Εδώ και αρκετό καιρό η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει, με κάθε τρόπο, ότι τα επονομαζόμενα μεγάλα έργα θα φέρουν την ανάπτυξη και την κοσμογονία στη χώρα. Από το πλαίσιο αυτό της "ευεξίας" δεν ξέφυγε, χτες, ούτε και ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, αν και στη συνέχεια δεν μπόρεσε να κρύψει ότι η ανηλεής λιτότητα για το λαό θα δώσει τον τόνο και την επόμενη τουλάχιστον τριετία.

Μύθος 1ος: Τα "μεγάλα έργα" - υποστηρίζουν - είναι "λυδία λίθος" για την ανάπτυξη. Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας - με ευθύνη, βεβαίως, όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών - έχει καθυστερήσει στην κατασκευή αρκετών αναγκαίων έργων υποδομής. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι να θεωρούνται αυτά τα έργα ως αποκλειστικός μοχλός για την ανάπτυξη, απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Πρόκειται για μια "αναπτυξιακή" αντίληψη της δεκαετίας του '50, που ασφαλώς είναι ξεπερασμένη στην αυγή του 2000. Απόδειξη; Η μονομέρεια του Β Πακέτου Ντελόρ, το οποίο δίνει το κύριο βάρος στις μεταφορές, ενώ κατ' εξοχήν αναπτυξιακοί τομείς, όπως αυτοί των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας, του τουρισμού, του περιβάλλοντος, των υδάτινων πόρων, έχουν μείνει απέξω. Και αυτό δεν το λέμε μόνο εμείς. Το είπε τον περασμένο Σεπτέμβρη ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Π. Γεννηματάς, στο περιοδικό ΑΝ της "Απογευματινής". Αλλά και άλλοι παραγωγικοί και αναπτυξιακοί τομείς, που υποτίθεται ότι τροφοδοτούνται με σημαντικά κονδύλια από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα για τη βιομηχανία "κατόρθωσε" στη διετία 1994 - '95 να απορροφήσει μόνο το 2% των συνολικών κονδυλίων! Για ποια ανάπτυξη μιλάμε λοιπόν; Πόσες θέσεις εργασίας θα μείνουν όταν ολοκληρωθούν τα "μεγάλα έργα"; Ελάχιστες. Ενώ, παράλληλα με την εφαρμογή των κανόνων του Μάαστριχτ, άλλοι παραγωγικοί τομείς της χώρας θα έχουν οδηγηθεί στην καταστροφή και μία στρατιά ολόκληρη εργαζομένων στην εξαθλίωση.

Μύθος δεύτερος: Τα έργα εξυπηρετούν ανάγκες της χώρας και όχι των εργολάβων. Είναι αυτονόητο ότι, αν ίσχυε αυτό, τότε το "πακέτο" των έργων θα ήταν σημαντικά μικρότερο και δε θα έτρεχε τώρα η κυβέρνηση να επιζητεί - με το αζημίωτο βέβαια - πρόσθετα κεφάλαια από τους ιδιώτες και τις ξένες τράπεζες για να κατασκευαστούν τα περισσότερα από αυτά. Είναι προφανές ότι τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα επέβαλαν τα έργα αυτά, επειδή προσδοκούσαν ποικίλες απολαβές, και γι' αυτό και οι δύο κυβερνήσεις έσπευσαν να συναινέσουν απόλυτα στην εξυπηρέτησή τους. Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα: Ποιος ο λόγος της κατασκευής του αεροδρομίου στα Σπάτα με κόστος που θα υπερβεί, τελικά, τα 1,5 τρισ. δρχ., ενώ θα μπορούσε κάλλιστα είτε να αναπτυχθεί το υπάρχον στο Ελληνικό, είτε στην Τανάγρα, με δεδομένες υποδομές, προσβάσεις και εξυπηρετήσεις; Ποιος ο λόγος κατασκευής της ζεύξης πολυτελείας του Μαλιακού αντί της συμφερότερης νέας χάραξης της εθνικής οδού μέσω Δομοκού; Γιατί επιλέχτηκε αυτός ο τύπος μετρό στη Θεσσαλονίκη, όταν ένα ελαφρύ μετρό θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες της πόλης καλύτερα και θα κόστιζε αρκετές φορές φτηνότερα; Ποια η ανάγκη της ζεύξης Ρίου - Αντιρρίου, χωρίς σιδηρόδρομο μάλιστα, τη στιγμή που υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν συμφερότερη και αποδοτικότερη τη λύση της οδικής σύνδεσης της Ηγουμενίτσας με το νότιο τμήμα του άξονα Αθηνών - Θεσσαλονίκης και της σιδηροδρομικής με το Βόλο; Είναι προφανές γιατί δεν εξετάστηκαν όλες αυτές οι εναλλακτικές λύσεις: Γιατί δεν οδηγούσαν στην αύξηση των κερδών των μεγαλοσυμφερόντων, που έχουν αποδυθεί σε έναν ανηλεή πόλεμο για το ποιος θα φάει το μεγαλύτερο κομμάτι της "πίτας" με αρκετές, ακόμη και πολιτικές, παρενέργειες.

Και το ερώτημα που πρυτανεύει, βεβαίως, στα χείλη όλων είναι πλέον το εξής: Πώς θα είναι η Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση των "μεγάλων έργων", που προβάλλονται περίπου ως πανάκεια; "Θα την έβλεπα... περισσότερο χρεωμένη από χτες!" - απαντά ο Π. Γεννηματάς στην προαναφερόμενη συνέντευξη στο περιοδικό ΑΝ. Και φυσικά, ο ίδιος ξέρει πολύ καλά τι λέει, αφού είναι ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, μιας τράπεζας που θα δανειοδοτήσει όλα αυτά τα έργα με πάνω από 1,5 τρισ. δρχ. σε συνάλλαγμα και με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Ουσιαστικά, επομένως, τα έργα αυτά, με τον τρόπο με τον οποίο προγραμματίστηκαν και πρόκειται να κατασκευαστούν, υποθηκεύουν το μέλλον της χώρας για αρκετές δεκαετίες και της προκαλούν μια απίθανη αιμορραγία πόρων. Και όπως είναι φυσικό, ο λαός θα κληθεί να πληρώσει ξανά τα "σπασμένα", και όχι μόνο με συνέχιση της λιτότητας, αλλά και με την αύξηση της τιμής όλων των εξυπηρετήσεων που επιβάλλει η ιδιωτικοποίηση των έργων αυτών, που υποτίθεται πως είναι δημόσια. Μια πρώτη γεύση αυτής της πολιτικής θα πάρουμε όλοι μας πολύ σύντομα με το διπλασιασμό ή τριπλασιασμό της τιμής των διοδίων στους εθνικούς δρόμους. Σίγουρα, όμως, θα υπάρξει και συνέχεια προς δόξαν του... αναπτυξιακού προγράμματος της κυβέρνησης.