Προβληματισμοί για το α-α-δ μέτωπο και την κυβέρνησή του

Χρειάζεται μια σαφής τοποθέτηση πάνω σε δύο αντιλήψεις που αποκλίνουν από τη βασική σκέψη και πολιτική του Κόμματος.

α) Πρέπει, στο όνομα του "εφικτού" και "του ανοίγματος του Κόμματος" να αφήνουμε περιθώρια προσέγγισης με πολιτικούς σχηματισμούς (ΠΑΣΟΚ ή "ΣΥΝ"), που με τις βασικές πολιτικές επιλογές τους βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τους βασικούς αντιιμπεριαλιστικούς - αντιμονοπωλιακούς στόχους και τα άμεσα και μακροπρόθεσμα συμφέροντα των εργαζομένων;

Η απάντηση κατηγορηματικά πρέπει να είναι ΟΧΙ. Αλλο πράγμα, εάν χρειάζεται προσεκτική συμπεριφορά και στάση απέναντι στους οπαδούς τους, σε διάκριση με την ηγεσία τους.

β) Πρέπει, στο όνομα της "καθαρότητας" και της "επαναστατικότητάς" μας και επηρεασμένοι από τις αρνητικές εμπειρίες από τη στάση των συμμάχων μας στα πλαίσια του "Συνασπισμού", να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πιο σωστός, ο πιο γρήγορος δρόμος είναι να πάμε μόνοι μας για τη "σοσιαλιστική επανάσταση" και να αρνηθούμε (όταν στο μέλλον δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις) τις πολιτικές συμμαχίες και τα μέτωπα; Και πάλι το ΟΧΙ πρέπει να είναι κατηγορηματικό. Ενα ΟΧΙ που το έχει πει επανειλημμένα και ο ΛΕΝΙΝ (στη θεωρία και στην πράξη, βλέπε συνεργασία μπολσεβίκων - αριστερών Εσέρων), αλλά και το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα και το Κόμμα μας και σε όλα του τα συνέδρια μέχρι σήμερα.

Το ότι στην Ελλάδα υπάρχουν οι αντικειμενικές - υλικές προϋποθέσεις για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, είναι βασική εκτίμηση του Κόμματος από την ίδρυσή του. Πολύ περισσότερο, βέβαια, ισχύει σήμερα. Το ότι η αλλαγή της κοινωνίας μπορεί να γίνει μόνο με επαναστατικό τρόπο, το ότι νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης σημαίνει "πάρσιμο της εξουσίας από την εργατική τάξη", "εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου" (όρος που πρέπει να διατηρηθεί για πολιτικούς λόγους ιδιαίτερης σημασίας σήμερα κ.ά.), είναι θέσεις γνωστές που πάντα επαναλαμβάναμε στα συνέδρια και στα προγράμματά μας, που δεν αμφισβητούνται σήμερα από κανέναν, πιστεύω, στις γραμμές μας.

Αυτό που πάντα αναζητούσε και το δικό μας και τα άλλα κομμουνιστικά κόμματα σε όλες τις εποχές, είναι πώς θα φτάσουμε, πώς θα προσεγγίσουμε, πώς θα περάσουμε στη σοσιαλιστική επανάσταση.

Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα, στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε. Το Σχέδιο Προγράμματος απαντάει με το αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό - δημοκρατικό μέτωπο πάλης, που το βλέπει σαν το δρόμο (το συντομότερο, τον ευκολότερο), που οδηγεί στον τελικό μας στόχο. Σε αυτό δεν πρωτοτυπεί γιατί και στο 10ο Συνέδριο (και στο 11ο και 12ο) αυτό το δρόμο συσπείρωσης ευρύτερων μαζών, αυτό το δρόμο προσέγγισης στη σοσιαλιστική επανάσταση είχαμε επιλέξει.

Τη σημασία του α-α-δ μετώπου δεν πρέπει να την υποβαθμίσουμε. Πολύ περισσότερο, δεν πρέπει να του αφαιρέσουμε εκείνα τα στοιχεία που βοηθούν και στη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων δυνάμεων και που οδηγούν στο να λυθεί το ζήτημα της εξουσίας - κεντρικών ζητημάτων κάθε επανάστασης. Κατ' αρχάς το μέτωπο θα είναι και κοινωνικό και πολιτικό. Το κοινωνικό μέτωπο θα είναι αποτέλεσμα μιας κοινωνικής συμμαχίας (συμμαχίας τάξεων και στρωμάτων που τα συμφέροντά τους είναι ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό).

