Εκατόν σαράντα επτά χρόνια μετά τη διατύπωση της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών από τον Κάρολο Δαρβίνο και ύστερα από αμέτρητες δοκιμασίες στις οποίες υποβλήθηκε, με τελική κατάληξη να έχει γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος των σύγχρονων βιολογικών επιστημών, κάποιοι σήμερα απαιτούν τον εξοβελισμό της από τα σχολεία και από την κοινωνία συνολικά. Στο βαθμό που δεν το πετυχαίνουν, συμβιβάζονται με την παρουσίασή της ως μιας εναλλακτικής θεωρίας απέναντι στη δική τους αντιεπιστημονική αντίληψη της θεολογικής κοσμογονίας.

Θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν κακόγουστο αστείο, αν το πρόβλημα δεν είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις στις ΗΠΑ - και όχι μόνο - ώστε να αναγκάσει 67 εθνικές Ακαδημίες Επιστημών να εκδώσουν την περασμένη βδομάδα κοινή ανακοίνωση που καταγγέλλει: «Στα μαθήματα φυσικών επιστημών που διδάσκονται σε ορισμένα δημόσια εκπαιδευτικά συστήματα, αποκρύπτονται, διαψεύδονται ή συγχέονται επιστημονικά γεγονότα, δεδομένα και επιβεβαιωμένες θεωρίες, οι οποίες αφορούν στην αρχή της δημιουργίας και την εξέλιξη της ζωής στη Γη, με θεωρίες μη επιστημονικά τεκμηριωμένες». Προχωρώντας πέρα από την καταγγελία, οι Ακαδημίες παροτρύνουν «τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων, τους διδασκάλους και τους γονείς να διδάξουν σε όλα τα παιδιά τις επιστημονικές μεθόδους και ανακαλύψεις και να ενισχύσουν την κατανόηση της επιστήμης της φύσης. Η γνώση του φυσικού κόσμου στον οποίο ζουν προσφέρει τη δυνατότητα να ικανοποιούν τις ανάγκες του ανθρώπινου είδους και να προστατεύουν τον πλανήτη».

Κάποιοι από τους πιο προβεβλημένους κήρυκες του «δημιουργισμού», δηλαδή της αντίληψης ότι ο κόσμος και η ζωή πάνω στη Γη δημιουργήθηκαν από το Θεό, είναι επιστήμονες, που έπαψαν να κάνουν επιστημονική έρευνα και ασχολούνται με την προώθηση των αντιεπιστημονικών τους θέσεων με ψευδοεπιστημονικό μανδύα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα ή οι σχολές στις οποίες διδάσκουν αναγκάστηκαν να εκδώσουν ανακοινώσεις με τις οποίες διαχωρίζουν συλλογικά τη θέση τους από τις απόψεις των δημιουργιστών μελών τους. Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται ότι η επιστημονική ιδιότητα από μόνη της δεν εξασφαλίζει τη συνέπεια στην επιστημονική μέθοδο και στον υλισμό που πηγάζει αυθόρμητα από την ίδια την επιστήμη, αν δε συνοδεύεται και από την υιοθέτηση μιας αντίστοιχης κοσμοαντίληψης, εκείνης της μόνης επιστημονικής κοσμοθεωρίας, του μαρξισμού.

Ο δημιουργισμός έχει περάσει από διάφορες φάσεις και έχει διάφορα ρεύματα, από τα οποία το πιο δραστήριο σήμερα είναι το ρεύμα της «έξυπνης σχεδίασης». Σύμφωνα με αυτό, δεν είναι δυνατό μέσα από την τυχαιότητα να προκύψει κάτι τόσο οργανωμένο και ξεχωριστό, όσο ο άνθρωπος. Μόνο ένα υπέρτατο ον με ικανότητες εξαιρετικού μηχανικού θα μπορούσε με την άμεση παρέμβασή του να οδηγήσει στην εμφάνιση τέτοιων όντων. Οι δημιουργιστές υψώνουν αξεπέραστα τείχη ανάμεσα στον ανόργανο και στον οργανικό κόσμο, παρότι έχει αποδειχτεί πειραματικά το πέρασμα από τον πρώτο στον δεύτερο, χωρίς καμία «έξυπνη» παρέμβαση, παρά μόνο με την πάροδο αρκετού χρόνου υπό τις συνθήκες ακριβώς που επικρατούσαν στη Γη τα πρώτα δύο δισεκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό της από το νέφος σκόνης και αερίων, από το οποίο σχηματίστηκε ο ήλιος και οι άλλοι πλανήτες.

