολιτικά ζητήματα: Τις προσπάθειες συνέχισης της αποτελματωμένης ειρηνευτικής διαδικασίας της Σινχαλέζικης πολιτικής ελίτ με την ηγεσία της αυτονομιστικής οργάνωσης Τίγρεις της μειονότητας των Ταμίλ, αλλά και την αμφιλεγόμενη συμφωνία διανομής της ξένης βοήθειας για τους πληγέντες από το τσουνάμι του περασμένου Δεκέμβρη. Η επίλυση των δύο αυτών κρίσιμων για το βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο μέλλον της χώρας τίθεται πλέον υπό έντονη αμφισβήτηση.

Η δολοφονία του Καντιργκαμάρ καταδικάστηκε με αξιοσημείωτη ταχύτητα από τον ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, εκπροσώπους της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Ινδίας και της Ιαπωνίας. Ανεξαιρέτως, οι διεθνείς οργανισμοί και οι δυτικές κυβερνήσεις τόνιζαν, σε δηλώσεις, τηλεγραφήματα και ανακοινωθέντα τους, ότι τα ενεχόμενα μέρη «πρέπει να διασφαλίσουν» την τήρηση της εκεχειρίας, κάτι που μάλλον αποτελεί όχι μόνον επιβεβαίωση του ότι γνωρίζουν πως η λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία βρίσκεται στον αέρα, αλλά αντανακλά επίσης την ανησυχία τους για την «επένδυσή τους», όπως θεωρούν τη βοήθεια που υπόσχονται ότι θα παρέχουν, ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά και το οικονομικό περιβάλλον, τη «σταθερότητα» όπως είθισται να λέγεται, στη χώρα, που αποτελεί, λόγω φθηνού εργατικού δυναμικού, προορισμό αυξανόμενων ξένων επενδύσεων.

Κατά τρόπο αναμενόμενο, η Πρόεδρος Καμαρατούνγκα επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη τη χώρα λίγη ώρα μετά τη δολοφονία του υπουργού της. Το ειδικό αυτό καθεστώς, όχι μόνον αυξάνει υπέρμετρα τις υπερεξουσίες των δυνάμεων ασφαλείας, περιλαμβανομένου και του δικαιώματος σύλληψης και κράτησης χωρίς απαγγελία κατηγοριών, αλλά δίνει, επίσης, στην Πρόεδρο το δικαίωμα να επιβάλει λογοκρισία σε ό,τι και όπως αυτή νομίζει. Χιλιάδες αστυνομικοί και στρατιώτες βρίσκονται όλες αυτές τις μέρες στους δρόμους, έχουν, όπως μεταδίδεται, «εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό» για την εξεύρεση των δολοφόνων του υπουργού σε γη, αέρα και θάλασσα. Συνελήφθησαν δεκάδες άνθρωποι, στην πλειονότητά τους μέλη της μειονότητας των Ταμίλ, ανάμεσά τους και οι ιδιοκτήτες της κατοικίας από όπου ο ελεύθερος σκοπευτής ή οι ελεύθεροι σκοπευτές άνοιξαν πυρ εναντίον του Καντιργκαμάρ. Κατηγορίες δεν τους απαγγέλθηκαν.

Η αστυνομία και ο στρατός, αλλά και η Πρόεδρος, κατηγόρησαν (οι δυνάμεις ασφαλείας αμέσως, η Πρόεδρος δύο μέρες μετά) τους Τίγρεις για το φόνο. «Δεν υπάρχει αμφιβολία», δήλωσε ο επικεφαλής της αστυνομίας Τσάντρα Φερνάντο. Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο εκπρόσωπος του στρατού, ταξίαρχος Ντάγια Ρατναγιάκε. Ακολούθησαν με σκληρές καταδίκες της «τρομοκρατικής πράξης», που υποτίθεται ότι διέπραξαν οι Τίγρεις, τα περισσότερα πολιτικά κόμματα, που κάλεσαν, με αφορμή την εικασία αυτή που εξέλαβαν ως αδιαμφισβήτητο γεγονός, να ακυρωθεί η συμφωνία με τους Ταμίλ για τη διανομή βοήθειας, η οποία «έρχεται σε αντίθεση με το εθνικό συμφέρον», όπως τόνιζε το κόμμα JVP. Το κόμμα αυτό εγκατέλειψε τον κυβερνητικό συνασπισμό τον Ιούνη, καταγγέλλοντας την τότε υπό διαπραγμάτευση συμφωνία και καλώντας το στρατό και την αστυνομία να μην υπακούσουν σε διαταγές, που ισοδυναμούσαν, κατά τη θέση του, με «προδοσία». Η εφημερίδα Island πήγε το πράγμα παραπέρα, αποκηρύσσοντας σε κύριο άρθρο της συνολικά την ειρηνευτική διαδικασία, αλλά και την κυβέρνηση, η οποία «στο όνομα μιας απατηλής ειρήνης, έχουν θέσει τα εθνικά συμφέροντα ασφαλείας σε κίνδυνο όσο ποτέ άλλοτε ...επέτρεψαν (στους Τίγρεις) να χρησιμοποιήσουν (την εκεχειρία) για να προωθήσει τα συμφέροντά του», κι εγκαλούσε την Καμαρατούνγκα διότι δεν είχε λάβει νωρίτερα έκτακτα μέτρα.

Στην ίδια ακριβώς πολιτική γραμμή κινήθηκε και ο πρωθυπουργός Μαχίντρα Ρατζαπάκσε, καλώντας τη «διεθνή κοινότητα, τα μέσα ενημέρωσης και όλους όσοι μπορούν να ασκήσουν πίεση στους Τίγρεις να εγκαταλείψουν τη βία», ενώ δεσμεύτηκε να «οδηγήσει τους δολοφόνους ενώπιον της Δικαιοσύνης».

