Σε πορεία διάλυσης βρίσκεται ο άλλοτε αναπτυγμένος και έντονα εξαγωγικός κλάδοςδέρματος - υπόδησης.Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε μελέτη της Ομοσπονδίας Βιοτεχνών Υποδηματοποιών,στην περίοδο '78 - '95 έκλεισε το 45% των επιχειρήσεων υπόδησης.Η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία τα επόμενα χρόνια. Η εγχώρια παραγωγή αντικαθίσταται από τις αθρόες εισαγωγές, ενώ το πρόβλημα εμφανίζεται ακόμα πιο οξυμένο σε ορισμένες περιοχές, όπως τη Θεσσαλονίκη,όπου ήταν εγκατεστημένο το 29% των επιχειρήσεων του κλάδου.

Το '78 λειτουργούσαν συνολικά 2.578 επιχειρήσεις που απασχολούσαν 16.039 εργαζόμενους. Το '95 οι επιχειρήσεις έχουν μειωθεί σε 1.477 και οι εργαζόμενοι στον κλάδο, σε 11.590.Μεγαλύτερο πλήγμα δέχτηκαν οι μικρού μεγέθους βιοτεχνίες, που απασχολούν μέχρι 20 άτομα και οι οποίες αποτελούν το 90,3% του συνόλου των επιχειρήσεων του κλάδου. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΤΒΑ, το 1978 οι επιχειρήσεις που απασχολούσαν μέχρι 4 εργαζόμενους, ήταν 1.812. Το '95 έμειναν μόλις 590. Το ίδιο οι επιχειρήσεις μέχρι 9 ατόμων από 306 που ήταν το '78, έπεσαν το '95 στις 194. Στο ίδιο διάστημα από τις 191 επιχειρήσεις που απασχολούσαν μέχρι 19 εργαζόμενους, έμειναν μόλις 83.

Η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση είχε ολέθρια αποτελέσματα για τον κλάδο δέρματος. Η κατάργηση των προστατευτικών μέτρων, η έλλειψη παραγωγικών επενδύσεων και κυρίως οι πολιτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων που εξυπηρετούσαν τις κατευθύνσεις του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου, οδήγησαν την υποδηματοποιία σε μαρασμό. Ετσι έχουμε μείωση της παραγωγής υποδημάτων από 29 εκατομμύρια ζευγάρια που ήταν το '85, στα 11 εκατ. ζευγάρια το '95.Παράλληλα οι συνεχείς πολιτικές λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων, οδήγησαν σε μείωση και της κατανάλωσης. Από 2,8 ζεύγη που κατανάλωνε ο μέσος Ελληνας το χρόνο, έπεσε στα 2,1.

Τη συρρίκνωση της εγχώριας παραγωγής συνοδεύει η αλματώδης αύξηση των εισαγωγών. Το '81 η σχέση εξαγωγών - εισαγωγών ήταν 15 προς 1, ενώ σήμερα έχει αντιστραφεί πλήρως. Το 1995 οι εισαγωγές κάθε είδους υποδημάτων έχουν ξεπεράσει τα 23 εκατομμύρια ζευγάρια, δηλαδή έχουν καλύψει ολόκληρη την εσωτερική ζήτηση.Τα εισαγόμενα προϊόντα είναι χαμηλότερης ποιότητας, αλλά φθηνότερα και προέρχονται κυρίως από Ιταλία, Κίνα και άλλες ευρωπαϊκές και τρίτες χώρες, ενώ ανοδική τάση παρουσιάζουν τελευταία οι εισαγωγές από Τουρκία, μετά την Τελωνειακή Σύνδεσή της με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο κλάδος είχε έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα και μάλιστα το '81 κατείχε την 11η θέση στους 25 πιο εξαγωγικούς κλάδους της μεταποίησης στη χώρα. Ωστόσο και εδώ έχουμε μείωση. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι εξαγωγές την περίοδο '86 - '89, όπου υπάρχουν στοιχεία, μειώθηκαν κατά 51% και κυμαίνονταν στα 3 - 3,5 εκατ. ζευγάρια ετησίως. Τα επόμενα χρόνια η πτώση των εξαγωγών συνεχίζεται ραγδαία και φτάνει το '95 να εξάγονται μόλις 2,081 εκατ. ζευγάρια.

Σοβαρό χτύπημα ήταν και οι περιορισμοί που επέβαλαν στις εισαγωγές προϊόντων δέρματος οι ΗΠΑ, όπου κατευθυνόταν ένα μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών μας. Το πολύ μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων, η διασπορά τους, η άναρχη ανάπτυξη και η λειτουργία τους με βάση το φασόν, όπως και ο πεπαλαιωμένος τεχνολογικός εξοπλισμός, συνέβαλαν στο να μην μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό.