Και, βέβαια, η ζωή δεν εμφανίστηκε και δεν παρουσίασε την ποικιλία που παρουσίασε αποκλειστικά μέσα από τυχαίες διαδικασίες (χημικές αρχικά και στη συνέχεια γενετικές μεταλλάξεις). Ηταν ακριβώς ο νόμος της φυσικής επιλογής που έδρασε πάνω σ' αυτή τη βάση της τυχαιότητας, εξαλείφοντας όποιο βιολογικό είδος δεν προσαρμοζόταν στις συνθήκες του περιβάλλοντος, που μεταβαλλόταν από γεωλογική περίοδο σε γεωλογική περίοδο ή λόγω φυσικών καταστροφών (πτώσεις μετεωριτών, κτλ.). Αυτός ο άτεγκτος νόμος ήταν που ξεκαθάριζε «την ήρα από το στάρι» των βιολογικών «πειραματισμών» που εμφανίζονταν και συνεχίζουν να εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της δράσης των φυσικών νόμων (βιοχημικών και άλλων).

Ο δημιουργισμός δεν είναι νέα υπόθεση στις ΗΠΑ. Σχεδόν συμπίπτει χρονικά με την είσοδο του καπιταλισμού στο τελευταίο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό. Ενώ το 1900 οι μαθητές των γυμνασίων στις ΗΠΑ διδάσκονταν εκτενώς τις εξελικτικές γνώσεις της εποχής, αμέσως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εμφανίζεται αντίδραση στη θεωρία ότι ο άνθρωπος έχει κοινή καταγωγή με τους πιθήκους, που είναι πιο έντονη στις καθυστερημένες περιοχές του νότου. Μετά από μια στημένη δίκη το 1925, στην οποία αποκαλύφθηκε ωστόσο η γελοιότητα των ισχυρισμών όσων αμφισβητούσαν την εξελικτική θεωρία, ορισμένες Πολιτείες απαγόρευσαν τη διδασκαλία της στα σχολεία.

Η απαγόρευση έμεινε σε ισχύ έως το 1968, οπότε μια νέα δίκη έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, που έκρινε τον εξοβελισμό της θεωρίας της εξέλιξης από τα σχολεία ως αντισυνταγματικό και αποτέλεσμα θρησκευτικών σκοπιμοτήτων. Ηταν η περίοδος μετά την εκτόξευση των σοβιετικών τεχνητών δορυφόρων «Σπούτνικ», που έκανε το ίδιο το κράτος του κεφαλαίου να αντιληφθεί την επιστημονική ανωτερότητα της ΕΣΣΔ και να ασχοληθεί με την επιστημονική εκπαίδευση των νέων Αμερικανών με πρωτόγνωρο ενδιαφέρον και ένταση.

Οι δημιουργιστές εξελίχτηκαν για να προσαρμοστούν στο περιβάλλον που άλλαξε! Αφού δεν μπορούσαν πια να περάσουν απευθείας τη θεολογική αντίληψη στα σχολεία, ντύθηκαν με ψευτοεπιστημονικά κουρέλια και ονομάστηκαν «επιστήμονες της δημιουργίας» ή «επιστημονικοί δημιουργιστές». Συνέχισαν να επιμένουν στην κατά λέξη αποδοχή της Βίβλου και ειδικότερα της Γένεσης, με την προσαρμογή ότι οι επτά μέρες της Δημιουργίας δεν ήταν μέρες στην κυριολεξία, αλλά γεωλογικές περίοδοι που όλες μαζί δε διάρκεσαν περισσότερα από 10.000 χρόνια. Τόση είναι γι' αυτούς η ηλικία του σύμπαντος. Ολα τα παλαιοντολογικά ευρήματα δισεκατομμυρίων ετών έγιναν, κατά την αυθαίρετη άποψή τους, μέσα σε ένα χρόνο, αυτόν της πλημμύρας του Νώε. Ανθρωποι και δεινόσαυροι συνυπήρξαν! Σύμφωνα με τους λεγόμενους δημιουργιστές της νεαρής Γης, ο πλανήτης μας δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου απ' όταν τον δημιούργησε ο Θεός.

