Παρά τις επιφάσεις διαλόγου για το σχέδιο "Καποδίστριας", η απόφαση από την πλευρά της κυβέρνησης έχει ήδη παρθεί. Ο ίδιος ο υπουργός Εσωτερικών έχει δηλώσει από το βήμα πρόσφατου συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ ότι οι εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Οκτώβρης '98) θα γίνουν με το νέο χάρτη. Η συζήτηση τώρα γίνεται, όχι για να διαρθρωθεί ή να αλλάξει το σχέδιο, αλλά για να δημιουργηθεί η αίσθηση της συναίνεσης σε μια προειλημμένη απόφαση. Και σ' αυτή την κατεύθυνση, γίνεται και το Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ. Το ίδιο το προς συζήτηση κείμενο δεν αφήνει περιθώρια αντιδράσεων, αφού επαναλαμβάνεται σε αρκετά σημεία η θέση ότι: "Η ανασυγκρότηση των χωρικών ενοτήτων των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ αποτελεί κατ' εξοχήν κρατική υπόθεση, δηλαδή δεν είναι τοπική υπόθεση". Και για να πειστούν και όσοι δεν πείθονται γι' αυτό αναφέρεται: "Οι ΟΤΑ δεν έχουν εκ του Συντάγματος εξουσία να αποφασίζουν για τη χωρική ανασύνταξή τους" (σελ. 37, 48, 49). Γίνεται μάλιστα προσπάθεια ερμηνείας αποφάσεων του Συμβουλίου Επικρατείας προς αυτή την κατεύθυνση και διατυπώνεται η γνωμάτευση ότι "υπό αυτήν την έννοια η αναγκαστική συνένωση δεν είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα" (σελ. 41).

Η όποια συζήτηση είναι εγκλωβισμένη εξαρχής από τη διατύπωση: "Από την πολιτική των σχεδιασμένων (αναγκαστικών) συνενώσεων δεν πρέπει να υπάρχει διέξοδος διαφυγής. Υπό αυτήν την έννοια εξαντλήθηκαν τα όρια εθελοντικότητας" (σελ. 44).

Για την προώθηση του σημερινού σχεδιασμού, οι συντάκτες του κειμένου δε διστάζουν να πετάξουν στα σκουπίδια ό,τι οι ίδιοι ως πολιτικός χώρος έκαναν τα προηγούμενα χρόνια. Κάνουν κριτική, λοιπόν, στην πολιτική που προώθησε, αντί για συνενώσεις, τα Συμβούλια Περιοχής με τη φράση: "Τόσο η αιτιολογική βάση του νομοθετικού πλαισίου, όσο και η εφαρμογή του, παρουσιάζει αρκετά συμπτώματα προχειρότητας που υπονομεύουν την τελεσφόρηση των στόχων του νομοθέτη".

Από το κείμενο δίνεται η εντύπωση ότι η όλη προσπάθεια γίνεται για να μπορούν οι ΟΤΑ να εκπληρώσουν το συνταγματικό τους καθήκον για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων και την προσαρμογή τους στην εξέλιξη αυτών των υποθέσεων. Αρκεί, όμως, μία και μόνο φράση του κειμένου για να αποκαλύψει ποιος είναι ο πραγματικός στόχος: "Προσαρμογή της ελληνικής ΤΑ στις κατευθύνσεις του τοπικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης" (σελ. 23). Ποιες είναι αυτές οι κατευθύνσεις;

- Ιδιωτικοποιήσεις, που εντέλλονται από την οδηγία 92/50.

- Ανταποδοτικότητα, που προωθείται με τον περιορισμό των κοινωνικών υπηρεσιών και πληρωμή εκ νέου από τους εργαζόμενους γι' αυτές.