Η κρίση που μαστίζει τον κλάδο, πέφτει και πάλι στις πλάτες των εργαζομένων που την "πληρώνουν" με μεγάλη αύξηση της ανεργίας, αλλά και με μια άνευ προηγουμένου επίθεση στα δικαιώματά τους. Για πάρα πολλά χρόνια το επάγγελμα αντιμετωπιζόταν σαν εποχιακό, ιδιαίτερα στις βιοτεχνίες και οι εργαζόμενοι υποχρεώνονταν να κάθονται για μεγάλα διαστήματα, με τις αλλαγές των σεζόν. Ωστόσο, τα διαστήματα αυτά μεγάλωσαν ακόμα περισσότερο, λόγω της μείωσης της παραγωγής και από 8 μήνες που εργάζονταν συνολικά το χρόνο, τώρα εργάζονται πολύ λιγότερο και σε ορισμένες περιπτώσεις, μόλις 4 - 5 μήνες. Στα μεγάλα εργοστάσια το τελευταίο ειδικά διάστημα κάνουν "θραύση" οι 10ήμερες ή και παραπάνω άδειες άνευ αποδοχών. Η μερική απασχόληση έχει σχεδόν καθιερωθεί σε αρκετές επιχειρήσεις.

Για παράδειγμα - όπως καταγγέλλει το Συνδικάτο Κλάδων Ενδυσης Αττικής - στην ELITE απασχολούνται στις περιόδους αιχμής, περίπου 130 εργαζόμενοι, σε μεγάλο ποσοστό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.Οι συμβασιούχοι αυτοί απολύονται και επαναπροσλαμβάνονται οι ίδιοι, ανάλογα με τις ανάγκες του εργοδότη. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ορισμένες περιόδους απασχολούνται μόλις 60 εργαζόμενοι.

Στη ΦΕΙΔΑΣ,που επίσης απασχολούνταν 130 εργαζόμενοι, έχουν καθιερωθεί εξίσου οι δίμηνες και τρίμηνες συμβάσεις.Τελευταία η επιχείρηση προχωρά σε απολύσεις εργαζομένων με πολύχρονη υπηρεσία, αξιοποιώντας το 2% που επιτρέπει ο νόμος. Στη θέση τους προσλαμβάνει διμηνίτες και τριμηνίτες και έχει αρχίσει να εφαρμόζει σε αυτούς καθεστώς τετραήμερης απασχόλησης τη βδομάδα!

Σε άλλες επιχειρήσεις δεν εφαρμόζεται η κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας, ενώ δε γίνεται λόγος για το 8ωρο, καθώς ανάλογα με τις ανάγκες παραγωγής του εργοδότη υποχρεώνονται να δουλεύουν ακόμα και από το ξημέρωμα ως αργά το βράδυ, κάτω από συνθήκες φοβερής εντατικοποίησης.

Το συνδικαλιστικό κίνημα στον κλάδο, έχει έγκαιρα επισημάνει την καθοδική πορεία του κλάδου και τις αιτίες που την προκαλούν και έχει κατά καιρούς καταθέσει προτάσεις για την αντιστροφή αυτής της πορείας και την ανάπτυξη αυτού του τόσο σημαντικού για την εθνική οικονομία κλάδου. Οπως θα πει ο Θ. Ευθυμίου,πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κλάδων Ενδυσης, "η συρρίκνωση και ο μαρασμός του κλάδου, είναι αποτέλεσμα των επιλογών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που πιστά υλοποίησαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Η μια μετά την άλλη οι επιχειρήσεις κλείνουν και αρκετές μεταφέρονται σε ανατολικές χώρες με φθηνά εργατικά χέρια και κυρίως στην Αλβανία. Η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί, χρειάζονται όμως μέτρα, όπως: Προστασία της κτηνοτροφίας που αποτελεί την πρώτη ύλη για τον κλάδο. Επίσης έλεγχος στις εισαγωγές και ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με εισαγωγές - "μαϊμούδες".Για παράδειγμα, παπούτσια φτιάχνονται στην Ινδία, μεταφέρονται στην Ιταλία όπου μπαίνει απλώς η στάμπα και στη συνέχεια εισάγονται στην Ελλάδα σαν ιταλικά. Κυρίως εφαρμογή κλαδικών πολιτικών, στην κατεύθυνση της ανάπτυξης και με αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων".