"Ποια είναι η πόλη, που κάποια νύχτα έφτασε σ' αυτήν κυνηγημένος από ένα τρομερό μυστικό ο Νικηφόρος Θαλασσινός, με τη μνήμη του λεηλατημένη, με σπαταλημένη τη ζωή του; Ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Μακρινός; Ποιος ο τρομερός Τροφώνιος με το σιβυλλικό του χαμόγελο και την εμμονή του να ζει "έξω από τη ζωή"; Ποια είναι η Μάρθα Δαλασσηνού; Αυτό που έρχεται σαν ψίθυρος από το παρελθόν σε λίγο θα πλημμυρίσει τον παρόντα χρόνο σαν κατακλυσμός. Ο,τι πράττουμε τώρα θα το συναντήσουμε να καιροφυλακτεί στο μέλλον μεταμορφωμένο σε τέρας". Ερωτηματικά που θα "συμμεριστούν" και θα "ξημερωθούν" με τις προσωπικές και κοινωνικές αγωνίες των αναγνωστών του νέου μυθιστορήματος του Γιώργου Μιχαηλίδη,με τίτλο "λάμδα",που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Καστανιώτη".

Το πάθος για την τέχνη είναι για τον Γιώργο Μιχαηλίδη κάτι πολύ βαθύ, στο οποίο χαρίζεται με μια σφαιρική αντιμετώπιση. Δεν υπάρχει χώρος που να μην τον απασχολεί ή να μην προσπαθεί να τον προσεγγίσει. Σπούδασε Αρχιτεκτονική, αλλά τελείωσε τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου και δημιούργησε το Θέατρο Νέας Ιωνίας και στη συνέχεια το "Ανοιχτό Θέατρο".Το "λάμδα" είναι το πέμπτο του μυθιστόρημα. Χαρακτηριστικό των βιβλίων του, πέρα από τον άψογη αρχιτεκτονική του μύθου, είναι η πλούσια γλώσσα. Αισθητικά, νοηματικά και φιλοσοφικά "καλλιεργημένη" γλώσσα. Δοκιμάζει και δοκιμάζεται με τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας.

"Γράφοντας - λέει ο Γιώργος Μιχαηλίδης - κατάλαβα ότι θα μπορούσα να κάνω το βιβλίο μου ένα όχημα, το οποίο θα μπορούσε να σηκώσει και να μεταφέρει ένα μεγάλο ποσοστό της γλώσσας μας, ή τουλάχιστον να υπενθυμίσει ότι η γλώσσα μας είναι τόσο πλούσια και τόσο σημαντική. Και ας μην ξεχνάμε ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε τη γλώσσα μας. Οι άνθρωποι πλέον συνεννοούνται με βρυχηθμούς, με ελάχιστες λέξεις. Ενώ η γλώσσα μας είναι ένας θησαυρός ατελείωτος. Ενας ωκεανός. Τόσο όμορφη. Ακόμη κι αν δεν καταλαβαίνουμε την έννοια μιας λέξης, ο ήχος της μεταφέρει μια μουσική. Οι λέξεις μας είναι φοβερές "κουτσομπόλες", που μπορούν να σου διηγηθούν ατελείωτες ιστορίες".

Τα Θέματα που απασχολούν και βρίσκουν χώρο να καλλιεργηθούν στο "λάμδα" είναι πολλά και σημαντικά.

"Κατ' αρχήν ο τόπος μου είναι το μέγα θέμα. Στο "λάμδα", ακόμη κι όταν η ιστορία έχει προχωρήσει σε ένα δεύτερο επίπεδο, οι άνθρωποι δεν παύουν να είναι γεννήματα της ιστορίας αυτού του τόπου. Μιλάω γι' αυτή την οδύνη του. Τα μίση του, τα πάθη του, τα οικονομικά του, η καταστροφή του, περάσανε σαν μπουλντόζες από δω πάνω. Ο πολιτισμός μας, που τον θάβουν. Και μένουν αυτά τα ερείπια μόνο, για να ψιθυρίζουν κάποια πράγματα. Οπως και η γλώσσα είναι θέμα του τόπου μου. Είναι η αγωνία μου. Βέβαια, υπάρχει και το θέμα της ταυτότητας. Οχι ποιοι είμαστε, αλλά αυτή η διαδικασία να φτάσει ο άνθρωπος κάποια στιγμή να εναρμονίσει τη ζωή του και τον εαυτό του. Οχι το να μάθω ποια είναι η ψυχολογία μου. Αυτό μπορεί να είναι ένα προστάδιο και απαραίτητο να μάθω ποιος είμαι, αλλά με ενδιαφέρει περισσότερο πως ο άνθρωπος ύστερα από περιπέτειες, πάθη, αγωνίες, λάθη και αποτυχίες, όπως και ο ήρωάς μου καταφέρνει να εναρμονιστεί με το χώρο που ζει. Εχει πετύχει το ελάχιστο, αλλά μπορεί να ζήσει με αξιοπρέπεια για τον ίδιο και για τους διπλανούς του. Μαθαίνει, επιτέλους, ότι το να ζεις είναι πολύ μεγάλο ταλέντο. Δε φτάνει που γεννήθηκες, που αναπνέεις. Πόσοι άνθρωποι ξέρουν τι σημαίνει να ζεις;".

