Η αντιμετώπισή τους, όμως, προϋποθέτει αλλαγή στάσης και απόφαση για αναπροσαρμογές, ευθυγράμμιση με τη στρατηγική μας και τις αρχές μας.

Το καμπανάκι που χτυπάει αφορά τη δική μας ιδεολογική και πολιτική καθοδήγηση, όπου τα «κακώς κείμενα» είναι πολλά. Σ' αυτά οφείλουμε να στραφούμε. Η συζήτηση για τις θέσεις της ΚΕ στη Συνδιάσκεψη - αλλά και στη διαδικασία που προηγείται, χρειάζεται ν' ασχοληθεί μ' αυτά, έτσι ώστε η γενική συμφωνία που σημειώνεται ν' αποκτήσει πιο μεγάλο βάθος και να στηριχτεί σε γερό θεμέλιο η μεγάλη δουλιά μετά τη Συνδιάσκεψη. Να μην υπονομευτεί αυτή η δουλιά από γενικότητες ή διφορούμενα. Σε ζητήματα κρίσιμα η αντίληψή μας πρέπει να 'ναι ενιαία.

Θέλοντας να συμβάλω σ' αυτό θα επιχειρήσω να σχολιάσω ορισμένες πλευρές, με βάση και την πείρα:

Η προσέγγιση του υποψήφιου νέου κομμουνιστή είναι, συχνά, στραβή και γίνεται με τρόπο απαράδεκτο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η αφομοίωσή του από την αρχή (με το «καλημέρα» που λέμε). Μπορεί η κρούση για στρατολογία να πατήσει και να πραγματοποιηθεί στα γρήγορα, στις διαδικασίες της πάλης κλπ. Ομως, είναι ασυγχώρητο να παίρνουμε βιογραφικά που αποπνέουν προχειρότητα. Ο νέος και η νέα που μπαίνουν στην ΚΝΕ, αντικειμενικά παίρνουν μια απόφαση τεράστιας σημασίας για τη ζωή και την πορεία τους - έστω αρχική, αλλά απόφαση ζωής. Οφείλουμε να βοηθάμε έτσι ώστε να είναι όσο γίνεται πιο συνειδητή αυτή η επιλογή. Επιβάλλεται να τους συζητάμε απλά, ζεστά και υπομονετικά για την υπόθεσή μας, για το μεγαλείο της αλλά και τις ανηφόρες της, για το Κόμμα μας, την ΚΝΕ, την Ιστορία μας, τις αρχές μας. Επίσης για κάποια κρίσιμα θέματα της οργανωμένης ζωής, για κακοτοπιές της πάλης. Να μάθουν να φιλοδοξούν ότι θα συνεχίσουν ως μέλη του ΚΚΕ.

Στη συνέχεια, μετά την είσοδο στις γραμμές της ΚΝΕ, πολλές φορές η κατάσταση επιδεινώνεται, καθώς δεν εξασφαλίζεται ένα κλίμα και μια ποιότητα εσωτερικής ζωής και λειτουργίας τέτοια που να εμπνέει και να διευκολύνει την αφομοίωση του μέλους, την οριστικοποίηση της αρχικής απόφασης, την εξέλιξη, τη διαμόρφωση του νέου επαναστάτη. Δηλαδή, ήτανε στραβό το κλήμα... Είναι εχθρός μας η στεγνή και πρόχειρη καθοδήγηση που αφήνει κενά (όχι σε επιμέρους, αλλά στο κεντρικό νεύρο της πολιτικής και της ιδεολογίας μας), ο περιορισμός στο μπούγιο, οι δραστηριότητες χωρίς βάθος και απαιτήσεις, η υποτίμηση της ΟΒ και του μέλους. Τα μέτρα που προτείνονται στις θέσεις είναι μονόδρομος - και είναι το ελάχιστο, όχι το μέγιστο που πρέπει να πετύχουμε.

