Στη φάση της εφηβείας και μετεφηβείας εκδηλώνεται το δεύτερο κύμα της πολύπλευρης εφόδου, που γίνεται διεθνώς από τις άρχουσες τάξεις στη συνείδηση και το συναίσθημα των παιδιών. Κατά την περίοδο αυτή της ζωής τους, ένα ποσοστό από παιδιά εντάσσονται στην ΚΝΕ. Η πορεία αυτών των παιδιών μέσα στο χρόνο φέρνει τη σφραγίδα της μεγαλύτερης δυνατής επίδρασης του Κόμματος στη διαμόρφωσή τους, μέσω της συμμετοχής τους στην οργανωμένη δράση, κάτω από την καθοδήγηση και την ευθύνη του. Ολοι σχεδόν νομίζω ότι συμφωνούμε ότι κατά τα τελευταία 30 χρόνια τα αποτελέσματα της επίδρασης αυτής από τη μεριά μας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Στο βαθμό που η συζήτηση αυτή αντανακλά μια γενικότερη αγωνία για το πρόβλημα, πρέπει να τη θεωρήσουμε θετική, αν και ο τρόπος, με τον οποίο γίνεται, είναι βεβαίως σύμφωνος με το Καταστατικό, όμως δεν είναι και πολύ αποδοτικός (περιορισμένος χρόνος, χώρος, διορισμένη αντιπροσώπευση).

Ας αποκλείσουμε τις συνηθισμένες δικαιολογίες και ας αποφύγουμε τις πολύ οικείες σε μας γενικολογίες. (Συνηθίζουμε, όταν μιλάμε για το παρελθόν, να τονίζουμε τη φοβερή δύναμη που είχε ο αντίπαλος, ενώ, όταν μιλάμε για το μέλλον, την «τεράστια δύναμη που έχει η ιδεολογία μας», και έτσι να δημιουργούμε, εκτός από δικαιολογίες, και αυταπάτες.) Οι Θέσεις λένε ότι είναι «φυσικό η νέα περίοδος που πέρασε η ΚΝΕ να οδηγήσει στην αυξημένη συμμετοχή της σχολικής νεολαίας στις γραμμές της σε σύγκριση με τους νέους εργάτες», λόγω της διπλής κρίσης (σελ. 21, χαμηλά, των Θέσεων). Αυτό δεν μπορεί να είναι σωστό, πρώτο, γιατί έχουν περάσει ήδη 14 χρόνια από το 14ο Συνέδριο και, δεύτερο, γιατί το φαινόμενο είναι διεθνές. «Οι δυνάμεις των κομμουνιστικών νεολαιών βασικά συγκεντρώνονται σε φοιτητές και μαθητές, λιγότερο σε εργαζόμενους», όπως λένε παρακάτω οι ίδιες οι Θέσεις (σελ. 29, στην κορυφή). Μήπως είναι αλήθεια αποκαλυπτικό ότι συγκεντρώνουμε κυρίως νεολαίους, που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, στηρίζονται λιγότερο ή περισσότερο από τις οικογένειές τους και δεν έχουν αναλάβει ακόμα πλήρως ευθύνες στην παραγωγή και γενικότερα στην κοινωνία;

Αν θέλουμε να μάθουμε κάτι περισσότερο για τους νέους, πρέπει να ρωτήσουμε πρώτα και κύρια τους ίδιους, συντρόφους και μη, χωρίς διαμεσολάβηση, κυρίως χωρίς τη διαμεσολάβηση των «αρμόδιων» οργάνων.

Οι ειδικοί επιστήμονες λένε ότι η εφηβεία και η μετεφηβική ηλικία είναι η περίοδος, κατά την οποία αναπτύσσεται η αφαιρετική σκέψη και η δημιουργική φαντασία. Κατά την περίοδο αυτή της ζωής τους, εμείς δίνουμε στους νέους συντρόφους ένα πολύ κλειστό σύστημα ιδεών και θέσεων. Επιτρέπουμε την πόλωση της σκέψης τους με βάση το μεταφυσικό σχήμα «καλό» - «κακό».