Θα επιτευχθεί και κάτω από τη συλλογική μακρόχρονη δουλιά του Κόμματος και την ωρίμανση του κινήματος και θα εκφράζεται με κοινά αιτήματα και στόχους, με κοινούς αγώνες και έκφραση αλληλεγγύης. Στο πολιτικό μέτωπο, η συνεργασία - συμμαχία θα είναι αποτέλεσμα απόφασης του Κόμματος, όταν βέβαια υπάρξουν εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις που αξιόπιστα θα εγγυώνται πάλη με κατεύθυνση α-α-δ. Η ιστορία και η ζωή έχουν επιβεβαιώσει ότι η συνείδηση, οι αντιλήψεις και τα συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων εκφράζονται στο πολιτικό επίπεδο με την ίδρυση και λειτουργία αντίστοιχων κομμάτων.

Από τους μικρομεσαίους της πόλης και του χωριού είναι πολύ φυσικό άλλοι να υποστηρίξουν τον αντίπαλο, ένα μέρος τους να υποστηρίξει το ΚΚΕ, αλλά και ένα μέρος τους με πολιτική συνείδηση που δε "φτάνει" μέχρι την ανάγκη του σοσιαλισμού θα υποστηρίξει μικροαστικά κόμματα. Τέτοια κόμματα με την προϋπόθεση ανόδου του κινήματος, μπορούν να έχουν α-α-δ προσανατολισμό.

Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε:

α) Το μέτωπο των α-α-δ δυνάμεων θα πρέπει να στοχεύει στο να καταχτήσει την κυβερνητική εξουσία. Χωρίς το στόχο της α-α-δ κυβέρνησης, δε θα έχει καμιά προοπτική το μέτωπο αυτό, δε θα προσελκύει τις μάζες που θα θέλουν να υπάρξει όργανο επίλυσης των προβλημάτων τους. Θα είναι μόνο λέσχη συζητήσεων και διαμόρφωσης θέσεων και το πολύ απλώς ένα κίνημα πίεσης χωρίς προοπτική εξουσίας. Είναι επίσης φυσικό οι στόχοι πάλης - το πρόγραμμα του μετώπου να δεσμεύει σε γενικές γραμμές και την α-α-δ κυβέρνηση, όταν αυτή σχηματιστεί.

β) Η κυβέρνηση αυτή, ανεξάρτητα από το πώς θα έρθει στην κυβερνητική εξουσία, ανεξάρτητα εάν μέσα στις μεγάλες πολιτικές συγκρούσεις και ανακατατάξεις εκείνων των καιρών θα αλλάζει ή όχι σύνθεση (αντανάκλαση των συσχετισμών), ανεξάρτητα εάν θα κυβερνήσει μικρότερο ή περισσότερο διάστημα, πρέπει να ηγηθεί στο πλαίσιο ενός τέτοιου περίπου προγράμματος.

γ) Για να ξεκινήσει η κυβέρνηση να εφαρμόζει το πρόγραμμά της, θα πρέπει να έχει μέρος τουλάχιστον της πραγματικής εξουσίας στα χέρια της. Θα πρέπει να ξεκινήσει από την πρώτη μέρα να τοποθετεί σε θέσεις - "κλειδιά" και σε καίριους μηχανισμούς του κράτους (στρατό, Αστυνομία, τράπεζες κλπ.), δικά της στελέχη, θα πρέπει γενικά να κάνει κάποια στοιχειώδη "παρέμβαση" στο κράτος, εάν θέλει να "σταθεί στα πόδια της" και να πάρει τα πρώτα μέτρα. Εκτιμώντας θεωρητικά αυτή τη μεταβατική κατάσταση, θα λέγαμε ότι η εργατική τάξη μοιράζεται την εξουσία με τους συμμάχους της. Το ΚΚΕ μοιράζεται την εξουσία με τους συμμάχους του. Δεν έχουμε ακόμη δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά α-α-δ εξουσία.

Αυτή η μεταβατική κατάσταση δεν μπορεί να παραμείνει για πολύ. Η θα προχωρήσουμε στο σοσιαλισμό ή θα πισωγυρίσουμε στην κυριαρχία των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού.

Στην πολιτική και κοινωνική διαπάλη για προχώρημα προς τα μπρος ή προς τα πίσω, το Κόμμα μας θα πρέπει να αποδείξει τον αποφασιστικό του ρόλο. Αν θα καταφέρει να φτάσει όχι απλώς να ηγείται, αλλά να ηγεμονεύει το κίνημα, αυτό θα έχει αντανάκλαση και στην πολιτική εξουσία. Τότε θα κριθεί αν η εργατική τάξη θα πάρει όλη την εξουσία. Αν θα εγκαθιδρυθεί η "δικτατορία του προλεταριάτου". Αν θα νικήσει η σοσιαλιστική επανάσταση, αν το ΚΚΕ θα παίξει κυρίαρχο ρόλο στο σύστημα της εξουσίας.