- Πρόσθετη φορολογία, που προωθείται για κάθε νέο έργο και προβλέπεται ήδη από τους νόμους 1828/89, 2218/94 και άλλες διατάξεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι η όλη προσπάθεια επιχειρείται έξω από την όποια οικονομική ενίσχυση του κράτους. "Τα οικονομικά κίνητρα, αναφέρουν, δεν είχαν και δε φαίνεται ότι μπορούν να αποκτήσουν αναπτυξιακή δυναμική. Αλλωστε, η άσκηση μιας κρατικής πολιτικής και μάλιστα τέτοιας εμβέλειας δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Υπό αυτήν την έννοια τα οικονομικά κίνητρα εξαντλούνται στο μέτρο που περιορίζονται στη διάπλαση της κοινωνικής συναίνεσης, με την προϋπόθεση ότι δεν ακυρώνουν στην πράξη την ουσία της πολιτικής αυτής" (σελ. 44).

Στη βάση αυτής της λογικής, οι δαπάνες για την υλοποίηση αυτής της επιχείρησης δε φτάνουν ούτε στο μισό των οικονομικών κινήτρων που θα λάβαιναν οι συνενωνόμενοι ΟΤΑ με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις εθελοντικές συνενώσεις. Τα όποια χρήματα δεν είναι πρόσθετες δαπάνες από τον κρατικό προϋπολογισμό και, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, "η πολιτική των συνενώσεων ως μείζονος σημασίας δημόσια πολιτική διοικητικής ανασυγκρότησης πρέπει να υπερβεί τη λογική των κινήτρων".

Η κυβέρνηση και όσοι συμφωνούν μαζί της επιχειρούν να πείσουν ότι με τις αναγκαστικές συνενώσεις γίνεται εκσυγχρονισμός του τοπικού πολιτικού συστήματος. Μόνο που δεν μπορούν να αποφύγουν την αποκάλυψη του πόσο αντιδραστικός είναι αυτός ο λεγόμενος εκσυγχρονισμός. Το ίδιο το γεγονός ότι πρόκειται για διοικητικό μέτρο αναγκαστικού χαρακτήρα, χωρίς την ανοχή, έστω, αντίθετης άποψης, δείχνει το περιεχόμενό του. Πρόσθετα, για μία ακόμα φορά, αρνούνται την εφαρμογή της απλής αναλογικής στην εκλογή των οργάνων της ΤΑ. Εμποδίζουν, δηλαδή, την έκφραση όλων των απόψεων στα όργανα της ΤΑ. Και το φαινόμενο οξύνεται με τον τρόπο που επιχειρείται να γίνει η λεγόμενη τοπική αντιπροσώπευση, με μέτρο υποχρεωτικού χαρακτήρα συγκρότηση των ψηφοδελτίων. Η αντιπροσώπευση υποβαθμίζεται με την κατάργηση του χαρακτηρισμού σαν νομικών προσώπων των τοπικών συμβουλίων. Η συγκρότησή τους, όχι μόνο δεν είναι αντιπροσωπευτική, αλλά και αποτελούν όργανα του πλειοψηφούντος σε ευρύτερη περιφέρεια συνδυασμού.

Από την όλη μεθόδευση γίνεται φανερό πως επιβάλλονται όλα τα μέτρα για τον περιορισμό της έκφρασης διαφορετικών απόψεων. Οπως οι ίδιοι αναφέρουν, κύριο πρόβλημα είναι η "μη πειστικότητα στην εφαρμογή μιας διαχρονικά σταθερής πολιτικής". Δηλαδή μιας σταθερής πολιτικής που οι κατευθύνσεις της είναι γνωστές, εδράζονται στις επιλογές και οδηγίες της ΕΕ, των Συμφωνιών του Μάαστριχτ και της "Λευκής Βίβλου". Δε θέλουν την έκφραση καμιάς άποψης ενάντια σ' αυτές τις κατευθύνσεις, δε θέλουν καμιά συζήτηση για το περιεχόμενο αυτής της πολιτικής. Αρνούνται, απαγορεύουν την έκφραση των εργαζομένων και προσπαθούν να περιορίσουν την έκφραση σε κάθε όργανο και της ΤΑ αυτών των φωνών.

Σ. Β.