Ο κόσμος της νύχτας, με την καθημερινή, απτή έννοια των ανθρώπων που σαν"αφεντικά" πλουτίζουν ή σαν "υπηρέτες" των πρώτων βιοπορίζονται με τα πιο επικίνδυνα, ολέθρια, περιθωριακά "επαγγέλματα" της νύχτας και ο κόσμος της νύχτας, με τη μεταφορική έννοια του ζοφερού κοινωνικού και υπαρξιακού "σκότους". Δύο "κόσμοι", που με ωμό ρεαλισμό και ποιητική αφαιρετικότητα διαπλέκονται στο νέο, εξαιρετικά ενδιαφέρον, ολότελα διαφορετικό στη δραματουργική του γραφή (μυθοπλασία, δομή, γλώσσα) από τα προηγούμενα έργα του, συνταρακτικό θεματικά έργο του Μήτσου Ευθυμιάδη Πέρα από τη νύχτα",που παρουσιάζει η "Ομάδα Σύγχρονης Τέχνης" στο "Πολύτεχνο", σε σκηνοθεσίαΓιάννη Καλατζόπουλου.Ο Μ. Ευθυμιάδης ορίζει αυτό το έργο του ως "το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας, που αρχίζει με τον "Φονιά" και ιστορεί την πορεία ενός άνδρα στον κόσμο". (Τον "Φονιά" επαναλαμβάνει φέτος η "Θεατρική Σκηνή" του Αντώνη Αντωνίου). Μένει, λοιπόν, να γραφεί και το τρίτο έργο για να διαπιστωθεί η τελική δραματουργική υφή της τριλογίας. Η ενιαία ή μη μορφολογική συγγένεια του ενός έργου με το άλλο και των τριών μαζί. Η επισήμανση σχετίζεται με την - κατά τη γνώμη μας - διαφορετικότητα των δύο έργων. Ο "Φονιάς" είναι μια νατουραλιστική ηθογραφία. Μυθοπλαστικά μια "ιστορία" με αρχή, μέση και τέλος. "Ιστορία" αναγνώσιμη από το πρώτο επίπεδό της, με την πλοκή, τους "οικείους" χαρακτήρες, την άμεση γλώσσα της (και"πεζοδρομιακή" χαρακτηρίστηκε στη δεκαετία του '80).

Το "Πέρα από τη νύχτα" είναι δυναμική σύνθεση αφαιρετικού ρεαλισμού και ποιητικής αλληγορίας. Δεν είναι μια "ιστορία". Είναι πολλές μαζί, που θυμίζουν "αστυνομικό" θρίλερ, με σπονδυλωτά "κινηματογραφικά" επεισόδια. Με πρόσωπα καλοδουλεμένα, αναγνωρίσιμα και στη δική μας κοινωνία, που και με τα αμερικανικά ή αλληγορικά ονόματά τους συμβολοποιούν την κοινωνικά "αμερικανική νύχτα" της εποχής μας. Με λόγο άμεσο, σκληρό αλλά και υπαινικτικών, υπόγειων διαδρομών. Το έργο του Ευθυμιάδη ρίχνει φως στα κοινωνικά και ανθρώπινα σκοτάδια. Εργο "σκοτεινό", οδυνηρή έκφραση της κοινωνικής και ανθρώπινης εξαθλίωσης, οδύνης, αλλά που ρομαντικά λαχταρά το φως της ελπίδας και της διεξόδου. Ο συγγραφέας πιστεύοντας στην έμφυτη - αλλά κατεστραμμένη από τις (κοινωνικές, υπαρξιακές, ψυχολογικές, συνειδησιακές) "δυνάμεις του σκότους" - ανάγκη του ανθρώπου και της κοινωνίας του να ζει στο "φως", την εγκαλεί (μέσω του Τζακ) σαν καθαρτήριο τιμωρό και αυτοτιμωρό του κακού (Δυνατός, Σενιόρ, Βαρόνος - "νονοί" της νύχτας, της πρέζας, της μαστροπείας), των "υπηρετών" του (Βαλές, Μικρός, Μπιλ) και ως λύτρωση των θυμάτων του (Φλώρα, Εύα). Το έργο του Ευθυμιάδη με περισσή γνώση, ευαισθησία και εμπνευσμένη θεματική και γραφή αισθητοποιεί την "κόλαση", ελπίζει στον αναπόφευκτο "θάνατο" του σύγχρονου κοινωνικού ζόφου. Εργο - δραματουργικό άλμα του Ευθυμιάδη, που αν και βαθιά ελληνικό πάει... πέρα από την ελληνική κοινωνία.

Το διοικουμενικό συμβολισμό του έργου αναδείχνει, ακέραια, η λεπτοδουλεμένη - και στο στήσιμό της και στις ερμηνείες των ηθοποιών - σκηνοθεσία του Γιάννη Καλατζόπουλου. Η ευρυθμία των πολυεπίπεδων επεισοδίων, με τη συμβολή του, λιτά και συμβολιστικά, λειτουργικού σκηνικού (Ιωσήφ Β. Χατζηπαυλής), των χαρακτηριστικών κοστουμιών (Τόττα Πρίτσα) και των"νυχτερινών" φωτισμών (Κώστας Νταλιάνης), το ανησυχητικά ατμοσφαιρικό κλίμα που τονίζεται από τη μουσική (Θάνος Ρούφος) και την εκφραστική κίνηση (Ζέφη Μπαρτζώκα), η σαφήνεια της σκηνοθετικής "ανάγνωσης" και του μηνύματός της, καθιστούν το έργο και την παράσταση ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του θεατρικού χειμώνα.

Ερμηνευτικό επίτευγμα και αληθινή προσφορά για την ανάδειξη της αλληγορίας του έργου είναι η ερμηνεία του Νίκου Πόγκα (Σενιόρ), που πλάθει με εξαιρετική λιτότητα μέσων, αλλά και πνευματικότητα έναν αυτοτιμωρούμενο, θανάσιμα αυτοκαθαρτήριο "έκπτωτο άγγελο" της κοινωνικής "κόλασης". Αξιος"συμπαίκτης" του, στο θανάσιμο, αμείλικτο ξεκαθάρισμα ανταγωνιστικών λογαριασμών του υποκόσμου, ο ερμηνευτικά άμεσος Λάζος Τερζάς (Δυνατός). ΟΜπάμπης Αλατζάς με απλότητα, δύναμη και μελαγχολική αισθαντικότητα ερμηνεύει τον Τζακ. Δύο τυραννισμένα από τους "νονούς" της νύχτας, με μόνη οδό "διαφυγής" τους την πρέζα, γυναικεία πλάσματα πλάθουν με ευαισθησία και δραματικό μέτρο - η πρώτη πιο ανθρώπινη, η δεύτερη πιο σκληρή στα ερμηνευτικά της μέσα - οι Μίρκα Καλατζοπούλου και Εβίτα Παπασπύρου.Δημιουργικές, θεατρικά ακριβείς είναι οι ερμηνείες των Γιάννη Τσίκη,Στέλιου Γούτη (αν και όχι της ερμηνευτικής ιδιοσυγκρασίας του ο ρόλος του Βαλέ), Νίκου Νικολαϊδη.Πολύ καλός στον "Μικρό" ο νέος ηθοποιός Τάσος Αναγνώστου.Διαθέτει εκφραστικότητα, αμεσότητα και σκηνικό νεύρο.

ΘΥΜΕΛΗ