Το δεδομένο στη διήμερη Σύνοδο Υπουργών Παιδείας του ΟΟΣΑ, που ολοκληρώθηκε χθες στο Λαγονήσι, ήταν η συμφωνία όλων, υπουργών και τεχνοκρατών, ότι πρέπει να προχωρήσουν οι αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση, ώστε αυτή να προσαρμοστεί καλύτερα στις σύγχρονες ανάγκες του καπιταλισμού.

Σ' αυτό το πλαίσιο, οι έννοιες «δημόσιο» πανεπιστήμιο, «κοινωνική αποτελεσματικότητα» και «κοινωνική συνοχή» - στις οποίες κατά κόρον επέμεινε χθες η υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου - αποκτούν τη σημασία τους, τοποθετούμενες αποκλειστικά στο καπιταλιστικό κράτος και την καπιταλιστική κοινωνία, όπου κυριαρχούν οι ανάγκες του κεφαλαίου και όχι του λαού.

Η Μ. Γιαννάκου επέμεινε χθες ότι τα κείμενα της Συνόδου δε θα είναι δεσμευτικά και ότι η Παιδεία παραμένει εθνική υπόθεση, προσπαθώντας να «στρογγυλέψει» την προχθεσινή δήλωση του γενικού γραμματέα του ΟΟΣΑ Ανχελ Γκουρία, ότι το σύστημα χρηματοδότησης της ανώτατης εκπαίδευσης αποκλειστικά (ή κυρίως) από το δημόσιο τομέα είναι αποτυχημένο και τα κράτη που το ακολουθούν πρέπει να αποδεσμευτούν από αυτό.

Το μοντέλο που φαίνεται να προωθεί ο ΟΟΣΑ είναι αυτό της μεικτής χρηματοδότησης, τόσο από το κράτος, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, είτε στα δημόσια, είτε στα ιδιωτικά ιδρύματα. Εξάλλου, ο Α. Γκουρία είπε ότι τα μεγάλα δημόσια πανεπιστήμια λειτουργούν με δωρεές, ότι υπάρχουν δημόσια ιδρύματα, όπου οι φοιτητές πληρώνουν δίδακτρα και ότι σε καμιά χώρα δεν υπάρχουν αποκλειστικά και μόνον ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Στο πλαίσιο της συζήτησης και της «ζύμωσης» που έγινε, τέθηκε και το θέμα της κάλυψης ενός μέρους της χρηματοδότησης των Ιδρυμάτων από δίδακτρα που θα πληρώνουν οι φοιτητές. Η υπουργός Παιδείας είπε κατηγορηματικά ότι στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν τίθεται θέμα διδάκτρων, ωστόσο φαίνεται να ξεχνάει ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα λειτουργούν ήδη με δίδακτρα! Και αν δεν τίθεται τέτοιο θέμα, τότε γιατί, άραγε, προτείνει στο νόμο - πλαίσιο δάνεια και ψευτο-υποτροφίες...;

Ανάμεσα στα τέσσερα σενάρια για την ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης που είχαν κατατεθεί από προχθές στο τραπέζι των συζητήσεων της Συνόδου, η υπουργός Παιδείας απέφυγε να δεσμευτεί και να διαλέξει ένα από αυτά για τη χώρα μας, επιμένοντας να μιλάει για «καλή δημόσια εκπαίδευση». Με τον όρο «καλή» και «ποιοτική», πάντως, εννοούν να υπηρετεί καλύτερα τις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Με τον καλύτερο τρόπο, παρουσίασε τον προβληματισμό της Συνόδου ο γγ του ΟΟΣΑ, μέσα από το τρίπτυχο θέμα της Συνόδου: «Ποιότητα - Ισονομία - Αποδοτικότητα». Είπε ότι «ποιότητα» σημαίνει επικαιροποίηση και συνάφεια του περιεχομένου της εκπαίδευσης, σημαίνει, δηλαδή, να ελέγχεται και να ομογενοποιείται ό,τι διδάσκεται μέσα στα Ιδρύματα. Μιλώντας για την «ισονομία», αναφέρθηκε στη βελτίωση της αναλογίας πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση και στην ισότιμη χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων, πράγμα που σημαίνει, π.χ., τα ιδιωτικά ΑΕΙ να χρηματοδοτούνται με τα ίδια ποσοστά από το κράτος, όσο και τα δημόσια... Τέλος, στην «αποδοτικότητα» έδωσε μεγάλη σημασία, γιατί, όπως είπε, η ανώτατη εκπαίδευση έχει απομακρυνθεί από την αγορά!

Στο πλαίσιο της αποτίμησης της «αποδοτικότητας», η Σύνοδος κατέληξε στο να δημιουργηθεί από τον ΟΟΣΑ ένα σύστημα μέτρησης δεξιοτήτων για τους αποφοίτους της ανώτατης εκπαίδευσης (ανάλογο του συστήματος PISA για τους δεκαπεντάχρονους μαθητές) και αυτό να είναι ένα από τα κριτήρια αποδοτικότητας.

Ο Α. Γκουρία είπε, ακόμα, ότι η Παιδεία έχει γίνει ένα διεθνές εμπορευματικό αγαθό (χωρίς αυτό να έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψή τους περί δημοσίου αγαθού). Επίσης, ξεκαθάρισε ότι όταν μιλάμε σήμερα για ανώτατη εκπαίδευση δεν εννοούμε μόνο τα πανεπιστήμια, αλλά και τις δομές επαγγελματικής κατάρτισης και διά βίου μάθησης.