Σ' αυτή τη "μαγική" λέξη και τα δύο κόμματα έχουν δει το κατάλληλο πεδίο, μέσα στο οποίο μπορούν να χωρέσουν κάθε είδους και μορφής ιδεολογήματα, "προοδευτικές" κορόνες, πολιτικές κομπίνες και αποπροσανατολιστικοί για τους εργαζόμενους ελιγμοί.

Αλλιώς: Κολλώντας την "Αριστερά" στο "Κέντρο", πίστεψαν ότι βρέθηκε το ένδυμα που θα αποκρύψει τη φιλομονοπωλιακή πολιτική. Ποια η στόχευση του καθενός; Ο μεν "Συνασπισμός" βολεύεται στην αναζήτηση κυβερνητικής στέγης. Το δε ΠΑΣΟΚ στη διατήρηση της κυβερνητικής εξουσίας, στον εγκλωβισμό κάθε μαχητικής φωνής, στο χτύπημα της όποιας λαϊκής αντίστασης και πάλης, στην αναχαίτιση και κατασίγαση της ογκούμενης λαϊκής αγανάκτησης, προς αποφυγή ριζοσπαστικοποιήσεων.

Αν και η παραπάνω Σύνοδος της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ δεν πρόσφερε κατ' ουσίαν νέα ζητήματα, χρειάζεται να δούμε το πλαίσιο, μέσα στο οποίο προσπάθησε να αναλύσει τη στρατηγική της Κεντροαριστεράς, προκειμένου να φανεί καλύτερα το αληθινό της περιεχόμενο.

α) Η ΚΕ του ΠΑΣΟΚ επαναβεβαίωσε ότι η πολιτική που ασκεί το κυβερνητικό κόμμα, σε όφελος της ντόπιας και ξένης ολιγαρχίας, είναι συνειδητή επιλογή προσαρμογής του ελληνικού καπιταλισμού στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ενοποίησης. Λέει η εισήγηση του ΕΓ: "Για μας, η ευρωπαϊκή πορεία αποτελεί συνειδητή παρουσία μας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, συναποφασίζουμε για τις ευρωπαϊκές πολιτικές και συνδιαμορφώνουμε τη μελλοντική φυσιογνωμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης".

β) Ποια είναι η μελλοντική φυσιογνωμία της ΕΕ; Λέει το ΕΓ: "Θέλουμε μια ΕΕ, με πολιτικές επιλογές που θα προωθούν, παράλληλα με την Οικονομική και Νομισματική Ενωση, την Πολιτική Ενωση. Που θα προωθούν την ανάπτυξη μιας Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, που θα βασίζεται στη σύνθεση των ζωτικών συμφερόντων όλων των κρατών - μελών της Ενωσης. Ποια είναι τα ζωτικά συμφέροντα, που θα προωθούνται μέσω αυτής της ΕΕ; Είναι τα συμφέροντα της ντόπιας πλουτοκρατίας. Αυτά προάγονται και οχυρώνονται με την παραπάνω συγκεκριμένη πολιτική. Οπως υπογραμμίζει το Σχέδιο Προγράμματος για το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, "η ελληνική ολιγαρχία αξιοποιεί τη συμμετοχή της στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, με στόχο να στερεώσει την εξουσία της, να διευρύνει τα ερείσματά της στο εσωτερικό, ώστε να αποτρέψει κάθε πρόοδο του εργατικού και λαϊκού κινήματος, που θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια του καπιταλιστικού συστήματος".

γ) Το ΕΓ του ΠΑΣΟΚ θριαμβολογεί για τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης - όταν οι πάντες σ' αυτόν τον τόπο γνωρίζουν ότι άλλη είναι η πραγματικότητα - και γι' αυτό ακριβώς εξυμνεί το πρόγραμμα "σύγκλισης", με το οποίο έχει ενταθεί η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, έχει αυξηθεί η φτώχεια. Λέει: "Το αναθεωρημένο πρόγραμμα σύγκλισης αποτέλεσε την πυξίδα εφαρμογής της πολιτικής, που πέτυχε σε μεγάλο βαθμό τους στόχους της και έχει σήμερα διαμορφώσει ένα κλίμα οικονομικής σταθερότητας". (Διάβαζε, αύξησης των κερδών των μονοπωλίων).

δ) Διαβάζουμε στην εισήγηση του ΕΓ του ΠΑΣΟΚ: "Το Κράτος Πρόνοιας, με τη σύγχρονη αντίληψη και πολιτική, δεν μπορεί να ταυτιστεί με το μεταπολεμικό κεϊνσιανικό μοντέλο. Ούτε με κράτος φιλανθρωπίας που δίνει ευκαιριακά και αποσπασματικές παροχές ανάλογα με την οικονομική συγκυρία".