Θεωρείται πολύ πιθανόν οι Τίγρεις να βρίσκονταν πράγματι πίσω από τη δολοφονία του Καντιργκαμάρ. Κι αυτό, γιατί, ως υπουργός Εξωτερικών, ήταν ο άνθρωπος που πρωταγωνίστησε στην προσπάθεια του Κολόμπο να τεθούν εκτός νόμου, καθώς και στις τρομο-λίστες των ΗΠΑ και της ΕΕ, οι Τίγρεις, καθυστέρησε όσο μπορούσε τη συμφωνία για την παροχή βοήθειας στους πληγέντες από το τσουνάμι στο Βορρά, ενώ κύκλοι της κυβέρνησης είχαν ευνοήσει τη διάσπαση των Τίγρεων και είχαν ενισχύσει τον διοικητή Καρούνα, κάτι που οδήγησε σε αιματηρά επεισόδια.

Πάντως, αυτό δεν είναι το μόνο ενδεχόμενο. Ο κορυφαίος διαπραγματευτής των ΤίγρεωνΑντόν Μπαλασίνγκαμ αρνήθηκε κάθε ανάμειξη της οργάνωσης στη δολοφονία, κατηγόρησε το στρατό ότι διεξάγει «πόλεμο φθοράς» στα βορειοανατολικά, και κατέστησε υπεύθυνη την κυβέρνηση για την ενδεχόμενη κατάρρευση της εκεχειρίας. Ενώ ο ηγέτης της πολιτικής πτέρυγας του αυτονομιστικού κινήματος Σ. Π. Ταμιλτσελβάν είπε ότι ίσως η κυβέρνηση θα έπρεπε να κοιτάξει προς «τα μέσα», αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι ένοχοι της δολοφονίας μπορεί να είναι άνθρωποι των ίδιων των ενόπλων δυνάμεων: «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τμήματα εντός των ενόπλων δυνάμεων της Σρι Λάνκα, που επιχειρούν, βάσει μιας κρυφής ατζέντας, να σαμποτάρουν την εκεχειρία», εξήγησε. Και κατέληξε, λέγοντας ότι οι Τίγρεις «δεν είχαν κανένα λόγο να σκοτώσουν» τον υπουργό Εξωτερικών.

Αυτό είναι ένα καίριο επιχείρημα. Παρά τις καταδίκες των Τίγρεων από κυβερνητικά στελέχη και πολιτικά κόμματα στο Κολόμπο, ουδείς έδωσε πειστική εξήγηση όσον αφορά το κίνητρο της δολοφονίας. Σε τι θα ωφελούνταν οι Ταμίλ; Ποιος κερδίζει από το θάνατο του Καντιργκαμάρ; Αν όχι ομάδες εντός του στρατού, που αντιτίθενται στην ειρηνευτική διαδικασία, σκληροπυρηνικοί πολιτικοί πολέμιοι των Ταμίλ και όσοι έχουν οικονομικό συμφέρον στην ενδεχόμενη επανέναρξη της σύγκρουσης;

Οι συνθήκες της δολοφονίας του υπουργού Εξωτερικών εγείρουν ακόμα περισσότερα ερωτήματα. Σε μια χώρα με μακρά ιστορία πολιτικών δολοφονιών, ο υπουργός Εξωτερικών ήταν αυστηρά φρουρούμενος. Πώς έγινε δυνατό να εκτελεστεί με τόση ευκολία, από αφρούρητη ταράτσα σε απόσταση εκατό μέτρων από το σπίτι - φρούριο όπου διέμενε; Και μάλιστα, ενώ, σύμφωνα με την εφημερίδα Sunday Times του Κολόμπο, οι υπηρεσίες πληροφοριών του στρατού είχαν προειδοποιήσει δυο βδομάδες πριν ότι υπήρχαν απειλές κατά της ζωής του; Πώς και η πολυμελής φρουρά του Καντιργκαμάρ, που αποτελείται από επίλεκτους κομάντος του στρατού, δεν έκανε απολύτως τίποτα κατόπιν; Και κυρίως: πώς μπόρεσαν να διαφύγουν οι δολοφόνοι από τη διπλωματική συνοικία, και γιατί δε στήθηκαν σημεία ελέγχου παρά μόνο δύο ώρες μετά από τη στιγμή που οι ένοπλοι άνοιξαν πυρ;

Ενώ πολλά ερωτήματα ζητούν απαντήσεις, η δολοφονία του Καντιργκαμάρ δίνει, όπως σημειώνει το World Socialist, το τέλειο άλλοθι στην Πρόεδρο και την κυβέρνησή της να καταστείλουν με ακόμα μεγαλύτερη σφοδρότητα τις εντεινόμενες λαϊκές κινητοποιήσεις για μια σειρά ζητήματα: Την ανεπάρκεια της βοήθειας στους πληγέντες από το τσουνάμι, την αυξανόμενη φτώχεια και ανεργία, τις ραγδαίες αυξήσεις των τιμών που επιδεινώνει η κούρσα της τιμής του πετρελαίου, την παιδεία, σε βάρος του προϋπολογισμού της οποίας η κυβέρνηση προχωρά σε περικοπές.

Είναι χαρακτηριστικό του κλίματος το ότι στην επιθεώρηση Lanka Monthly Digest, που εκφέρει απόψεις προσκείμενες στις μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας, ένας σχολιογράφος έλεγε ανοιχτά πως «μια καλοκάγαθη τυραννία ίσως αποτελεί καλύτερο μοντέλο για τη Σρι Λάνκα»...