Μεγάλο "αγκάθι" και τα ελλείμματα | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

Μεγάλο "αγκάθι" και τα ελλείμματα

Σε επίπεδα αρνητικών ρεκόρ όλοι οι δείκτες του ισοζυγίου των εξωτερικών συναλλαγών της χώρας

Αν τα προηγούμενα χρόνια, τις πρώτες θέσεις στα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας κατείχαν τα κρατικά ελλείμματα, ο πληθωρισμός και το δημόσιο χρέος, τώρα προστέθηκε ένα ακόμη. Τα ελλείμματα του ισοζυγίου, που το 1996, τινάχτηκαν στα ύψη. Η δραματική επιδείνωση στα ελλείμματα του ισοζυγίου, προκύπτει και από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, στο οκτάμηνο Γενάρης - Αύγουστος 1996, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 1.471,7 εκατ. δολάρια ή κατά 68,5% και έφτασε στο ύψος - ρεκόρ των 3.619,2 εκατ. δολάρια, έναντι 2.147,5 εκατ. δολάρια που ήταν το αντίστοιχο εφτάμηνο του 1995. Για ολόκληρο το 1996, παράγοντες της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμούν, πως το σωρευτικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα αγγίξει ή και θα ξεπεράσει τα 4,5 δισ. δολάρια!

Οι παραπάνω εξελίξεις, ανέτρεψαν στην πράξη την επιχειρηματολογία που πρόβαλαν οι κυβερνώντες, ότι δήθεν η πολιτική λιτότητας για το λαό, είναι αναγκαία για την παραγωγική αναβάθμιση και ανασυγκρότηση της οικονομίας. Η έξαρση στα ελλείμματα του ισοζυγίου, δείχνει πως αντί για παραγωγική αναβάθμιση είχαμε παραγωγική υποβάθμιση.Και αυτό φαίνεται από τα αναλυτικά στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδας σύμφωνα με τα οποία οι εισαγωγές αυξάνονται ταχύτερα από τις εξαγωγές, με συνέπεια τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος.

Η αρνητική εξέλιξη στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας, βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την καταβαράθρωση της εγχώριας παραγωγής. Τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας,για την πορεία των εισαγωγών και εξαγωγών σε μια σειρά βασικών κλάδων τα τελευταία χρόνια, σκιαγραφούν ανάγλυφα την παραγωγική υποβάθμιση καθώς και την υποβάθμιση της Ελλάδας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 8άμηνο οφείλεται εν μέρει στην αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά κυρίως στον περιορισμό του πλεονάσματος άδηλων συναλλαγών.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε κατά 5,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 1995 και έφτασε τα 11.818,2 εκατ. δολάρια έναντι 11.215,5 εκατ. δολάρια πέρυσι. Η διεύρυνση αυτή προήλθε από την αύξηση της δαπάνης για εισαγωγές κατά 4%, ενώ αντίθετα οι εισπράξεις από εξαγωγές παρουσίασαν μείωση κατά 1%.

Τόκοι - μερίσματα - κέρδη

Ενδιαφέρον έχει όμως και η εξέλιξη σε μία σειρά άλλων μεγεθών που συνθέτουν το ισοζύγιο πληρωμών, όπως είναι οι τόκοι, τα μερίσματα και τα κέρδη, καθώς και τα χρεολύσια, στην παραπάνω περίοδο.

Ειδικότερα, οι πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 9,5% ή κατά 182 εκατ. δολ. στο οκτάμηνο, αντιστοιχούν στο 47% περίπου των συνολικών άδηλων πληρωμών και αποτέλεσαν το σημαντικότερο παράγοντα ανόδου των πληρωμών αυτών. Συγκεκριμένα, στο 8άμηνο του 1996 οι πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη έφτασαν στο ποσό των 2.105,6 εκατ. δολ. έναντι 1.923,5 εκατ. δολ. το αντίστοιχο διάστημα του 1995.

Εξάλλου, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι συνολικές πληρωμές τόκων,οι οποίες λόγω μεγάλου απόλυτου μεγέθους, επιβαρύνουν σημαντικά το σύνολο των άδηλων πληρωμών, παρουσίασαν μεταξύ 1992 και 1996 μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 10,7% (περίοδος Γενάρης - Ιούλης) αντιπροσωπεύοντας το 41,5% των άδηλων πληρωμών. Στο ίδιο διάστημα (εφτάμηνο) οι πληρωμές τόκων του δημοσίου αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 9%. Το σύνολο των πληρωμών για τόκους στην περίοδο 1992 - 96 (Γενάρης - Ιούλης) αντιστοιχούσε στο 15,3% των άδηλων πόρων και στο 89,5% (κατά μέσο όρο) του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών.

Η εξέλιξη των πληρωμών για τόκους καθορίζεται από το ύψος του εξωτερικού χρέους και την πορεία των διεθνών επιτοκίων. Το δημόσιο εξωτερικό χρέος αυξήθηκε σημαντικά το 1994, και σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων, οδήγησε σε πληρωμές τόκων του δημοσίου αυξημένες κατά 27% το 1995. Εξάλλου το πρώτο εξάμηνο του 1995 είχαν διατεθεί σε ξένους επενδυτές ετήσια ομόλογα με ρήτρα δολαρίου ύψους περίπου 4 δισ. δολαρίων.Η εξόφληση των δύο ομολογιακών δανείων (κεφάλαιο και τόκοι) το Μάρτη και το Μάη του 1996, οδήγησε σε αύξηση των πληρωμών για τόκους κατά 8,7% στο επτάμηνο του 1996. Παράλληλα επισημαίνεται ότι οι πληρωμές τόκων του ιδιωτικού τομέα παρά το συγκριτικά μικρό μέγεθός τους, παρουσιάζουν σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας στην περαιτέρω διόγκωση της συνολικής δαπάνης για τόκους.

Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί η συνεχής αύξηση των χρεολυσίων.Τα ποσά που καταβλήθηκαν για χρεολύσια (δόσεις παλιών δανείων από το εξωτερικό), ανήλθαν σε 2.576 εκατ. δολ. στο οκτάμηνο του 1996, έναντι 813,2 εκατ. δολ. το 1995 (αύξηση 216,8%!), ως αποτέλεσμα του υψηλού δανεισμού του ιδιωτικού τομέα σε συνάλλαγμα. Ετσι, η καθαρή κίνηση κεφαλαίων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε στα 4.787 εκατ. δολ., έναντι 1.747 εκατ. δολ. στην αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Β. Μ.