Σκόρπιες γνώσεις αντί για ολοκληρωμένες σπουδές, δεξιότητες αντί για επιστήμη, εμπορεύσιμα εκπαιδευτικά πακέτα που θα πουλιούνται όπως τα ρούχα και τα παπούτσια και θα έχουν την ίδια αξία: για ένα διάστημα πιθανά να σου φανούν χρήσιμα και μετά από λίγα χρόνια... δε θα φοριούνται. Αυτό θεσμοθετήθηκε με το νόμο περί διά βίου μάθησης.

Οι ανάγκες του κεφαλαίου επιτάσσουν να υπάρχει ανά πάσα στιγμή διαθέσιμο εργατικό δυναμικό, αμόρφωτο και υποταγμένο, που να διαθέτει όμως κάποιες πολύ συγκεκριμένες δεξιότητες που θα αξιοποιήσει για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα και μετά θα του είναι άχρηστες, θα χρειαστεί να «επανακαταρτιστεί» για να τον ξεζουμίσουν και πάλι και μετά να τον ξαναπετάξουν στα σκουπίδια τής «διά βίου κατάρτισης». Είναι βασικό γι' αυτό τον τύπο του μισο-εργαζόμενου να μην είναι μορφωμένος, να μην έχει συνείδηση των όρων εξέλιξης της κοινωνίας, για να είναι και πιο εύκολα χειραγωγήσιμος. Ετσι, αυτό που πλασάρεται ως «διά βίου» κατάρτιση, δεν είναι μόρφωση, αλλά σκόρπιες δεξιότητες με ημερομηνία λήξης.

Σύμφωνα με το νόμο, ταχύρυθμα προγράμματα παροχής δεξιοτήτων θα μπορούν να ιδρύσουν οι πάντες, από το κράτος και τα υπάρχοντα ιδρύματα, μέχρι τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και φυσικά τους... επιχειρηματίες. Στην πιστοποίηση όμως αυτών των προγραμμάτων, ανεξάρτητα των φορέων που τα παρέχουν, τον πρώτο λόγο θα έχουν οι εργοδότες. Αυτοί θα κρίνουν τι τους κάνει και τι όχι ως εκπαίδευση, ανάλογα με το τι δεξιότητες θέλουν να έχει ο αυριανός τους υπάλληλος.

Ινστιτούτα που θα πουλούν τέτοια πακέτα κατάρτισης θα φτιαχτούν επίσης μέσα στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ και θα ονομάζονται Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ). Τα ΙΔΒΕ θα είναι «ευέλικτα», δηλαδή τα προγράμματά τους θα καταρτίζονται με βάση τις πρόσκαιρες ανάγκες του κεφαλαίου, δε θα έχουν επιστημονική βάση, αλλά θα δημιουργούνται και θα καταργούνται με βάση τις ανάγκες της αγοράς. Αντίστοιχα «ευέλικτοι» θα είναι και οι καταρτιζόμενοι που θα περνούν από το ένα πρόγραμμα στο άλλο, επωμιζόμενοι το κόστος και ουσιαστικά αμόρφωτοι, με την ελπίδα να βρουν μια θέση στην παραγωγή. Τα ΙΔΒΕ θα μπορούν να χρηματοδοτούνται απευθείας από ιδιωτικούς φορείς ή έμμεσα, από έρευνες και εργασίες που θα μπορούν να «πουλούν» προς τις επιχειρήσεις.

Ετσι, η «κατάρτιση» παίρνει τον πρώτο λόγο εις βάρος της ολοκληρωμένης μόρφωσης, μπαίνει ακόμα και στην ανώτατη εκπαίδευση, φέρνοντας ως «δώρα» τόσο την υποβάθμιση της εκπαίδευσης όσο και τις αρχές της ιδιωτικοοικονομικής λειτουργίας στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Η σταδιακή αλλαγή της φυσιογνωμίας των ανώτατων ιδρυμάτων δεν είναι μια διαδικασία που αφήνει η κυβέρνηση στην τύχη και στην «καλή» διάθεση των πανεπιστημίων. Παίρνει τα μέτρα της να την επιβάλλει με το νόμο για τη λεγόμενη «αξιολόγηση» της ανώτατης εκπαίδευσης.

Μέσω αυτού του νόμου, η κυβέρνηση φτιάχνει ένα μηχανισμό, ένα παράλληλο διοικητικό σύστημα μέσα στα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, που στο όνομα της «ποιότητας» θα ελέγχει την προσαρμογή των ιδρυμάτων στις απαιτήσεις του κεφαλαίου. Βασική μέριμνα του νόμου για την αξιολόγηση, είναι η εναρμόνιση της δομής και των διαδικασιών των σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ με τα όσα συμβαίνουν στα ευρωπαϊκά ιδρύματα. Γι' αυτό και οι επιτροπές «αξιολόγησης» θα δίνουν λόγο στο ευρωπαϊκό δίκτυο «αξιολόγησης», το οποίο θα ορίζει τα κριτήρια και το τι θα αξιολογείται. Το μόνο σίγουρο, είναι ότι οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων θα έχουν συμμετοχή και λόγο στην ελληνική «Αρχή», που θα συνδέει το σύστημα «αξιολόγησης» της χώρας μας με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό, μέσω της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων.

Σύμφωνα με τα ήθη του ανταγωνισμού των επιχειρήσεων, όπου άλλες επιβιώνουν, άλλες κερδοφορούν, άλλες φυτοζωούν κλπ, έτσι και η «αξιολόγηση» θα φέρει ανταγωνισμό και κατηγοριοποίηση των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, πράγμα που είναι εντελώς ξένο προς τις αρχές της επιστήμης, οι οποίες επιβάλλουν ουσιαστική συνεργασία.

Οι στόχοι της αξιολόγησης γίνονται ακόμα πιο φανεροί από το νόμο της κυβέρνησης, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται η θεσμοθέτηση των «πιστωτικών μονάδων» και του «συμπληρώματος διπλώματος». Οι «μονάδες» θα αντιστοιχούν σε μαθήματα, εργασίες, εργαστήρια κλπ, από τα οποία συνθέτονται οι σπουδές και το «συμπλήρωμα» θα αναγράφει αναλυτικά όλα τα μαθήματα, τα σεμινάρια και ό,τι άλλο παρακολούθησε ο απόφοιτος προκειμένου να πάρει το πτυχίο του. Και τα δυο αυτά μέτρα οδηγούν στο σπάσιμο και την υποβάθμιση των σπουδών, διευκολύνουν την είσοδο της κατάρτισης μέσα στην ανώτατη εκπαίδευση και την «εξατομίκευση» των σπουδών. «Εξατομικευμένη» εκπαίδευση σημαίνει: Ξεχάστε τα ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών που οδηγούσαν σε πτυχίο. Σημαίνει ότι ο καθένας θα έχει έναν ατομικό φάκελο δεξιοτήτων, που την τελική του αξία θα την κρίνει ο εκάστοτε εργοδότης (είτε μέσω των μονάδων, είτε μέσω του συμπληρώματος ή και άλλων πιστοποιητικών) και τελικά, ο καθένας θα διαπραγματεύεται σε ατομικό επίπεδο τα δικαιώματά του και τα ψίχουλα που θα πάρει, ενώ θα χτυπηθούν ακόμη περισσότερο τα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα.

Η προσαρμογή στα «ευρωπαϊκά δεδομένα» και η πανσπερμία τίτλων, προσόντων και πτυχίων που θα δημιουργηθεί από τη θεσμοθέτηση της «διά βίου κατάρτισης», απαιτούν και ένα πιο «ελαστικό» σύστημα αναγνώρισης και διαβάθμισης αυτών των τίτλων. Αυτή η προσπάθεια αναπροσαρμογής του συστήματος αναγνώρισης τίτλων σπουδών, επιχειρήθηκε με το νόμο για την αντικατάσταση του ΔΙΚΑΤΣΑ από το Διεπιστημονικό Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Αλλοδαπής (ΔΟΑΤΑΠ). Ομως, από τις αρχές της άνοιξης που μπήκε σε λειτουργία ο νέος οργανισμός στη θέση του ΔΙΚΑΤΣΑ, η εμπειρία έδειξε ότι και ο νέος οργανισμός κουβαλάει όλα τα προβλήματα του προηγούμενου.

Στην πραγματικότητα, ο νόμος για τον ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών & Πληροφόρησης, ο πλήρης τίτλος) είχε ως κύριο σκοπό την προετοιμασία του εδάφους ώστε να αναγνωρίζονται πλέον οι τίτλοι σπουδών όχι ως ολοκληρωμένα πτυχία που θα συνδέονται και με ένα επάγγελμα, αλλά ως «πιστωτικές μονάδες» ή ως «κύκλοι μαθημάτων», σε τελική ανάλυση, ως προγράμματα συγκεκριμένων (περιορισμένων) δεξιοτήτων.

Οι αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση δεν εξυπηρετούν μόνο τις ανάγκες του κεφαλαίου σε εργατικό δυναμικό. Οι κατευθύνσεις της ΕΕ που η κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει πιστά (όπως και η προηγούμενη του ΠΑΣΟΚ) συμπεριλαμβάνουν τα πανεπιστήμια ως βασικό συστατικό μέρος της στρατηγικής της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Ετσι και η κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθεί να αξιοποιήσει την ανώτατη εκπαίδευση ως μοχλό διευκόλυνσης της διείσδυσης ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια και γι' αυτό το σκοπό έφερε μέσα στο 2005 το νόμο για την ίδρυση Διεθνούς Πανεπιστημίου.

Το Διεθνές Πανεπιστήμιο θα είναι μια ιδιωτική επιχείρηση που θα εμπορεύεται, θα πουλάει εκπαιδευτικά προγράμματα και έρευνα. Οι φοιτητές του θα είναι αλλοδαποί, θα πληρώνουν δίδακτρα, βιβλία κοκ. Η κυβέρνηση φιλοδοξεί το πελατολόγιο του Διεθνούς Πανεπιστημίου να προέρχεται από... την ελίτ των βαλκανικών χωρών, γι' αυτό και όρισε ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Φρόντισε δε, να μπορεί το ίδρυμα να χρηματοδοτείται απευθείας από ιδιώτες, να «αξιοποιεί» (βλέπε επενδύει) με σκοπό το κέρδος την όποια περιουσία αποκτήσει και γενικότερα, να κινείται και να σχεδιάζει την ανάπτυξή του με βάση τους νόμους της αγοράς.