«

Να οργανωθούμε σωστά». Τις πόρτες τις έχουν κλειδώσει όλες. Είναι μπόλικες. «Θέλει προσοχή», λένε οι εργάτες. Να μη φύγουν τα φορτηγά της εταιρίας, να μη βγει τίποτα έξω: ούτε μηχανή, ούτε εμπόρευμα. Σήμερα, είναι το πρώτο βράδυ... Μετά το «Καλή Χρονιά», καθένας που έφτανε τραβούσε κατευθείαν να βρει την Μαρίνα: Είναι εκείνη που σημειώνει τις βάρδιες. Οταν χτες μπήκαν, επομένη της Πρωτοχρονιάς, κι είδαν ρούχα και τόπια με ύφασμα σε σακούλες και κούτες, και την εργοδοσία εντελώς άφαντη, δεν είχαν περιθώρια: «Κατάληψη. Να περιφρουρήσουμε το εργοστάσιο. Τα λεφτά που μας χρωστάνε γυρεύουμε». Ενα ολόκληρο τετράμηνο, απ' τα χαράματα στην επίσχεση, το περίμεναν ότι θα γινόταν κάτι τέτοιο.

Η Ζωή ζύμωσε κι έφερε ψωμί, η Καίτη κουβάλησε τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα, η Τασία, ό,τι περίσσεψε απ' το τυρί που ανέβασε απ' το χωριό. Τα πλαστικά ποτήρια γεμίζουν συνέχεια με καφέ. Η ώρα είναι ακόμα μία, τα βλέφαρα όμως «γέρνουν». Η Κατερίνα απλώνει τη μάλλινη ζακέτα πάνω στον Θοδωρή, αποκοιμήθηκε κατάκοπος στην καρέκλα. Γυρνά έπειτα στη διπλανή της: «Εγώ ξεκίνησα στα 15. Ηταν χρόνια που δούλευα για 250 δραχμές μεροκάματο. Πήγαινα απ' τις 7, 8 το πρωί, κι έφευγα στις 10, στις 11 το βράδυ...». Η Ελένη πάει την κουβέντα στην εργάτρια μάνα που, παραμονές Πρωτοχρονιάς, την απέλυσε ένας ξενοδόχος επειδή - έλεγε αυτός - τα 760 ευρώ που της έδινε το μήνα ήταν πολλά. Η Ελένη οργίζεται. Κάτι παραπάνω από 700 παίρνει κι αυτή. «Μετά από 23 χρόνια δουλιάς, κι οι κάλοι απ' τα χέρια μου δε φεύγουν, απ' τη μέση μου δεν μπορώ να σταθώ».

«

Ερχονται τα τσιράκια του εργοδότη και σου λένε "να τους δώσουμε μια ευκαιρία, τόσα χρόνια φάγαμε ψωμί εδώ μέσα"! Λες και μας τα χαρίσανε! Τόσα χρόνια πάνω απ' τη γαζωτική και τον κοπτορράπτη για να λέει ο εργοστασιάρχης μια μέρα "δεν έχω λεφτά", αφού όμως τσέπωσε πρώτα τις επιδοτήσεις απ' τους φόρους που πληρώνω εγώ, αφού δει ότι δε βγάζει όσα περίμενε, απ' το δικό μου το κορμί που σακατεύεται και το δικό μου τον ιδρώτα. Αφού μ' έχει ξεζουμίσει. Εμένα μου το 'χει πει ο γαμπρός μου: ο Μαρξ γράφει ότι ο εργοδότης στις 4 ώρες έχει βγάλει και το μισθό μου και τα ένσημά μου, τις υπόλοιπες πάνε όλα τα κέρδη σ' αυτόν. Κι αύριο θα γυρίσει η επιχείρηση και θα πει στο παιδί μου να δουλέψει με 200 ευρώ το μήνα, αλλιώς να πεθάνει στην ψάθα. Πάνε να τις καταργήσουν και τις συλλογικές συμβάσεις».

Η Σοφία φαίνεται στο κατώφλι στις 6, κι ας ξεκινά η πρωινή βάρδια στις 7. «Λες 7 η ώρα, αλλά δεν έχουν ύπνο οι γυναίκες», ψιθυρίζει η Αμαλία. Και χτες το απόγευμα, η υπερένταση δεν άφησε καμία απ' τη νυχτερινή βάρδια να ξεκουραστεί. «Πριν φύγετε, να κοιτάξουμε τις πόρτες, αν είναι καλά κλειδωμένες», λέει η Σοφία. Εξω, σιγά - σιγά ξημερώνει...