Στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 5 του 2005, δημοσιεύτηκε άρθρο της ΓΓ της ΚΕ με τίτλο: «Κομμουνιστικό Κόμμα ταξικό - διεθνιστικό».

Στο 17ο Συνέδριο, αποφασίσαμε, μεταξύ των άλλων, την πρακτική ενίσχυση του ιδεολογικοπολιτικού μας μετώπου και μιαν «άλλη στάση» απέναντι στην ΚΟΜΕΠ, μέτρα βοήθειας του συνόλου των κομματικών δυνάμεων και ενθάρρυνσης της ιδεολογικής συζήτησης στις γραμμές μας. Ακολούθησαν συγκεκριμένες αποφάσεις των καθοδηγητικών οργάνων.

Η ιδεολογική πάλη αναπτύσσεται στο έδαφος των δυσκολιών και των αντιθέσεων του συστήματος και είναι φοβερά επίκαιρη η συζήτηση για το Κομμουνιστικό Κόμμα. Χρειάζεται στην εποχή μας; Ποια τα χαρακτηριστικά του; Οι αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις με επιμέλεια δουλεύουν τις θεωρίες τους - και όχι μόνο θεωρίες, όπως έδειξε η υπόθεση με το αντικομμουνιστικό μνημόνιο.

Το ΚΚΕ, υλοποιώντας τη στρατηγική του, συγκεντρώνει τις προσπάθειές του σε δύο πολύ κρίσιμα καθήκοντα:

α) Τη βελτίωση της κοινωνικής του σύνθεσης και

β) τη διεθνιστική του δράση.

Αυτά τα καθήκοντα φωτίζει το άρθρο της ΓΓ, αναλύοντάς τα ως δυο ενιαία μεταξύ τους βασικά χαρακτηριστικά του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πιο σωστά: Από τον ταξικό εργατικό χαρακτήρα του προκύπτουν καθήκοντα σε εθνικό και διεθνικό πεδίο.

Το α΄ μέρος ασχολείται με την αναδιάταξη δυνάμεων και στελεχών στη δουλιά στην εργατική τάξη και, μάλιστα, «ως υπ' αριθμόν 1 ζήτημα για την προώθηση των αποφάσεων του 17ου Συνεδρίου».

Αφού αναφέρεται στην προέλευση του Κόμματος και στο χαρακτήρα του, περνά στην πείρα της διαπάλης, όπου σημειώνει ως καταστάλαγμα αυτής της πείρας, ότι το ταξικό ένστικτο της αστικής τάξης αποδείχθηκε πολύ εύστοχο, αφού αυτή συγκέντρωσε όλα τα δηλητηριώδη πυρά της στο χαρακτήρα του ΚΚ. Κι ακόμα ότι η φυσιογνωμία και τα χαρακτηριστικά του Κόμματος Νέου Τύπου - το οποίο μπόρεσε να ηγηθεί κατά την επανάσταση του Οχτώβρη - ήτανε προϊόν θυελλωδών συζητήσεων και αδιάλλακτης πάλης με τον οπορτουνισμό στο εσωτερικό της σοσιαλδημοκρατίας.

Η διαπάλη συνεχίζεται και σήμερα, με πιο «προσφιλές», για την αστική και την οπορτουνιστική πλευρά, θέμα, την εργατική τάξη και το ρόλο της. Στη βάση των επιχειρημάτων του αντιπάλου βρίσκονται κάποια άλλα κριτήρια για τις τάξεις - όχι αυτά των κλασικών, υπάρχει παραγνώριση της ιστορικότητας των ανθρώπινων αναγκών. Πρόκειται για θεωρίες που απ' την άποψη της ταξικής πάλης συμφέρουν τις δυνάμεις που υπηρετούν το σύστημα.

Η αλήθεια είναι ότι, σήμερα, έχουμε εξελίξεις και αλλαγές στην εργατική τάξη, τις οποίες παρακολουθεί το Κόμμα μας.

Μας καθοδηγεί η ανάγκη ν' αντιστοιχίζεται η οργανωτική μας πολιτική με το χαρακτήρα του Κόμματος. Αυτό υπαγορεύει ένα «χρυσό κανόνα» για την κοινωνική σύνθεση υπέρ της εργατικής τάξης, σε όλο το Κόμμα, αρχίζοντας από τα όργανα. Πολύ περισσότερο που η πείρα δείχνει ότι διαταραχές στη σύνθεση και στην οργανωτική πολιτική διαταράσσουν επικίνδυνα και τον ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισμό.