Χαμένα όνειρα και λανθασμένοι δρόμοι σε πόσους από εμάς δε "στοιχίζουν", αλήθεια;

"Κάθε εποχή έχει τις ήττες της. Ιδιαίτερα αυτός ο τόπος που έχει ταλαιπωρηθεί τόσο πολύ. Είμαστε ένας τόπος με τρομερές αναστατώσεις. Ομως δε μ' ενδιαφέρει μόνο αυτό. Ο ήρωάς μου, μέχρι ένα σημείο είναι αποτυχημένος. Οταν τον ρωτάνε τι σημαίνει αποτυχία λέει "να μην κάνεις σωστά τη δουλιά που διάλεξες". Δεν έκανε ούτε κάνει καλά τη δουλιά που διάλεξε, αλλά η μεγάλη του αποτυχία ήταν στη ζωή του. Το πρόβλημά μου και το πρόβλημα του ήρωά μου είναι ότι πέρα από οποιαδήποτε λάθη μέσα στον κοινωνικό χώρο, πέρα από οποιεσδήποτε καταρρεύσεις ονείρων, εκείνο που έχει σημασία δεν είναι να συμφιλιωθούμε με τα λάθη μας και τα λάθη του κοινωνικού χώρου, αλλά μαζί και πέρα απ' αυτά να μπορέσουμε να υπάρξουμε σαν άνθρωποι. Γιατί είμαστε περαστικοί, τα κοινωνικά λάθη μπορεί να συνεχίζονται, μπορούμε και πρέπει να υπάρχουμε μέσα στον κοινωνικό χώρο. Διαφορετικά δεν έχει νόημα. Οταν μιλάει για συλλογική ενοχή ο ήρωας, στο φίλο του που έχει χαθεί μέσα σε ένα άγριο πάθος και του λέει "χάσαμε το δρόμο προς τους άλλους", αυτή είναι η πιο σωστή και καίρια επιταγή για κάθε άνθρωπο. Οποιος κλείνεται στο εαυτό του χωρίς την αίσθηση και την ενοχή για το σύνολο, τότε είναι ένας χαμένος άνθρωπος. Ζούμε σε άγρια κατάσταση, έχουμε μετατραπεί σε ένα άγριο δάσος, όπου όλοι είμαστε κυνηγοί και θηράματα".

Και συνεχίζει ο ήρωας του Γιώργου Μιχαηλίδη,ο Νικηφόρος Θαλασσινός, να μιλάει και να αναρωτιέται για ζητήματα της τέχνης. "Πίστεψα πως θα βρω την ευτυχία στην τέχνη και έπαψα να την αναζητώ ανάμεσα στους ανθρώπους"."Το πιστεύετε ακόμη;" - ρωτά η Μάρθα Δαλασσηνού. "Οχι, αλλά στο μεταξύ έχασα το δρόμο που πάει στους ανθρώπους...".Και στη συνέχεια μπορεί ο ήρωας - όπως πολλοί άνθρωποι - να λέει "τρίζει το οικοδόμημα του κόσμου συθέμελο. Η λογική καλεί τη φαντασία να τη σώσει, μα εκείνη τρέχει ξεσκούφωτη μέσα στην καταιγίδα και καταριέται το θεό που της έδωσε φαντασία. Με τέτοιους σπασμούς θα γίνηκε ο κόσμος με τέτοιους θα χαλάσει", αλλά: "Στο μεταξύ εμείς μέσα στο χαλασμό που μιλάει με αστραπές, κεραυνούς και μπόρες, ας μιλήσουμε με το λυχναράκι μας για το δικό μας χαλασμό, ώσπου να σβήσουμε από ένα απλό φύσημα".

Ολοι μπορούμε να βρούμε ένα "λυχναράκι".