Ο «σοβαρότερος» προβληματισμός φυλάγεται για το Κόμμα και κυρίως για τα καθοδηγητικά του όργανα. Η ΚΝΕ είναι ένας ολόκληρος οργανισμός, αποτελούμενος από νέους ανθρώπους, που έχει ως σκοπό να εξειδικεύει και να εφαρμόζει τις αποφάσεις άλλων, δηλαδή του Κόμματος. Τα πιο πολλά μέλη της ΚΝΕ (όσα δεν είναι και μέλη του Κόμματος) δεν έχουν καμία συμμετοχή, ούτε καν με συμβουλευτική ψήφο, στις πολιτικές αποφάσεις που καλούνται να εφαρμόσουν. Η διαδικασία αυτή, αντικειμενικά, εξοικειώνει μεγάλο αριθμό νέων με επαναστατικές διαθέσεις να παίρνουν μέρος σε συνελεύσεις, συνδιασκέψεις, ακόμα και σε συνέδρια όπως της ΚΝΕ, που οι κύριες αποφάσεις που ψηφίζονται σ' αυτά έχουν χαρακτήρα επικύρωσης των αποφάσεων κάποιου ανώτερου οργανισμού, συγκεκριμένα του Κόμματος. Τηρουμένων των αναλογιών, προετοιμάζει μέλη του Κόμματος, που στο μέλλον, όχι απλώς θα θεωρούν φυσικό να υπερψηφίζουν πάντα τις αποφάσεις της ΚΕ, αλλά και θα θεωρούν σχεδόν ιεροσυλία την καταψήφισή τους. (Την ίδια στιγμή, ο αντίπαλος καταδημαγωγεί με συμμετοχικές διαδικασίες, interactive συστήματα, κινήματα «αμεσοδημοκρατικά» κλπ.).

Ενα ποσοστό των μελών της ΚΝΕ, κυρίως στελέχη, γίνονται ταυτοχρόνως και μέλη του Κόμματος. Λειτουργούν (με ευθύνη του ίδιου του Κόμματος) μέσα στην ίδια την ΚΝΕ σαν ιδιαίτερη προνομιούχα κατηγορία (κυρίως, αφού, όπως είπαμε, συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης των μεγάλων αποφάσεων). Τα μέλη αυτά εξοικειώνονται με την ιδέα ότι τα στελέχη αποτελούν απαραίτητη «φράξια» μέσα στην οργάνωση και στη συνέχεια, όταν γίνουν στελέχη του Κόμματος, μεταφέρουν την αντίληψη και τη λειτουργία αυτή μέσα στο Κόμμα. Επειδή, όμως, τώρα μιλάμε ειδικά για τους νέους, πρέπει να πούμε απλώς ότι η λειτουργία αυτή για έναν ευαίσθητο νέο άνθρωπο είναι, αν όχι τίποτε άλλο, πάρα πολύ αντιπαθητική. Απωθεί ένα ποσοστό νέων, που παίρνει στα σοβαρά τα συνθήματα της «ισότητας» και της συντροφικότητας και, επειδή όλη αυτή η διαδικασία εξελίσσεται μεταξύ, λόγω ηλικίας, σχετικά ανώριμων και άπειρων ανθρώπων, αποτελεί το περιβάλλον, μέσα στο οποίο αναπτύσσονται τα κύρια ελαττώματα των στελεχών, ανεξάρτητα από το αν στην πορεία φεύγουν ή μένουν στο Κόμμα. Μιλάμε για την έπαρση, τον ελιτισμό, τις αρχηγικές αυταπάτες και τον τρόπο ζωής του κλειστού κύκλου των στελεχών και των «καλών συντρόφων». Επίσης για έναν ιδιότυπο καριερισμό, αφού ορισμένα νεαρά μέλη της ΚΝΕ από αρκετά νωρίς επιδιώκουν να γίνουν επαγγελματικά στελέχη.