Απ' την παραπάνω σκοπιά αντικρίζουμε το πρόβλημα αυτό σήμερα. Στο 16ο Συνέδριο, δίνουμε έμφαση στην αναδιάταξη δυνάμεων και στο 17ο εκτιμάμε ότι τα βήματα είναι ανεπαρκή και κάνουμε αυτοκριτική, σημειώνεται δισταγμός και φόβος να προχωρήσουμε.

Δίνοντας τη διάσταση του προβλήματος απ' τη σκοπιά της στρατηγικής μας, το άρθρο επισημαίνει ότι «το ΑΑΔΜ δε θα κτισθεί με βάση τα λαϊκά προβλήματα αλλά με θεμέλιο τη συμμαχία κοινωνικών δυνάμεων. Τέτοιες επιλογές που συνδέονται με το βασικό προσανατολισμό, δεν μπορεί να τροποποιούνται στο όνομα των δυσκολιών». Και συνεχίζει: «Αν εδώ δε συγκεντρώσουμε την προσοχή μας, τότε θα δουλεύουμε πολύ και σκληρά, θα ανεβάζουμε το κύρος μας στο λαό, αλλά δε θα υπάρξουν αποκρυσταλλώματα. Η δράση μας θα μένει ως ένα βαθμό στον αέρα, σκόρπια, θα υπόκειται στο θέλγητρο του εφήμερου, του προσωρινού». Και παρακάτω: «Οχι μόνο δε θα κάνουμε βήματα εμπρός, αλλά ελλοχεύει ο κίνδυνος πισωγυρίσματος».

Το καθήκον έχει προσδιοριστεί και, μάλιστα, συγκεκριμένα. Στο άρθρο αναφέρεται συγκεκριμένο απόσπασμα της σχετικής απόφασης του 17ου Συνεδρίου, όπου υπάρχουν και τα συνδυασμένα κριτήρια της διάταξης.

Τα πράγματα δεν είναι «παίξε-γέλασε» και το υπόλοιπο του α΄ μέρους καταπιάνεται στο να καταδείξει τη δυσκολία της υπόθεσης και τις ρίζες που έχει, τις ιδεολογικές της διαστάσεις:

Τέσσερα (4) συνέδρια του ΚΚΕ (9ο έως και 12ο) ασχολούνται με τη δουλιά στην εργατική τάξη, γίνεται κριτική, παίρνονται αποφάσεις. Ομως, τα χρόνια προβλήματα παραμένουν, δεν αντιμετωπίζονται ριζικά κι έτσι, στη μεγάλη φουρτούνα της κρίσης, το Κόμμα αποδείχνεται ευάλωτο.

Η δουλιά στην εργατική τάξη ήταν διεθνές πρόβλημα του κομμουνιστικού κινήματος, με διαφορές και διαπάλη.

-- Τα μεν «ευρωκομμουνιστικά» κόμματα έστρεψαν την προσοχή τους στα «νέα κοινωνικά κινήματα», σε αντιπαράθεση με την εργατική τάξη και το κίνημά της (με τα γνωστά αποτελέσματα).

-- Επηρεάστηκαν, όμως, και κόμματα πιστά στο μαρξισμό-λενινισμό, για μια σειρά από λόγους, στη βάση των οποίων ήταν το γεγονός ότι χάθηκε «το επίκεντρο» (= οι ανάγκες του εργατικού κινήματος).

Η πείρα απ' τις προσπάθειες του ΚΚΕ απ' το 1974 και μετά μιλάει καθαρά: Δεν είναι πανάκεια τα οργανωτικά μέτρα. Θέλει δουλιά στους εργάτες με το Πρόγραμμα.

Από την άλλη, προστίθενται νέες δυσκολίες λόγω των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Είναι φανερό ότι τίποτα δε θα προχωρήσει αν δεν έχουμε ενιαία αντίληψη για το τι σημαίνει δουλιά στην εργατική τάξη και για το πώς πρέπει να διαταχθούμε.

Μας εμποδίζει ο τεχνητός - ανύπαρκτος στη ζωή - διαχωρισμός των προβλημάτων του εργάτη σε «κλαδικά» και «τοπικά». Μας εμποδίζει η προσαρμογή. Η συμμόρφωση στην υπάρχουσα, διαμορφωμένη και κατακερματισμένη συνείδηση.