Η επιστήμη δεν άργησε να καταρρίψει τις ανοησίες αυτές κι έτσι οι δημιουργιστές προχώρησαν στη νέα παραλλαγή της θεωρίας τους, εκείνη της «έξυπνης σχεδίασης». Στόχος τώρα ήταν η σε ίση βάση διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης και του δημιουργισμού στα σχολεία. Ορισμένοι από τους «έξυπνους» δημιουργιστές είναι και δημιουργιστές της νεαρής Γης, άλλοι όχι. Σύμφωνα με ένα έγγραφο που φέρεται να διέρρευσε, οι δημιουργιστές αυτή τη φορά αποφάσισαν να ακολουθήσουν ένα μελετημένο σχέδιο, τη λεγόμενη Στρατηγική Σφήνας. Στην πρώτη φάση θα εξέδιδαν ερευνητικές και άλλες εργασίες, που υποτίθεται ότι θα υποστήριζαν τις θέσεις τους. Στη δεύτερη φάση θα προσπαθούσαν να επηρεάσουν ανθρώπους-κλειδιά στον Τύπο, στην κυβέρνηση και στα πανεπιστήμια. Στην τρίτη φάση: «Θα προχωρήσουμε σε απευθείας σύγκρουση με τους υποστηρικτές της υλιστικής επιστήμης προκαλώντας τους σε αναμετρήσεις μέσα σε ακαδημαϊκά πλαίσια». Λόγω ...δυσκολιών, η πρώτη φάση πέρασε στα γρήγορα και χωρίς πολλά αποτελέσματα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τώρα, βρίσκονται σε εξέλιξη η δεύτερη και η τρίτη φάση, με την υποστήριξη και κάποιων οργανισμών και ιδρυμάτων που έχουν συστήσει.

Ο δημιουργισμός σε όλες τις παραλλαγές του είναι αποτέλεσμα του περάσματος της αστικής τάξης στις πιο αντιδραστικές θέσεις από την εμφάνισή της μέχρι σήμερα, καθώς από προοδευτική κοινωνική δύναμη έχει γίνει τώρα δύναμη που προσπαθεί να καθυστερήσει την ιστορική εξέλιξη και γι' αυτό φτάνει όχι μόνο να αμφισβητεί επιστημονικές θεωρίες που σχετίζονται με την εξέλιξη, αλλά και το Διαφωτισμό, που είχε ως σημαία της όταν εκτόπιζε τη φεουδαρχική αριστοκρατία, ακόμα και την ίδια την αστική Γαλλική Επανάσταση. Η υιοθέτηση τέτοιων αντιδραστικών και οπισθοδρομικών θέσεων απέναντι στην επιστήμη έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη του καπιταλισμού να βρίσκει προσωρινή διέξοδο στις εγγενείς του αδυναμίες προχωρώντας σε διεύρυνση της παραγωγής, αξιοποιώντας ακριβώς την επιστημονική πρόοδο. Οι αντιεπιστημονικές θεωρίες του δημιουργισμού δεν αφορούν μόνο στη βιολογία, αλλά και στις υπόλοιπες θετικές, ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Ανεξάρτητα από την τελική απάντηση που θα δώσει στο δίλημμα που αντιμετωπίζει η αστική τάξη, το λαϊκό κίνημα, οι επιστημονικοί φορείς πρέπει να αντιδράσουν στο νεοσκοταδισμό.

Στη χώρα μας η υπονόμευση της επιστημονικής αντίληψης εξελίσσεται σε χαμηλούς τόνους. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 αφαιρέθηκε από το μοναδικό βιβλίο του δημοτικού, στο οποίο γινόταν αναφορά, η παράγραφος που αναφερόταν στη θεωρία της εξέλιξης. Τώρα τα παιδιά μας μαθαίνουν τη μυθολογία και αμέσως μετά περνάνε στον άνθρωπο τροφοσυλλέκτη, ο οποίος εμφανίζεται περίπου ως ουρανοκατέβατος. Την ίδια στιγμή στο μάθημα των θρησκευτικών με πιο εκλεπτυσμένο τρόπο απ' ό,τι στο παρελθόν, συνεχίζεται η διδασκαλία της δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου από το Θεό. Ανύπαρκτη ή εξοβελισμένη σε κεφάλαια που συνήθως δε διδάσκονται είναι η θεωρία της εξέλιξης στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Αραγε θα είχε προοδεύσει η φυσική αν επιβαλλόταν η διδασκαλία του γεωκεντρισμού, όπως στα χρόνια της Ιεράς Εξέτασης; `Η αν παρουσιαζόταν σε ίση βάση το γεωκεντρικό και το ηλιοκεντρικό μοντέλο;