Είναι αβέβαιο, αν μπορεί να βρεθεί άλλο αστικό κόμμα με δυνατότητες τέτοιου βαθμού προσαρμοστικότητας στις κάθε φορά ανάγκες της άρχουσας τάξης: Οι μέχρι πριν λίγα χρόνια υπέρμαχοι του Κέινς τον θεωρούν σήμερα ξεπερασμένο και στις ιδιωτικοποιήσεις ξεπερνούν σε ζήλο και τη ΝΔ! Το θεωρητικοπολιτικό τους δημιούργημα, που ακούει στο όνομα "Κράτος Πρόνοιας", τώρα βαφτίζεται κράτος φιλανθρωπίας! Αρα απορριπτέο - και επιτακτικά αναγκαίο να αντικατασταθεί από το "Κράτος... - στρατηγείο"!

Αν αναφερόμαστε στις παραπάνω διακρίσεις, δεν είναι βέβαια επειδή τοποθετούμαστε υπέρ της μιας ή της άλλης εκδοχής διαχείρισης του συστήματος, αλλά για να φανεί - με τα λεγόμενα του ίδιου του ΠΑΣΟΚ - ότι η ολιγαρχία δεν εξυπηρετείται μόνο με ένα, αλλά με δύο, πολλές φορές μάλιστα και με περισσότερα, δεκανίκια. Ενα από αυτά είναι η σοσιαλδημοκρατία, με τα πολλά της πρόσωπα, ανάλογα με τις συνθήκες.

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, εκσυγχρονιστές (ομάδα Σημίτη) και μη εκσυγχρονιστές (Τσοχατζόπουλος - Αρσένης - Κακλαμάνης) "προβληματίζονται" για την Κεντροαριστερά, έχοντας βάλει στο στόχαστρο τις καλύτερες παραδόσεις της Αριστεράς στη χώρα μας και βέβαια προσπαθώντας (όπως πάντα) να χτυπήσουν το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ, το οποίο η μεν εισήγηση του ΕΓ το χαρακτηρίζει "αυτοπεριχαρακωμένο, παρωχημένο και ευρισκόμενο σε εθελούσια πολιτική ομηρία", ο δε Κ. Σημίτης, στην παρέμβασή του, "δογματικό και εξωπραγματικό"!..

Ταυτόχρονα, ο προβληματισμός τους και τα σχέδιά τους παγίδευσης των αριστερών ψηφοφόρων πραγματοποιούνται σε μια περίοδο επέλασης της Νέας Τάξης Πραγμάτων (στην οποία συμμετέχει και η κυβέρνηση) και διαπάλης ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις για την κυριαρχία στο μοίρασμα αγορών και σφαιρών επιρροής. Σε μια περίοδο, όπου, όπως υπογραμμίζεται στο Σχέδιο Προγράμματος για το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, "η επιδίωξη της ελληνικής ολιγαρχίας για αναβάθμιση, στα πλαίσια του ιμπεριαλιστικού κέντρου και γενικότερα στην περιοχή, εκδηλώνεται με την πολιτική της "διείσδυσης" στα Βαλκάνια, με την αναγόρευση της περιοχής ως "ενδοχώρας" της Ελλάδας". Αλλά και σε μια περίοδο, που "οξύνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην ελληνική και τουρκική ολιγαρχία... επιδιώκουν να αποσπάσουν, η κάθε μια για λογαριασμό της, τη μεγαλύτερη υποστήριξη από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες. Η επιδίωξη αυτή αυξάνει την προθυμία τους να συμμετέχουν στα ιμπεριαλιστικά επεκτατικά σχέδια".

Επομένως, η στρατηγική της Κεντροαριστεράς αποχτάει το αληθινό της περιεχόμενο - και όχι αυτό που προσπαθεί να της προσδώσει η ΚΕ του ΠΑΣΟΚ ή ο "ΣΥΝ" - όταν εξεταστεί μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και στη θέση της Ελλάδας σε αυτό.

α) Με μια απροκάλυπτη ταχυδακτυλουργία, η ΚΕ του ΠΑΣΟΚ παραχαράσσει τις πραγματικές κοινωνικές αντιθέσεις, τοποθετεί στη θέση τους πλαστές και πάνω τους προσπαθεί να οικοδομήσει την κοινωνική βάση, που δήθεν "υποχρεώνει" να αντιμετωπιστεί η Κεντροαριστερά - ούτε λίγο, ούτε πολύ - σαν νομοτέλεια.

Ετσι, όπως υπογραμμίζει η εισήγηση του ΕΓ, "ο βασικός πυρήνας της σύγχρονης κοινωνικής συμμαχίας περιλαμβάνει τη μισθωτή εργασία, τη μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών στρωμάτων, των μικρομεσαίων επαγγελμάτων, τους άνεργους, τους συνταξιούχους. Τον πυρήνα αυτό περιβάλλει ένας δεύτερος κύκλος από "ομάδες", που προωθούν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, η νεολαία, ένα σημαντικό τμήμα της μεσαίας τάξης, ένα σύνολο μεγάλων και μικρών επιχειρηματιών...".