Ο Γιώργος Μιχαηλίδης βρήκε αυτό το "λυχναράκι";

"Το ελπίζω" - λέει. "Κάνω μια δουλιά, η οποία δεν είναι μια εντελώς προσωπική ιστορία. Είτε κάνω θέατρο, είτε γράφω βιβλία αυτό έχει άμεση σχέση με το σύνολο. Αυτή είναι μια κοινωνική πράξη. Είμαι αριστερός από τα γεννοφάσκια μου, από πατέρα και μητέρα. Δε θα το αρνηθώ ποτέ. Δεν πάει να γίνουν οποιεσδήποτε ανακατατάξεις στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Γιατί το να είσαι αριστερός δεν είναι μια επικαιρική συγκυρία, είναι μια απόφαση ζωής. Εχεις διαλέξει ένα στρατόπεδο συνειδητά. Δε με ενδιαφέρει η αποτυχία, δε με ενδιαφέρει ούτε καν η επιτυχία. Το έχω αποφασίσει ύστερα από σκέψη, μελέτη, επιλογή.Η δουλιά μου στο θέατρο, η δουλιά μου σαν συγγραφέας, δεν ξεχνάει ποτέ αυτή την αριστερή μου ταυτότητα. Αν είμαι καλός σκηνοθέτης, ή καλός συγγραφέας, κάτι που θα επιβεβαίωνε περισσότερο την κοινωνική μου δράση, δεν το ξέρω, άλλοι το κρίνουν. Ο στόχος μου, όμως, δεν παύει να είναι αυτός. Δεν το ξεχνάω ποτέ. Οταν βάζω τον Θαλασσινό να λέει ότι "χάσαμε το μονοπάτι που πάει στους άλλους και χωρίς αυτό δεν υπάρχουμε" ξέρω πολύ καλά τι λέω".

Και στο "Ανοιχτό Θέατρο" το "λυχναράκι" αυτό φέγγει. Γιορτάζοντας φέτος τα δέκα χρόνια λειτουργίας του, δίνει το λόγο στον Τσέχωφ,τον Βέντεκιντ και τον Χάινερ Μίλερ,φιλοξενώντας τον "Πλατόνοφ",το "Ξύπνημα της Ανοιξης" και το "Κουαρτέτο",ξεκινώντας στις αρχές Φεβρουαρίου με το"Ξύπνημα της Ανοιξης".

"Το να μεταφέρεις στον άνθρωπο - συμπληρώνει - την ουσία της περιπέτειας της ζωής του ανθρώπου σ' αυτό τον κόσμο, να του μεταδίδεις την ποίηση, την ομορφιά, να τον προσανατολίζεις προς τέτοιες κατευθύνσεις είναι πολιτική πράξη. Είναι τόσο αναστατωμένοι και υποβαθμισμένοι οι καιροί μας, που τελικά το να επιμένεις να διαδίδεις την ομορφιά είναι πολιτική πράξη.Πιστεύω ότι δεν κάνω μόνο αυτό. Ενα θέατρο σαν το "Ανοιχτό", που μάχεται μέσα σ' ένα χώρο με συνέπεια και επιμονή σε κάποιες αρχές νομίζω ότι είναι πολιτική πράξη".

Κι ας προσέξουμε και τα λόγια ενός "αποτυχημένου" - του ήρωα - και απογοητευμένου από τη ζωή, όπως σε πολλούς επιχειρούν κάποιοι να μας "υπαγορεύσουν", για να το πιστέψουμε και να μπούμε στη γωνία. "Εγκαταλείπω τη ζωή δε θα πει προδοσία, όχι πάντα τουλάχιστον. Οταν εγκατέλειπα τότε τη ζωή μου, ναι, πρόδινα ό,τι χλωρό είχα μέσα μου, το 'δινα στα γίδια και τα πρόβατα του μίσους μου να το μασήσουν, μηρυκάζοντας ύστερα χολή κι αρρώστια... Ξέρετε, πήρα μια απόφαση: λέω να βάλω τάξη στις χώρες μου... Λέτε να τα καταφέρω;".

Ολα μπορούμε να τα καταφέρουμε, αρκεί να το πιστέψουμε και να μην παραδίδουμε τα "όπλα" της ψυχής μας. Ας μην περάσουμε από "εκείνα τα σοκάκια που δε σε βλέπει κανείς, κανείς δε σ' ακούει, περνάς και χάνεσαι σαν μια σκιά μαζί με όλες τις άλλες σκιές που σαλεύουν κάτω από το φανάρι του δρόμου".

ΣοφίαΑΔΑΜΙΔΟΥ