Οι εργάτες δεν μπορούν παρά να βλέπουν μπροστά τους το τοπικό, το ειδικό και το μερικό. Ομως, εμείς έχουμε το γενικό (θεωρία, στρατηγική, πολιτική γραμμή) και μέσα απ' αυτό εξηγούμε το ειδικό, ανεβάζουμε τη συνείδηση των εργατών, την αλλάζουμε. Απέξω έρχεται και μπαίνει η κομμουνιστική ιδεολογία στα μυαλά των εργατών, δεν αναπτύσσεται αυθόρμητα λόγω του ότι καταπιέζονται.

Βεβαίως, προκύπτουν σοβαρά καθήκοντα: Οι μεν ταξικές συνδικαλιστικές δυνάμεις να έχουν και ν' αναπτύσσουν ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης για όλα όσα αφορούν τους εργάτες και την οικογένειά τους (απ' το μεροκάματο και το σχολειό μέχρι τον πόλεμο και το περιβάλλον).

Αλλά, δεύτερο, επειδή η πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ δε θα λυθεί μόνο στο μαζικό κίνημα, χρειάζεται, όλο το Κόμμα, από πάνω μέχρι κάτω, να έχει αυτοτελές και μελετημένο σχέδιο, εκφρασμένο στο επίπεδο της ΚΟΒ. Είναι μονόδρομος η διεύρυνση του πλαισίου δράσης της ΚΟΒ, με προσανατολισμό στους εργάτες (της κάθε ΚΟΒ, εδαφικής ή κλαδικής).

Συμπέρασμα: Θα προχωρήσουμε αποφασιστικά στη μεταφορά και συγκέντρωση δυνάμεων στο εργατικό κίνημα, ακόμα και με θυσίες στα άλλα μέτωπα πάλης. Γιατί είναι μια δουλιά που θα αποδώσει γενικότερα. Γιατί έχουμε εφεδρείες που μπορούμε ν' αξιοποιήσουμε. Γιατί έχουμε κατά νου το κύριο, που είναι ο στρατηγικός μας στόχος, η έκβαση του οποίου θα είναι θετική μόνο εφόσον πείσουμε την εργατική τάξη για τα ιστορικά όρια του καπιταλισμού και την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού. Μόνο που αυτό δεν είναι «εικόνισμα», αλλά πρέπει να εκφράζεται σε κάθε πλευρά της δράσης μας.

Ακολουθεί το β΄ μέρος του άρθρου για τον προλεταριακό διεθνισμό.

Ο προλεταριακός διεθνισμός είναι παλιά αρχή και παράδοση του κομμουνιστικού κινήματος, που, σήμερα, σε συνθήκες ανώτερης καπιταλιστικής διεθνοποίησης, αποτελεί «στοιχείο» της κομμουνιστικής ταυτότητας κάθε κόμματος, «απόδειξη» και «εγγύηση». `Η αλλιώς: Το σοβαρό πρόβλημα που εντοπίζεται στη διεθνιστική δράση, σήμερα, αποτελεί εκδήλωση της κρίσης και των ιδεολογικών διαφορών.

Το άρθρο, εξαιρώντας τα κόμματα-αρνητές του προλεταριακού διεθνισμού, κάνει μια - σχηματική - κατάταξη των υπόλοιπων κομμάτων με βάση το πώς ανταποκρίνονται στα διεθνιστικά τους καθήκοντα. Χωρίς ν' αφαιρείται απ' τις υπάρχουσες ιδεολογικές διαφορές και τις ιδιαίτερες απόψεις, θέτει το ζήτημα «τι κάνουμε, εφόσον συμφωνούμε ότι η διεθνιστική πάλη δεν μπορεί να ενισχυθεί αποτελεσματικά, ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, αν δεν υπάρξει ενιαίο κομμουνιστικό κίνημα με επαναστατική στρατηγική που να το στηρίζει, ν' αναπτύσσει σωστή πολιτική συμμαχιών».

Υπογραμμίζεται η μέχρι τώρα συνεισφορά του ΚΚΕ, ο τρόπος που κινηθήκαμε, τα βήματα που έχουν γίνει στο συντονισμό γύρω από αντιιμπεριαλιστικούς αντιμονοπωλιακούς στόχους. Ομως, αυτό δε φτάνει, χρειάζεται διακριτή παρουσία του κομμουνιστικού κινήματος, γιατί τα ΚΚ έχουν να λύσουν σημαντικά ζητήματα, όπως:

• Πώς η αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή πάλη θα συμβάλει στο πέρασμα στο σοσιαλισμό, «σήμερα και όχι στο αόριστο μέλλον», όπου ωριμάζουν οι προϋποθέσεις
• Η άντληση διδαγμάτων από τις ανατροπές
• Η πείρα απ' το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε και η υπεράσπισή του.