Το χειρότερο είναι ότι οι μαθητές και οι φοιτητές μας δεν ελέγχονται από τις οργανώσεις για την επιμέλειά τους στις σχολικές υποχρεώσεις τους. Ο νεολαίος μπορεί εύκολα να κρύψει την αναπόφευκτη «τεμπελιά» του πίσω από μια στάση δήθεν απόρριψης του «καταπιεστικού» αστικού σχολείου και της «αντιδραστικής» αστικής επιστήμης. Π.χ.: «πιο πολλά μαθαίνεις σε 12 μέρες μαθητικών κινητοποιήσεων από όσα σε 12 χρόνια σχολείου»! (αυτό το έχω ακούσει με τα αυτιά μου). Ακόμα, ο σύντροφος - στέλεχος της Νεολαίας γίνεται συνήθως αμελής, γιατί δήθεν πνίγεται από τα πολιτικά καθήκοντα, ισχυρισμός που διαψεύδεται από τις εξαιρέσεις που τα καταφέρνουν μια χαρά και στα δυο. (Η ΚΕ απατάται, θεωρώντας ότι οι φοιτητές και σπουδαστές δεν έχουν ελεύθερο χρόνο - σελ. 26 - εκτός αν θεωρεί απαραίτητο, όπως μερικές φορές γίνεται, να παραμένουν οι σ. στο τραπεζάκι - καφενείο καθημερινά σε 5ωρη βάση. (Αντίθετα, πρόβλημα ελεύθερου χρόνου έχει μεγάλο μέρος των εργαζόμενων νέων.). Μια τέτοια στάση ζωής των νεολαίων στελεχών μπορεί να μας κάνει εν δυνάμει κόμμα των «κακών μαθητών», αντί των επαναστατών κοινωνικών υποδειγμάτων. Η παραμέληση των σπουδαστικών υποχρεώσεων (άλλο η επιστημονικά τεκμηριωμένη κριτική στάση απέναντι στο περιεχόμενο των σπουδών, που πρέπει όμως να το κατέχεις) και η λούφα από τη δουλιά (κάποιος άλλος θα τη φορτωθεί) πρέπει να είναι αιτία απαλλαγής του στελέχους από τα καθοδηγητικά του καθήκοντα, τουλάχιστο μέχρι να συμμορφωθεί.

Προφανώς, κανείς άλλος από τον συντάξαντα την παράγραφο δεν πρόσεξε ότι για το στρατό στη σελ. 45 (με μαύρα γράμματα, ενώ η κατάργηση των διαβόητων κανονισμών 20-1 και 20-2 με απλά) προτείνεται να αναλάβουν πολιτικοί υπάλληλοι την «Καλλιόπη», τις πατάτες και τις λαμαρίνες στα μαγειρεία! Και κακοί μαθητές και μαλθακοί; Πριν ψηφιστούν οι Θέσεις, αυτή η διατύπωση πρέπει να απαλειφθεί, γιατί, εκτός των άλλων, παραπέμπει κατ' ευθείαν σε επαγγελματικό στρατό.

Πιστεύω ότι οι οργανώσεις της νεολαίας πρέπει να μετατραπούν σε νεολαιίστικες κομματικές οργανώσεις δόκιμων μελών με τα αντίστοιχα δικαιώματα, να λειτουργούν κανονικά στις αχτίδες, να καθοδηγούνται από αυτές και να συμμετέχουν με συμβουλευτική ψήφο και αντιπροσώπους σε όλα τα κομματικά σώματα. Να πάψουν να αποτελούν ιδιαίτερη πανελλαδική οργάνωση (όπως σήμερα η ΚΝΕ), ένα σχεδόν στεγανοποιημένο χώρο, ασφαλώς με σχετικά ανώριμα, λόγω ηλικίας, καθοδηγητικά όργανα και, επομένως, προνομιακό για φραξιονιστικές διεργασίες. Επίσης, νομίζω ότι πρέπει να εξεταστεί η αύξηση του ορίου ηλικίας στρατολόγησης στις νεολαιίστικες οργανώσεις, ώστε η σπουδαία αυτή απόφαση να παίρνεται με μεγαλύτερη ωριμότητα.

Τέλος, ας αφήσουμε ήσυχα τα παιδιά ηλικίας 10-15 (σελ. 20), μέχρι να αποδείξουμε τουλάχιστο ότι μπορούμε με επάρκεια και σοβαρότητα να ασχοληθούμε με τα μεγαλύτερα αδέλφια τους και τους γονείς τους.

Χρήστος Σελιανίτης

αρχιτέκτονας, ΚΟΒ μηχανικών της ΚΟΑ