ΒΙΒΛΙΟ

Λογοτεχνία διά της κριτικής

Η κριτική της λογοτεχνίας στον τόπο μας "ασκήθηκε" κατά καιρούς και από δημιουργούς της. Κατά το παρελθόν, μάλιστα, και από ορισμένους κορυφαίους της. Στη χορεία των σημερινών σημαντικών κριτικών λογοτεχνίας (ελληνικής και ξένης) υπολογίζεται και ο ποιητής Παντελής Μπουκάλας,η πένα του οποίου διακρίνεται και για τις υψηλού επιπέδου επιφυλλίδες πολιτικοκοινωνικού σχολιασμού στην "Καθημερινή". Η σχέση του Π. Μπουκάλα με την ποίηση είναι παλιά και είναι σχέση πάθους (πρωτοδημοσίευσε ποίησή του το 1980). Η σχέση του με την κριτική της λογοτεχνίας άρχισε το 1989, από την εφημερίδα "Πρώτη", σαν "άσκηση" λογοτεχνικού λόγου πάνω στο λόγο άλλων, με την αίσθηση ότι αυτή η άσκηση "ενδεχομένως" αξίζει και ωφελεί. Μια άσκηση, κυρίως, με την αντίληψη ότι η κριτική είναι μια, "ενδεχομένως", "πιθανώς" ορθή "ανάγνωση" του κρινόμενου λογοτεχνικού αντικειμένου, η οποία επίσης κρίνεται. Με αυτή την αντίληψη - αντίληψη που πηγάζει από το ποιητικό "είναι" του και τη συναίσθησή του για τη δημιουργική "βάσανο" των ομοτέχνων του - εξέδωσε ο Π. Μπουκάλας έναν τόμο με επιλεγμένα κριτικά του κείμενα, δημοσιευμένα από το 1989 μέχρι τις αρχές του 1995 (τα περισσότερα δημοσιευμένα στην "Καθημερινή"). Αυτή η αντίληψη υπογραμμίζεται άμεσα με τον τίτλο του τόμου, "Ενδεχομένως",και έμμεσα με τον υπότιτλο "Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του Λόγου" (κυκλοφόρησε από την "Αγρα",της οποίας τις εκδόσεις επιμελείται).

Με αίσθημα ευθύνης, ο Π. Μπουκάλας προτάσσει των 90 κριτικών του (36 για ποίηση, 35 για πεζά, 8 για γλωσσικά θέματα, 11 για μεταφράσεις και θέματα που αφορούν σε αρχαία έργα) τρία κείμενά του "περί κριτικής", αναπτύσσοντας την άποψή του για το ρόλο, το νόημα, το ήθος που επιβάλλεται να έχει η κριτική, συνεπικουρώντας και όχι κατατροπώνοντας το δημιούργημα και το δημιουργό του. Και μόνο γι' αυτά τα τρία κείμενα αξίζει να διαβαστεί το "εύφορο" γλωσσικά και κριτικά βιβλίο. Βιβλίο, από το οποίο παρελαύνουν και κορυφαίοι νεκροί και ζώντες της λογοτεχνίας μας, ιδιαίτερα χρήσιμο στους ασχολούμενους με τη λογοτεχνία, πολύ περισσότερο με την κριτική όποιας μορφής τέχνης, ανεξάρτητα από παρατηρήσεις ή και διαφωνίες που "ενδεχομένως" να προκύψουν από τον αναγνώστη.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