Το πρώτο Συνέδριο των λαών της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας εκφράστηκε υπέρ της προσχώρησης στο Ενωσιακό Κράτος Ρωσίας - Λευκορωσίας.

Στις 28 Μάη πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Κιργιζίας Μπισκέκ το πρώτο Συνέδριο των Λαών της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας, στο οποίο συμμετείχαν 1.108 αντιπρόσωποι και προσκεκλημένοι από τη Ρωσία, το Καζαχστάν, την Κιργιζία, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν και την Τουρκμενία. Διοργανωτής του Συνεδρίου ήταν η Διεθνής Επιτροπή «Για την Ενωση και την Αδελφοσύνη των Λαών», με σκοπό την προώθηση του ενωτικού κινήματος για την ανασύσταση του Ενωσιακού Κράτους.

Κύρια ιδέα και σύνθημα του Συνεδρίου ήταν: «Για την ειρήνη και τη φιλία ανάμεσα στους λαούς της Κεντρικής Ασίας! Μαζί με τους λαούς της Ρωσίας!» Μεταξύ των συνέδρων ήταν εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, διευθυντές κρατικών επιχειρήσεων, ιδιωτικών εταιριών, βετεράνοι του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, των ενόπλων δυνάμεων, νεολαίοι, κομμουνιστές, σοσιαλιστές, δημοκράτες και εξωκομματικοί, θρησκευόμενοι και αθεϊστές, πέντε βουλευτές τις Κρατικής Δούμας. Ολους τους είχε φέρει εκεί, στην αίθουσα της Φιλαρμονικής, ο διακαής πόθος να αποκατασταθεί η ενιαία χώρα που είχε καταστραφεί παρά τη βούληση των λαών, η οποία είχε εκφραστεί με το Πανενωσιακό δημοψήφισμα στις 17 Μάρτη 1991. Και το γεγονός ότι η επιθυμία να ζήσουν σε μια ενιαία οικογένεια των λαών ήταν πράγματι πολύ έντονη, φάνηκε και στις ομιλίες των αντιπροσώπων, και στη συγκινητική ατμόσφαιρα μέσα στο Συνέδριο, στις εγκάρδιες αγκαλιές και χειραψίες στα διαλείμματα. Και άλλη μια αξιοσημείωτη στιγμή: όταν κατά την έναρξη του Συνεδρίου αντήχησε ο ύμνος της Σοβιετικής Ενωσης, πολλοί στην αίθουσα δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυα, διότι ξανάκουγαν αυτή την αγαπημένη μελωδία ύστερα από 10 χρόνια που έχουν περάσει από την καταστροφή της ΕΣΣΔ.

Στον εναρκτήριο λόγο του αναπληρωτή προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής «Για την Ενωση και την Αδελφοσύνη των Λαών», βουλευτή της Κρατικής Δούμας Γεγκόρ Λιγκατσόφ, στις ομιλίες των αντιπροσώπων Καπιζάτ Γκαμζάτοβα (Νταγκεστάν), Τοϊγκούν Καρίμοφ (Τατζικιστάν), Κένες Μπασκαμπάγεφ (Καζαχστάν) και πολλών άλλων αποκαλύφθηκαν οι κύριες αιτίες των συμφορών και μαρτυρίων, των πολέμων, της τρομοκρατίας, του συμμοριτισμού, της πτώσης της οικονομίας, της μαζικής ανεργίας, της απότομης περιουσιακής διαστρωμάτωσης της κοινωνίας σε πλούσια μειοψηφία και φτωχή πλειοψηφία που έπληξαν απόλυτα όλους τους λαούς. Υπογραμμίστηκε ότι όλη η ιστορία των λαών της Κεντρικής Ασίας μαρτυρεί ότι οι λαοί μπορούσαν να αντισταθούν επιτυχώς στην εξωτερική επέμβαση όταν ήταν ενωμένοι.

