Σοβαρές ανησυχίες για την πορεία του πληθωρισμού και του εξωτερικού χρέους της χώρας προκαλεί στην κυβέρνηση η μεγάλη άνοδος του δολαρίου, καθώς και η προοπτική ξεσπάσματος νομισματικής κρίσης, πολύ μεγαλύτερης όμως έκτασης από αυτές του 1992 και του 1994. Χτες, το αμερικανικό νόμισμα σημείωσε και νέα άνοδο, τόσο απέναντι στη δραχμή όσο και σε άλλα ξένα νομίσματα. Ετσι, με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, που καθορίζει η Τράπεζα της Ελλάδας, το δολάριο ΗΠΑ θα πωλείται σήμερα από την Εθνική Τράπεζα στην τιμή των 291,30 δραχμών έναντι 289,50 δραχμών.

Στα πλαίσια της ανοδικής πορεία του δολαρίου και των συνεπειών που έχει η άνοδός του στον πληθωρισμό, το ισοζύγιο, το εξωτερικό χρέος και άλλα βασικά μεγέθη της οικονομίας, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου συναντήθηκε χτες με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Λ. Παπαδήμο,ενώ για σήμερα έχει προγραμματιστεί νέα σύσκεψη με τον υφυπουργό Ανάπτυξης Μ. Χρυσοχοϊδη και με το γενικό γραμματέα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας (ΕΣΥΕ).

Η τρελή ανοδική κούρσα του δολαρίου το τελευταίο διάστημα, η οποία οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων (ομολογημένη αδυναμία πολλών ευρωπαϊκών οικονομιών "πρώτης γραμμής" να επιτύχουν τα κριτήρια εισόδου τους στην ΟΝΕ, νομισματικός πόλεμος από τις ΗΠΑ, επιθέσεις κερδοσκοπικών κεφαλαίων), αποδεικνύει απλώς τα πήλινα πόδια στα οποία στηρίζεται η ελληνική οικονομία στο πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού εργασίας.

Η μεγάλη ανησυχία της ελληνικής πλευράς, από τις νομισματικές ανακατατάξεις που συντελούνται μεταξύ δολαρίου και ευρωπαϊκών νομισμάτων, εντοπίζεται αυτή τη στιγμή σε δυο κύριους παράγοντες. Πρώτον, στο πώς θα επηρεαστεί η τιμή του πετρελαίου, το οποίο αποτιμάται σε δολάρια, καθώς και οι δευτερογενείς επιπτώσεις που θα υπάρξουν στο ισοζύγιο πληρωμών της χώρας, σε περίπτωση ανόδου της τιμής του μαύρου χρυσού. Δεύτερον, στις επιπτώσεις που θα έχει απέναντι στο εξωτερικό δημόσιο χρέος της χώρας η υποτίμηση της δραχμής απέναντι στο δολάριο ΗΠΑ και το γιεν Ιαπωνίας. Το εξωτερικό χρέος της χώρας απέναντι σ' αυτά τα δύο νομίσματα ανέρχεται σε πάνω από 70% (45% και 30% αντίστοιχα).

Από εκεί και πέρα η άνοδος του δολαρίου έχει δημιουργήσει και άλλα προβλήματα, που - με βάση τους στόχους του προγράμματος "σύγκλισης" και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ - δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δευτερεύουσας σημασίας. Οπως π. χ. ανέφερε παράγοντας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, "όλο το υπουργείο Εξωτερικών το πληρώνουμε σε δολάρια", εκφράζοντας τη δυσφορία του για την απρόβλεπτη άνοδο του αμερικανικού νομίσματος. Από την άλλη πλευρά ο μονόπλευρος προσανατολισμός των οικονομικών - εμπορικών σχέσεων της Ελλάδας με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν την ευνοεί να εκμεταλλευτεί τη μεγάλη υποτίμηση της δραχμής ως προς το δολάριο και να ενισχύσει τις - φθηνότερες ως προς το αμερικανικό νόμισμα - εξαγωγές της.

Ολα βέβαια θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια της νομισματικής αναταραχής, καθώς υπάρχουν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες η τρικυμία δεν πρόκειται να κοπάσει μέχρι να ξεκαθαριστεί τι πρόκειται να γίνει με την Οικονομική και Νομισματική Ενωση. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στην περίπτωση ανόδου των ευρωπαϊκών επιτοκίων, κάτι που θα πυροδοτήσει εκ νέου τον πληθωρισμό και στη χώρα μας.

Και ενώ αυτά συμβαίνουν στο συναλλαγματικό μέτωπο, στη σημερινή προγραμματισμένη σύσκεψη, τα οικονομικά υπουργεία θυμήθηκαν την επιτροπή ανταγωνισμού, της ενεργοποίησης, καθώς και άλλες "ξεχασμένες" και απροσδιόριστες μέχρι σήμερα έννοιες, όπως το "υπερβολικό κέρδος". Στη σκιά της πρόσφατης διαμάχης βιομηχάνων τροφίμων - σούπερ μάρκετ, όπου το πανελλήνιο πληροφορήθηκε τα περί κερδοσκοπίας, τα οικονομικά υπουργεία έμμεσα ομολογούν δειλά - δειλά σήμερα ότι οι "δυνάμεις της αγοράς" είναι ανίκανες και απρόθυμες να λειτουργήσουν με όρους "ανταγωνισμού" και να μειώσουν τις τιμές και άρα χρειάζεται κρατική παρέμβαση. Φυσικά, η σημερινή σύσκεψη περισσότερο έχει το χαρακτήρα εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης μεταξύ των τριών πλευρών, καθώς ούτε η σημερινή κυβέρνηση ούτε και οι εκπρόσωποι των εμποροβιομηχάνων θέλουν ενεργοποίηση των μηχανισμών αγορανομικού ελέγχου των τιμών, τους οποίους όλοι (κυβέρνηση - εμποροβιομήχανοι) έχουν καταγγείλει σαν "αντικίνητρα" για την ανάπτυξη του "υγιούς ανταγωνισμού".

Θ. Κ.