Ξημερώματα στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η βάρδια μιας οικιακής βοηθού σε διαμέρισμα του 15ου ορόφου της πολυκατοικίας - ουρανοξύστη, ξεκινά από τις πίσω σκάλες. Το ασανσέρ της υπηρεσίας πάλι δε λειτουργεί και η ψυχή της 45χρονης Ζιλντάσι Δάντας έχει "βγει" πριν καν αρχίσει η δουλιά. Την ώρα που εκείνη"μετρά" τα σκαλιά με χαμηλωμένα μάτια, δεκάδες ένοικοι ανεβοκατεβαίνουν τον ουρανοξύστη με το κεφάλι ψηλά. Γι' αυτούς, ο κεντρικός ανελκυστήρας του κτιρίου δουλεύει περίφημα. Για τη μαύρη Ζιλντάσι, η πρόσβαση είναι μάλλον αδύνατη...

Στη Βραζιλία, η χρήση του ανελκυστήρα υπηρεσίας ποικίλει: μέσω αυτού μεταφέρονται οι σακούλες τροφίμων από τα σούπερμάρκετ, τα σκουπίδια και "φυσικά" οι υπηρέτες ή οι κάθε λογής τεχνίτες. Σε μια χώρα άνω των 160.000.000 ανθρώπων, με σημαία που φέρει τις λέξεις "Τάξη και Πρόοδος", οι ρατσιστικές - και όχι μόνον - διακρίσεις εξακολουθούν να επιβιώνουν από την "πίσω πόρτα". Ο ρατσισμός του ασανσέρ, μπορεί να ακούγεται ως νοσηρή υπερβολή και όμως δεν είναι. Αποτελεί τη μια πλευρά αυτού του διαφορετικού "απαρτχάιντ" που βιώνουν καθημερινά εκατομμύρια Βραζιλιάνοι κυρίως έγχρωμης δερματολογικής απόχρωσης ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη.

Ισως, όμως, σχετικά... σύντομα, να δούμε αυτό τουλάχιστον το κάστρο του ρατσισμού να πέφτει. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός αφότου το ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο με το οποίο επιβάλλεται στα ασανσέρ η ανάρτηση επιγραφών που ενημερώνουν για τις επικείμενες ποινές παραβίασης του νέου νόμου: "Οποιαδήποτε μορφή διακρίσεων βάσει φυλής, φύλου, χρώματος, καταγωγής, κοινωνικής τάξης, ηλικίας, φυσικής παραμόρφωσης ή αναπηρίας, απαγορεύεται στα ασανσέρ αυτού του κτιρίου. Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμο 1.200 ρεάλ" (300.000 δρχ.)!

Προσεχώς, επιγραφές αυτού του περιεχομένου θα αναρτώνται στα ασανσέρ με σκοπό - εκτός από την εξάλειψη των πιθανών θυμάτων του ρατσισμού της πίσω πόρτας - την ενημέρωση ή υπενθύμιση των μεσοαστών και μεγαλοαστών λευκών Βραζιλιάνων, σχετικά με αυτή την παλιά, κακιά"συνήθεια". Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του "Ασοσιέιτεντ Πρες" στο Σάο Πάολο, Σταν Λέχμαν, εάν σήμερα κάποιος επιχειρήσει μια πρόχειρη σφιγμομέτρηση της αστικής κοινής γνώμης στη Βραζιλία, θα διαπιστώσει πως ελάχιστοι γνωρίζουν για "το απαρτχάιντ του ασανσέρ". Ο ίδιος "εισέπραξε" ενδιαφέρουσες απαντήσεις όταν ρώτησε, μεταξύ άλλων, έναν 32χρονο αναλυτή κομπιούτερ και μια 48χρονη μεγαλοαστή. Ο 32χρονος απάντησε πως ποτέ δεν παρατήρησε εάν το προσωπικό υπηρεσίας χρησιμοποιεί τον κεντρικό ανελκυστήρα ή αυτόν της"πίσω πόρτας", ενώ η 48χρονη υποστήριξε ενθέρμως ότι "η χρήση του κεντρικού ασανσέρ δεν μπορεί να γίνεται από τον "οποιοδήποτε" μιας που κάτι τέτιο θα δημιουργούσε χάος"! Την ώρα που η 45χρονη Ζιλντάσι "μετρούσε" τα σκαλιά των 15 ορόφων με τα μάτια χαμηλωμένα, πόσοι από τους ένοικους του ουρανοξύστη δεν προφασίζονταν πως δεν έβλεπαν ή δεν καταλάβαιναν;

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