Δε γίνεται να ετοιμαστεί η γενιά που θ' αναλάβει την ευθύνη να φέρει σε πέρας την αποστολή για την οποία εργαζόμαστε, αν δεν αποκτήσει τα χαρακτηριστικά που πρέπει, αν δεν μπολιαστούν ευρύτερες μάζες με τέτοια χαρακτηριστικά, αν δεν πλήξουμε σοβαρά τις σάπιες «αξίες» του συστήματος και του αντιπάλου μας. Επομένως, πρέπει να μας ανησυχήσουν περιπτώσεις υποχώρησης των επαναστατικών χαρακτηριστικών, αμβλύνσεις και απαράδεκτα φαινόμενα. Είναι από τα πιο επείγοντα καθήκοντα η θωράκιση της ΚΝΕ και των στελεχών της, η προβολή των δικών μας αρχών και αντιλήψεων - με ταυτόχρονο στιγματισμό των εχθρικών επιδράσεων, σε μια σειρά θέματα, όπως: αγωνιστική στάση ζωής και συμπεριφοράς - εικόνα του Κνίτη, ανταπόκριση στις υποχρεώσεις του (όλες), σχέση με το βιβλίο και τις σπουδές, σχέσεις με το άλλο φύλο, αντιμετώπιση των βασικών όπλων του αντιπάλου - σε πρώτη γραμμή των ναρκωτικών κ.ο.κ. Βεβαίως να είμαστε υπομονετικοί, να παίρνουμε υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νεολαίας. Ομως, έχουμε υποχρέωση να ορθώσουμε μέτωπο για τέτοια ζητήματα, χωρίς εκπτώσεις και υποχωρήσεις. Δε δικαιολογείται, εδώ, καμιά ανοχή, καμιά άλλη στάση.

Ειδικά στους εκπαιδευτικούς χώρους, επείγει ν' ανοίξουμε το ζήτημα του αντιδραστικού περιεχομένου των σπουδών, των μαθημάτων, των βιβλίων και συγγραμμάτων, το ζήτημα του τι γράμματα μαθαίνουν τη νεολαία μας, το μεγάλο θέμα του τύπου ανθρώπου. Επείγει η απόκτηση μαρξιστικής παιδείας από τις δυνάμεις μας (όχι μόνο γενικής, αλλά και στο συγκεκριμένο αντικείμενο των σπουδών). Μεγάλη και δύσκολη υπόθεση όσο και η αποστολή μας. Εδώ είμαστε πίσω πάρα πολύ. Η δουλιά μας, όμως, δεν πρόκειται να έχει αντοχή, σταθερότητα και αποτελέσματα, αν δεν τα βάλουμε για τα καλά με «σκουριασμένες» καταστάσεις, αντιλήψεις και πρακτικές.

Ετσι, οι απαιτήσεις μας από τους κομμουνιστές και όλους τους προοδευτικούς δασκάλους, πρέπει να τεθούν με σαφήνεια και με καθαρό τρόπο: Δε χωράνε μισόλογα και φτηνές δικαιολογίες, επίκληση των υπαρκτών δυσκολιών της ζωής και του κινήματος, ή να επιστρατεύεται ως άλλοθι η αμαρτωλή κατάσταση του χώρου για να κουκουλώνονται προβλήματα της δουλιάς μας. Τα ιδιαίτερα π.χ. είναι καταδικαστέα χωρίς δεύτερη κουβέντα. Οχι μόνο γιατί δεν αφήνουν χρόνο στον αγωνιστή δάσκαλο για τα καθήκοντά του απέναντι στο κίνημα, αλλά και γιατί - κυρίως - κατά τη γνώμη μου, προσφέρεται η χειρότερη υπηρεσία στον τομέα της διαπαιδαγώγησης. Υπάρχει, δηλαδή, και ηθικό ζήτημα. Ομοίως για τα αμειβόμενα σεμινάρια κλπ.