Εάν έτσι συνολικά βλέπουμε τα πράγματα, τότε πρέπει:

α) Να βλέπουμε την αντίθεση μονοπωλίων - ιμπεριαλισμού και α-α-δ δυνάμεων, όχι απλώς σαν μια παραγωγή (της βασικής) αντίθεσης, αλλά σαν κυρίαρχη αντίθεση, διότι μέσω της προσπάθειας επίλυσης αυτής λύνουμε και τη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας.

β) Το καθήκον του α-α-δ μετώπου είναι άμεσο, μόνο συγκριτικά με τον τελικό μας στόχο. Επειδή, όμως, μας οδηγεί, μας βοηθάει να προσεγγίσουμε σε αυτόν, πρέπει να το χαρακτηρίσουμε σαν καθήκον στρατηγικής σημασίας.

Υπάρχουν και τα πιο άμεσα αιτήματα πάλης (για το μεροκάματο, την ανεργία, τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, τον τζίρο των ΜΜΕ, τη φορολογία κ.ά.), πάνω στα οποία πρέπει να "πατάμε" και να τα συνδέουμε με τους α-α-δ στόχους πάλης.

γ) Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την ιδέα της "ενιαίας επαναστατικής πορείας" που είχαμε στο 10ο, 11ο, 12ο Συνέδριο. Χωρίς βέβαια τα δύο στάδια που ουσιαστικά τα καταργήσαμε από το 12ο Συνέδριο.

Δεν είναι θεωρητικά σωστό ούτε είναι ορθολογικό να σκεφτόμαστε ότι η επίλυση α-α-δ προβλημάτων θα αρχίσει να πραγματοποιείται αφού επικρατήσει η "δικτατορία του προλεταριάτου".

Να λέμε δηλαδή εκ των προτέρων ότι η α-α-δ κυβέρνηση είναι αδύνατον να πάρει κάποια α-α-δ μέτρα (π.χ. αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ, εθνικοποίηση κάποιων μονοπωλίων κ.ά.). Τότε γιατί βάζουμε αυτή την κυβέρνηση σαν στόχο;

Η μήπως προβλέπουμε (;) εκ των προτέρων ότι οι πολιτικοί μας σύμμαχοι στο μέτωπο θα μας εγκαταλείψουν, όταν θα σχηματιστεί τέτοια κυβέρνηση ή θα υπαναχωρήσουν και θα αρνηθούν να υλοποιηθούν ορισμένοι από τους α-α-δ στόχους του μετώπου;

Δεν μπορεί βέβαια ν' αποκλειστούν κι αυτές οι πιθανότητες. Είναι όμως μόνο πιθανότητες. Η ιστορική πείρα έχει δείξει ότι οι κομμουνιστές και οι σύμμαχοί τους μπορούν να προχωρήσουν ως ένα σημείο μαζί.

Λάθος επίσης είναι να λέμε ότι η επαναστατική διαδικασία θα αρχίσει από το πάρσιμο της εξουσίας από την εργατική τάξη. Οταν μια α-α-δ κυβέρνηση θα πρέπει να έχει κάποια εξουσία - έστω και μεταβατική - για να μπορέσει να πάρει μέτρα κόντρα στις συνταγματικές, νομικές, οικονομικές και άλλες δεσμεύσεις και συμφωνίες (εσωτερικές και διεθνείς), δεν μπορούμε να την τοποθετούμε εκτός της ενιαίας επαναστατικής διαδικασίας. Εξάλλου επαναστάσεις υπήρξαν όχι μόνο προλεταριακές - σοσιαλιστικές, αλλά και εθνικοαπελευθερωτικές και αντιιμπεριαλιστικές αγροτικές εξεγέρσεις κ.ά.

Δεν πρέπει να υπάρξουν κενά σε σχέση με την α-α-δ κυβέρνηση (το χαρακτήρα της, το ρόλο της, τις δυνατότητές της κλπ.). Αλλιώς, αντικειμενικά, υποβαθμίζεται το κρίσιμο ζήτημα του α-α-δ μετώπου πάλης, δημιουργούνται κενά και ερωτηματικά πάνω στην ουσία της προσέγγισης και του περάσματος στη "δικτατορία του προλεταριάτου", δίνεται η δυνατότητα στον καθένα να επιλέγει τη δική του ερμηνεία, να ταυτίζει και όχι να συνδέει σωστά το "αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό" με το "σοσιαλιστικό".

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΚΥΛΛΑΚΟΣ