Αρχαία, λοιπόν, η «παγκοσμιοποίηση» ως αντίληψη, ή, καλύτερα να πω, αρχαία ως πρακτική. Και το λέω αυτό, γιατί από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια οι μεγάλες αυτοκρατορίες της Μεσοποταμίας, της Κίνας, της Αιγύπτου και οι πολιτισμοί του Αιγαίου έρχονταν σε άμεση επαφή. Αντάλλασσαν εμπορεύματα, ιδέες, επινοήσεις πολιτισμικές, λέξεις, αρρώστιες, και ιδεολογίες ακόμα. Και πολύ συχνά, βέβαια, αυτή η επαφή έπαιρνε τη μορφή του ανταγωνισμού και της καταστροφικής σύγκρουσης της σύγκρουσης. Και τότε ο ένας πολιτισμός, με τη μορφή της τεχνολογίας, του πλούτου, της θρησκείας ή της γλώσσας, επιβαλλόταν πάνω στον άλλο και αυτή η επιβολή σήμαινε και αφανισμό του κατακτημένου. Σε μια τέτοια κατάκτηση, αποδίδεται πολλές φορές και ο αφανισμός μεγάλων πολιτισμών, όπως είναι ο πολιτισμός του Moenjo Daro (Βουνό των νεκρών), που αναπτύχθηκε δίπλα στον Ινδό ποταμό (3000 - 1700 π.Χ.), πολύ πριν από το δικό μας μυκηναϊκό πολιτισμό, δηλαδή. Φαίνεται, επίσης, πως και οι μεγάλοι πολιτισμοί της Μεσοποταμίας, της Αιγύπτου, της Μεσοαμερικής αφανίστηκαν μέσα στη λαίλαπα αυτών των ανταγωνισμών και των συγκρούσεων.

Επαφές και πολιτισμικές αλληλοεπιδράσεις είχαμε και στα Βαλκάνια στα χρόνια των νεολιθικών περιόδων (6500 - 3000 π.Χ.). Και αυτό αποδεικνύεται με τις ανασκαφές που γίνονται σε προϊστορικούς οικισμούς στη Β. Ελλάδα. Αγγεία, εργαλεία, αγαλμάτια, τύποι σπιτιών και μορφές οικονομικής δραστηριότητας, που εντοπίζονται στη Μακεδονία και στη Θράκη, συγκρίνονται με παρόμοια ευρήματα, που γίνονται στην περιοχή της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Κι αυτό ακριβώς, αυτές οι ομοιότητες, δηλαδή, που εντοπίζονται στα υλικά πολιτισμικά κατάλοιπα, αποδείχνουν τις επαφές που υπήρχαν στην περιοχή των Βαλκανίων και, μάλιστα, ανάμεσα σε θέσεις που βρίσκονταν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά η μία από την άλλη. Φυσικά, θα πρέπει να δεχτούμε πως αυτές οι επαφές δεν κατέληγαν πάντα σε κατακτήσεις, σε συγκρούσεις και σε αφανισμούς. Τις πιο πολλές φορές, βοηθούσαν την πολιτισμική «όσμωση», την ανταλλαγή πληροφοριών, με άλλα λόγια και αυτό ήταν σημαντικό, γιατί έδινε τη δυνατότητα στα πολιτισμικά συστήματα να επανατροφοδοτούνται, να αποκτούν μηχανισμούς ανάδρασης, δηλαδή, και να μην εκφυλίζονται. Γιατί είναι γνωστό από την επιστημονική έρευνα, που προσεγγίζει και μελετά τα φαινόμενα της επιβίωσης και του αφανισμού των αρχαίων πολιτισμών, ως σύνθετων συστημάτων, ότι ένα σύστημα, όταν δεν ανταλλάσσει πληροφορία με το περιβάλλον του, εκφυλίζεται και «πεθαίνει». Και δω βρίσκεται και το μεγάλο λάθος της ελληνικής «παραδοσιακής» ιστοριογραφίας. Θέλησε να υποστηρίξει την άποψη ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός δε δέχτηκε επιδράσεις. Ηταν και έμεινε ένας πολιτισμός «καθαρός», που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μόνος του. Και πως η μόνη του σχέση με τους άλλους ήταν να τους «διδάσκει» και να τους «κατακτά». Τίποτε και κανένα «ελληνικό», επιμένουν μερικοί ανόητοι «φιλέλληνες», δεν επηρεάστηκε από άλλους και αλλού. Ολα, εμείς τα σκεφτήκαμε πρώτοι, εμείς τα εφαρμόσαμε και εμείς τα διδάξαμε. Και δε σκέφτονται αυτοί οι «φιλέλληνες» πως ο ελληνικός πολιτισμός επέζησε για έναν και μοναδικό λόγο, γιατί αποδεχόταν τα σπέρματα και τις κατακτήσεις και άλλων πολιτισμών. Τα γονιμοποιούσε και έφερνε στο φως κάθε φορά το προϊόν αυτής της αποδοχής. Κι αυτό ήταν ένα καινούριο «πρόσωπο» του ελληνικού πολιτισμού. Προσαρμοσμένο στις καινούριες συνθήκες και έτοιμο να λειτουργήσει με άλλον τρόπο. Ετοιμο να επινοήσει, να κατασκευάσει και να εφαρμόσει, με άλλη λογική και μέσα σε άλλες κοινωνικές καταστάσεις, τα καινούρια «εργαλεία», τις καινούριες λέξεις. Να μπει σε καινούριες αγορές και σε καινούριες συγκρούσεις. Και εκεί, όχι μόνο να διδάξει, αλλά και να διδαχτεί. Αν δε γίνονταν έτσι τα πράγματα, τώρα εμείς θα λεγόμασταν αλλιώς και θα περιφερόμασταν στον τόπο αυτό με σχιστά μάτια και κρεμασμένες πανάκριβες φωτογραφικές μηχανές στον ώμο!

Πρέπει να σκεφτεί, λοιπόν, κανείς με πολλή προσοχή, για να πάρει θέση απέναντι στο πρόβλημα της παγκοσμιοποίησης. Γιατί μόνο έτσι θα καταλάβει με ποιον τρόπο αυτή η πανάρχαια, σχεδόν αυτόματη, ιστορική διαδικασία, που αναδείκνυε και κατάστρεφε πολιτισμούς, σήμερα τείνει να καταστεί μια κατευθυνόμενη και μονόπλευρη «παρέμβαση» με τη μορφή της ιμπεριαλιστικής «εισβολής» και τη λογική μιας παγκόσμιας αγοράς, στα πλαίσια της οποίας οι λαοί δε λειτουργούν ως δρώντα πολιτισμικά στοιχεία, αλλά ως κατευθυνόμενοι Αγοραστές!