Ποιος είναι ο άλλος πόλος της αντίθεσης; Γράφουν: "Από το άλλο μέρος... τα κυκλώματα του μεταπρατισμού, της κερδοσκοπίας, της παραοικονομίας...". Επειδή, όμως, τέτοια κυκλώματα υπάρχουν, όπως τονίζει το ΕΓ του ΠΑΣΟΚ, παντού, σε όλες τις τάξεις και στρώματα, γι' αυτό και γίνονται "ανεπαρκείς οι κοινωνικές συμμαχίες που διαμορφώνονταν στο δίπολο προνομιούχοι - μη προνομιούχοι. Η διαχωριστική γραμμή διέρχεται από το εσωτερικό κοινωνικών τάξεων...".

Αυτό, με άλλα λόγια, σημαίνει: Κοινό μέτωπο εργατών - αγροτών - βιοτεχνών - υγιών βιομηχάνων και εφοπλιστών και μεγαλεμπόρων, ενάντια στους επιχειρηματίες της αρπαχτής και στους κομπιναδόρους, που δεν επενδύουν... δε δημιουργούν...

Οποιος βρίσκεται στον "υγιή πόλο", κατατάσσεται στο χώρο της προόδου. Και, αντίθετα, όποιος είναι με τα συμφέροντα των "κομπραδόρων της παλιάς άρχουσας τάξης και των μιζαδόρων της δημόσιας διοίκησης, βρίσκεται απέναντί μας", όπως υπογράμμισε ο Κ. Σκανδαλίδης.

β) Αφού, λοιπόν, το πρόβλημα για την εργατική τάξη και άλλα στρώματα (αγροτών - ΕΒΕ κλπ.) δεν είναι η εκμετάλλευσή τους από τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, αλλά οι "κακοί" επιχειρηματίες και οι κομπιναδόροι, η λύση βρίσκεται σ' έναν "καλό" καπιταλισμό. Αυτόν τον καπιταλισμό, που βαφτίζεται σοσιαλισμός, μπορεί να τον εγγυηθεί το ΠΑΣΟΚ σε συμμαχία, αν λάχει, με τις άλλες προοδευτικές δυνάμεις, που θα λειτουργούν στην κοίτη του δημοκρατικού σοσιαλισμού, στον οποίο πιστεύει το ΠΑΣΟΚ. Ολόκληρος αυτός ο χώρος αποκαλείται, από το ΠΑΣΟΚ, Κεντροαριστερά.

Σ' αυτόν τον όρο συνυπάρχουν τα εξής κόλπα της ηγεσίας του και της κυβέρνησης: Πρώτον, χρησιμοποιείται ένας όρος, που στο παρελθόν, τα κόμματα, τα οποία σχηματικά πολιτογραφήθηκαν κεντρώα και αριστερά, αποτέλεσαν την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Καλό είναι, επομένως, για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, να αναφέρεται σε μνήμες, ώστε ο συνειρμός να ενισχύει το παρόν, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ! Δεύτερο κόλπο: Επειδή όμως το προηγούμενο δεν αρκεί, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ φροντίζει να δώσει στον όρο το περιεχόμενο του "δημοκρατικού σοσιαλισμού", δηλαδή της Σοσιαλδημοκρατίας, ώστε ο όρος Κεντροαριστερά να αποκτήσει σύγχρονη έννοια. Δηλαδή να εγκλωβίσει στο σχήμα αυτό τον κόσμο που πιστεύει στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα από το αν έχει όλος αυτός ο κόσμος ενιαία αντίληψη γι' αυτόν.

Τρίτο κόλπο: Εχοντας, ωστόσο, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ επίγνωση ότι πολλοί την "πήραν μυρωδιά", ξαναθυμάται τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη, ώστε να συσπειρώσει όσους επιμένουν να συντηρούν στη συνείδησή τους ψεύτικα οράματα: "Μας ενώνει η δύναμη των ιδεών και των οραμάτων της 3ης Σεπτέμβρη, το τετράπτυχο των αναλλοίωτων στόχων μας", φωνάζει υποκριτικά το ΕΓ του ΠΑΣΟΚ!..

Μάκης ΜΑΪΛΗΣ

Τα κύρια χαρακτηριστικά της αντίληψης για την Κεντροαριστερά συνιστούν μια καθαρά συντηρητική πολιτική γραμμή, που έχει σαν βασικό στόχο να οργανώσει τις συμμαχίες του κεφαλαίου, προκειμένου αυτό να διαμορφώσει καλύτερους όρους για την ολομέτωπη και σε μακροπρόθεσμη βάση επίθεση κατά των εργαζομένων, η οποία ήδη διαρκεί.