Με συγκίνηση, με πάθος μίλησαν οι αντιπρόσωποι για τον εξαιρετικό ρόλο του ρωσικού λαού και όλων των λαών της Κεντρικής Ασίας στην ανάπτυξη των σοβιετικών εθνικών Δημοκρατιών. Ηταν η εποχή της μαζικής δημιουργίας, του μαζικού ενθουσιασμού. Οι Καζάχοι, οι Κιργίζιοι, οι Τατζίκοι, οι Τουρκμένοι, οι Ουζμπέκοι απόκτησαν για πρώτη φορά την κρατική οργάνωση στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ ως ανεξάρτητες σοβιετικές σοσιαλιστικές Δημοκρατίες.

Το Συνέδριο υπενθύμισε ότι οι εργαζόμενοι της πολυεθνικής Ρωσίας, αφού πραγματοποίησαν τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, ανέτρεψαν το διπλό ζυγό του τσαρισμού και της τοπικής αριστοκρατίας, εγκαθίδρυσαν την εξουσία του εργαζόμενου λαού, παρέδωσαν τη γη στα χέρια των ανθρώπων του μόχθου και εδραίωσαν την ειρήνη και τη σύμπνοια ανάμεσα στους λαούς. Στη σοβιετική εποχή είχαν διατηρηθεί και αναπτυχθεί ολόπλευρα όλες οι εθνότητες, πολλές απ' αυτές απόκτησαν για πρώτη φορά κρατική οργάνωση και γραφή. Ο ρωσικός λαός παρείχε ανεκτίμητη βοήθεια στη διαμόρφωση της εργατικής τάξης, της εθνικής διανόησης, στη δημιουργία σύγχρονης οικονομίας, στην ανάπτυξη του πολιτισμού, της επιστήμης, της παιδείας και της υγείας στις Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.

«Μαζί προχωρούσαμε στην ευημερία και την πρόοδο. Πλάι - πλάι σταθήκαμε στον κοινό αγώνα ενάντια στους φασίστες κατακτητές. Επικοινωνούσαμε στη ρωσική γλώσσα - τη γλώσσα της φιλίας και της αδελφοσύνης. Τα τελευταία χρόνια σε ορισμένες περιοχές της Κεντρικής Ασίας έχουν ξεσπάσει διενέξεις, στρατιωτικές συγκρούσεις, τρομοκρατικές ενέργειες που προκάλεσαν το θάνατο σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Η πτώση της παραγωγής, η μαζική ανεργία, η απότομη χειροτέρευση της ζωής της πλειονότητας του πληθυσμού οδήγησαν στην όξυνση των διεθνικών σχέσεων. Κύρια αιτία των συμφορών και των βασάνων των λαών μας είναι η καταστροφή της Σοβιετικής Ενωσης, της σοβιετικής εξουσίας και η παλινόρθωση του καπιταλισμού», τονίζεται στην ομόφωνα υιοθετημένη Εκκληση του Α΄ Συνεδρίου των Λαών της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας προς τους λαούς, τα κόμματα, τα κινήματα, τους αρχηγούς των κρατών, τους επικεφαλής των Δημοκρατιών, περιφερειών, περιοχών, τα Κοινοβούλια, τις νομοθετικές συνελεύσεις, τις κυβερνήσεις, τα ΜΜΕ των χωρών της Κεντρικής Ασίας.

Οι Σύνεδροι τάχθηκαν αποφασιστικά υπέρ της ειρήνης και της συναίνεσης ανάμεσα στους λαούς της Κεντρικής Ασίας, υπέρ της σταθερής συμμαχίας με το ρωσικό λαό, με τους λαούς της Ρωσίας. «Το Συνέδριο έχει σαν γνώμονα ότι η πλήρης και δίκαιη επίλυση των προβλημάτων στον εθνικό τομέα είναι δυνατή με την εγκαθίδρυση της εξουσίας των εργαζομένων, την επιστροφή στους ιδιοκτήτες τους της παράνομα ιδιοποιημένης περιουσίας - στο κράτος και στις εργατικές κολεκτίβες, με την πραγματοποίηση των αιτημάτων της Συνέλευσης των Λαών της ΕΣΣΔ για την ανασύσταση πάνω σε εθελοντική βάση της ανανεωμένης Ομοσπονδιακής Ενωσης σοβιετικού τύπου των ισότιμων κυρίαρχων κρατών. Χαιρετίζουμε τη δημιουργία του Ενωσιακού κράτους Ρωσίας και Λευκορωσίας και καλούμε τους λαούς των αδελφών χωρών να προσχωρήσουν σ' αυτό», αναφέρεται στην Εκκληση.