Στη βάση αυτής της διακριτής παρουσίας, αυτού του «πιο προωθημένου» προλεταριακού διεθνισμού, βρίσκεται η αποστολή του ΚΚ, ο χαρακτήρας του. Συνηγορούν, επίσης, οι ίδιες οι εξελίξεις στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα, οι οποίες έχουν να κάνουν με τη φύση του συστήματος και όχι με μια απ' τις πολιτικές του.

Στη συνέχεια, η ΓΓ της ΚΕ απαντάει σε ορισμένα επιχειρήματα που αναπτύσσονται από κάποια κόμματα, σε σχέση με το διακριτό πόλο που προτείνει το ΚΚΕ, όπως:

-- Περί της «αρνητικής πείρας» της Διεθνούς και των άλλων μορφών στενότερης συνεργασίας των ΚΚ που υπήρξαν στο παρελθόν.

-- Περί του ότι «δεν υπάρχει ανάγκη» για διακριτό πόλο των ΚΚ, παρά μόνο για απλή ανταλλαγή πείρας.

-- Περί «εθνικών ιδιαίτερων χαρακτηριστικών» και αυτοτελούς χάραξης της στρατηγικής του κάθε κόμματος.

Το άρθρο βάζει το εξής κύριο: Είμαστε διεθνές κίνημα και η πορεία της πάλης στο εθνικό επίπεδο έχει διεθνείς συνέπειες. Οσο το κάθε κόμμα έχει την ευθύνη για τη χώρα του, άλλο τόσο υπάρχει και το δικαίωμα της κριτικής εκ μέρους των άλλων κομμάτων (φυσικά, κριτικής σε συντροφικά πλαίσια).

Υπάρχουν επιλογές και συμβιβασμοί θεμιτοί και σωστοί, που μπορεί να γίνουν κατανοητοί και σεβαστοί, που υπαγορεύονται απ' τη συγκεκριμένη πραγματικότητα στο εθνικό επίπεδο (αναφέρονται τέτοια παραδείγματα, όπως, π.χ., για επιλογές ΚΚ που βρίσκονται στην εξουσία ή, π.χ., για σχέσεις ΚΚ με άλλα κόμματα της χώρας τους). Υπάρχει, όμως, και όριο απαράβατο. Να μην ακυρώνεται η πορεία ενοποίησης του κομμουνιστικού κινήματος και η πάλη κατά του οπορτουνισμού, να μην εγκαταλείπεται ο προλεταριακός διεθνισμός.

Το άρθρο τελειώνει με δύο σημεία που προσφέρονται για τέτοια κριτική:

• Το πρώτο αφορά στη συμμετοχή ΚΚ στην ίδρυση του «Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς» (ΚΕΑ). Χρησιμοποιούνται, εδώ, διατυπώσεις όπως: «Τοποθετηθήκαμε ανοιχτά και θα συνεχίσουμε» και «Εμείς δεν μπορούμε να σιωπήσουμε». Κι αυτό, όχι μόνο γιατί το «ΚΕΑ» είναι σχηματισμός ιδεολογικά σύμφωνος με την καπιταλιστική ενοποίηση, αλλά και γιατί είναι μοχλός παρεμπόδισης της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής συσπείρωσης και επέμβασης στο εσωτερικό των ΚΚ.
• Το δεύτερο αφορά στη στάση των ΚΚ απέναντι στα «Φόρουμ» και τις δομές τους. Το πρόβλημα δε βρίσκεται στην ασάφεια του προσανατολισμού των κινητοποιήσεων ή στη διαφορετικότητα των ρευμάτων των «Φόρουμ», αλλά στον εγκλωβισμό αυτού του πολυποίκιλου κινήματος σε μια ενιαία δομή με χαρακτηριστικά καθοδηγητικού κέντρου, στην ποδηγέτησή του εξαρχής. Ειδικά στην Ευρώπη, η συμμετοχή στις δομές των «Φόρουμ» δεν προσφέρεται για επηρεασμό του προσανατολισμού τους απ' τα μέσα. Το άρθρο προτείνει «να μην πελαγοδρομούμε» αλλά να βοηθάμε τη διεθνή αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή συμμαχία.