Υπάρχει μεγάλη και πλούσια θετική πείρα: Του ΚΚΕ, το οποίο γαλούχησε και ανέδειξε πρότυπα κομμουνιστών δασκάλων όλων των βαθμίδων, πείρα του ριζοσπαστικού εκπαιδευτικού κινήματος όλων των περιόδων. Υπήρξαν απλοί και φτωχοί δάσκαλοι ή δασκάλες, που, επειδή τιμούσαν την καταγωγή τους κι αγαπούσαν το λαό, τη νεολαία και τον τόπο τους, σε πείσμα των δυσκολιών - και των προσωπικών - παρά τα εμπόδια των προϊσταμένων τους και μ' έναν πενιχρό μισθό, έμαθαν γράμματα σε εκατοντάδες παιδιά των λαϊκών στρωμάτων, άνοιξαν σε πολλούς το δρόμο για να γίνουν επιστήμονες και, κυρίως, έφτιαξαν καλούς ανθρώπους, άνοιξαν τα μάτια σε χιλιάδες παιδιά.

Ηταν, όμως, δάσκαλοι που διάβαζαν, που είχαν καλή επαφή με την πιο προοδευτική ιδεολογία, με την τελευταία λέξη της παιδαγωγικής επιστήμης, που προετοιμάζονταν για το σχολείο και οργάνωναν μια πλούσια σχολική ζωή, βρίσκοντας τρόπους να πουν και τα - διά πυρός και σιδήρου - απαγορευμένα, που είχαν από κοντά τους γονείς και τις οικογένειες των μαθητών τους, που βοηθούσαν αποφασιστικά τους πιο αδύνατους απ' αυτούς, με αυτοθυσία και μαθήματα χωρίς πληρωμή, δάσκαλοι που ήταν πρότυπα μέσα κι έξω από το σχολειό, καθοδηγητές για τους μαθητές τους και τους συναδέλφους τους, που, γι' αυτούς τους λόγους, ήταν στο μάτι του αντιπάλου και, συχνά, πλήρωναν ακριβά για τη δράση τους.

Παρά την τάση συμβιβασμού που, σήμερα, επικρατεί στο χώρο, εξακολουθούν να υπάρχουν τέτοιοι δάσκαλοι ή δασκάλες. Αυτοί είναι οι σύγχρονοι και οι μοντέρνοι - όχι οι πρώην και οι μηδίσαντες που διαπρέπουν στα αμειβόμενα σεμινάρια, στο συνδικαλισμό της υποταγής και στις θεσούλες, όσοι μας λένε ότι «άλλαξε η εποχή» και μας καλούν να βαδίσουμε όπως αυτοί (με τα τέσσερα). Αυτόν τον τύπο δασκάλου, που ταιριάζει στις αξίες, τις παραδόσεις και τις σημερινές ανάγκες και απαιτήσεις, είναι που καλούμαστε να προβάλουμε και ν' αναπτύξουμε,

Τα προβλήματα της δουλιάς μας μπορούν ν' αντιμετωπιστούν. Η κατάσταση μπορεί ν' αναστραφεί. Το κείμενο των Θέσεων συμβάλλει σ' αυτό. Επίσης, οι δυνάμεις μας έχουν πείρα από τις μάχες που δώσαμε. Ιδιαίτερα οι δυνάμεις της ΚΝΕ είναι επιδεκτικές στο σωστό και το σύγχρονο, το πιάνουν εύκολα και δουλεύουν μ' αυτό, αγαπούν το Κόμμα τους κι εμπιστεύονται την καθοδήγησή του. Δικαιολογημένα εκφράζεται αισιοδοξία, ταυτόχρονα με μια θετική ανησυχία για το πώς θ' αντιμετωπιστεί η χειραγώγηση της νεολαίας.

Αλλά, τον τόνο οφείλει να τον δώσει το Κόμμα. Γιατί οι νέοι διδάσκονται με το παράδειγμα.

Δημ. Ι. Τζαβάρας

ΚΟ Πελοποννήσου, δάσκαλος