Στη συνέχεια το Συνέδριο κάλεσε να αξιοποιηθεί ενεργά η πείρα της κοινής συμβίωσης και συνεργασίας των λαών της Κεντρικής Ασίας στη σύνθεση του Ρωσικού Κράτους και της ΕΣΣΔ. Να εξασφαλιστεί με κοινές ενέργειες η ανόρθωση της οικονομίας, των καταστραμμένων κατοικημένων περιοχών. Να λύνονται οι εμφανισθείσες διαφορές, μαζί και οι εδαφικές, κτηματικές και άλλες, μόνο με ειρηνικό τρόπο με τη συμμετοχή των ντόπιων κατοίκων, των ανθρώπων όλων των εθνοτήτων, με διαπραγματεύσεις, αμοιβαίες υποχωρήσεις, με γνώμονα τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού, χωρίς περιορισμούς στα δικαιώματα του ανθρώπου με βάση τα εθνικά γνωρίσματα και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Να μην επιτραπεί η εθνική απομόνωση, να αρθούν οι φραγμοί που εμποδίζουν την επικοινωνία των πολιτών διαφόρων κρατών, να αποκατασταθούν και να αναπτυχθούν οι οικονομικές, πολιτιστικές και επιστημονικές σχέσεις ανάμεσα στους λαούς. Παράλληλα με τη διάδοση των εθνικών γλωσσών να στηριχτεί η ρωσική γλώσσα ως μέσο επικοινωνίας των λαών, αλληλοπλουτισμού των εθνικών πολιτισμών, αφομοίωσης των επιτευγμάτων του παγκόσμιου πολιτισμού. Να ψηφιστούν νόμοι για την απόδοση στη ρωσική γλώσσα ισότιμου καθεστώτος με τη γλώσσα του κύριου έθνους.

«Ας έρθουν η ειρήνη και η ηρεμία στον τόπο μας, σε κάθε σπίτι και οικογένεια! Για ειρήνη και φιλία ανάμεσα στους λαούς της Κεντρικής Ασίας! Μαζί με τους λαούς της Ρωσίας! Στην ένωση των λαών είναι η δύναμή μας, η εγγύηση της ευημερίας και της άνθησης!» - με αυτά τα συνθήματα κλείνει η Εκκληση.

... Οταν από το σιδηροδρομικό σταθμό πήγαινα στο κτίριο της Φιλαρμονικής, ο νεαρός ταξιτζής, Κιργίζιος στην καταγωγή του, με ρώτησε, γιατί υπάρχουν εκεί πολλοί άνθρωποι και πολλά αυτοκίνητα. Του είπα ότι τώρα θα ανοίξει εκεί το Συνέδριο των Λαών της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας. Μαθαίνοντας ότι είμαι δημοσιογράφος, με παρακάλεσε: «Οπωσδήποτε να γράψετε ότι όλη η Κιργιζία είναι υπέρ της Σοβιετικής Ενωσης και πρέπει να ανασυσταθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα».

Ολη η πορεία του Συνεδρίου επιβεβαίωσε ότι ο Μπαχίτ, έτσι λεγόταν ο νεαρός οδηγός, δε μεγαλοποιούσε καθόλου τα πράγματα. Θα πρόσθετα απλώς ότι η ανασύσταση της Σοβιετικής Ενωσης είναι ο μύχιος πόθος όλων των απλών ανθρώπων - εργαζομένων και του Καζαχστάν και του Ουζμπεκιστάν και του Τατζικιστάν και της Ρωσίας, δηλαδή όλων απολύτως των Δημοκρατιών της πρώην ΕΣΣΔ. Στο Συνέδριο φάνηκε πλήρως πόσο οι άνθρωποι επιθυμούν την επικοινωνία, τις εγκάρδιες αδελφικές συναντήσεις, νοσταλγούν την ενιαία Σοβιετική χώρα μας. Είναι έτοιμοι να κάνουν το παν για να αναγεννηθεί το μεγάλο κοινό μας σπίτι.