"Θα μας πνίξουν τα σκουπίδια", "μυρωδάτος Μάης", "χωματερή η Αθήνα" και άλλοι διάφοροι τίτλοι κοσμούν τέτοιες μέρες, σχεδόν κάθε χρόνο, την τελευταία πενταετία τις αθηναϊκές - κατά κύριο λόγο - εφημερίδες. Το πρόβλημα ως αφορμή είναι υπαρκτό. Κάτι παραπάνω από ένα εκατομμύριο τόνοι σκουπιδιών παράγονται κάθε χρόνο στην Αττική, 3.500 τόνοι κάθε μέρα. Οι επιστήμονες, που ασχολούνται με την ανακύκλωση, βεβαιώνουν πως από το σύνολο των σκουπιδιών μόνο το 25% είναι πράγματι για πέταμα. Το υπόλοιπο 75% αφορά χαρτί, γυαλί, μέταλλα, καύσιμο υλικό, αξιοποιήσιμα, δηλαδή, υλικά. Κι όμως, απ' όλα αυτά ένα πολύ μικρό μόνο μέρος ανακυκλώνεται. Τα πολλά είτε πετάγονται στις 22 ανεξέλεγκτες χωματερές, που λειτουργούν σε διάφορα σημεία, κύρια της Βόρειας και Ανατολικής Αττικής, είτε θάβονται στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής στα Ανω Λιόσια. Αυτές οι λύσεις, όμως, έχουν και τα όριά τους. Τα Ανω Λιόσια εδώ και χρόνια δεν αντέχουν άλλο σκουπίδι. Ο υδροφόρος ορίζοντας, επίσης, της Βόρειας και Ανατολικής Αττικής, καθώς και όσες δασικές εκτάσεις έμειναν άκαυτες δεν επιτρέπουν άλλο τη λειτουργία των ανεξέλεγκτων χωματερών. Στην προέκτασή του το πρόβλημα αφορά όλη τη χώρα. Στην Αττική απλώς εμφανίζεται διογκωμένο, εξαιτίας της παρουσίας εδώ 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων, όπως και της πλειοψηφίας των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και άλλων οχλουσών δραστηριοτήτων, που ενώ λειτουργούν επ' ωφελεία του συνόλου της χώρας (λιμάνι, ναυπηγεία, διυλιστήρια, νοσοκομεία κλπ.), αφήνουν μόνο στην αττική γη τα απόβλητά τους.

Μετά τα παραπάνω, εύλογα τίθεται το ερώτημα, γιατί δεν μπαίνει σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης απορριμμάτων; Η απάντηση, χωρίς άλλο, πρέπει να αναζητηθεί στα πολυποίκιλα οικονομικά συμφέροντα που συγκρούονται στον τομέα αυτό, καθώς - αυτό είναι κάτι που ξεχνιέται - τα σκουπίδια εκτός από αποκρουστικά είναι και χρυσοφόρα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Κατ' αρχάς, γύρω από το πρόβλημα της διαχείρισης των σκουπιδιών έχει αναπτυχθεί μία ολόκληρη βιομηχανία που χοντρικά αντιπροσωπεύει δύο τεχνικές. Η μία είναι αυτή της καύσης των απορριμμάτων. Είναι η εύκολη λύση, που όμως έχει υψηλό κόστος επένδυσης για την κατασκευή των σχετικών εργοστασίων και επιπρόσθετα κρίνεται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο ιδιαίτερα επιβλαβής για το περιβάλλον, καθώς κατά την καύση απελευθερώνονται διοξίνες. Ηδη, στη χώρα που κατεξοχήν χρησιμοποίησε την καύση, τις ΗΠΑ, η τεχνική αυτή εγκαταλείπεται. Για την Αττική θεωρείται απαγορευμένη μέθοδος από την ίδια τη μορφολογία του εδάφους και τη συγκεκριμένη κίνηση των αερίων μαζών. Για την προώθηση αυτής της τεχνικής ενδιαφέρονται κύρια οι εταιρίες κατασκευής των εργοστασίων καύσης και τοπικά οικονομικά συμφέροντα, που κερδίζουν από την αξία γης και τον εποχιακό τουρισμό.

Για τα απορρίμματα της πρωτεύουσας και της Αττικής συνολικά, ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων, μετά από αρκετών χρόνων μελέτες, έχει επιλέξει μία λύση ευρύτερης στόχευσης. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο συνδυάζει μέτρα διαλογής των απορριμμάτων στην πηγή παραγωγής τους, έξι ενδιάμεσους σταθμούς μεταφόρτωσης, ώστε να μειώνονται οι επιπτώσεις από την κίνηση εκατοντάδων σκουπιδιάρικων, και τρία εργοστάσια ανακύκλωσης, που θα συνοδεύονται από ισάριθμους Χώρους Υγειονομικής Ταφής των υπολοίπων της ανακύκλωσης. Για τους 1.100 από τους συνολικά 3.500 τόνους απορριμμάτων που παράγονται ημερησίως στην Αττική, τα Ανω Λιόσια είχαν αποδεχτεί να φτιαχτεί εκεί η μία Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ). Για τις άλλες δύο, οι επιστημονικές ομάδες που αναζήτησαν τους χώρους κατέληξαν: Για μεν τη βόρεια περιοχή ότι οι πλέον κατάλληλοι χώροι βρίσκονται σε δύο ερημικά σημεία της Ριτσώνας (θεωρώντας, και σωστά για τους λόγους που προαναφέρονται, ότι η διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής δεν αφορά μόνο την Αττική). Νούμερο 2 στην κατάταξη έβαλαν δύο περιοχές κοντά στο Βαρνάβα και νούμερο 3 - με μικρή διαφορά από το 2 - τον Αυλώνα. Η Ριτσώνα απορρίφθηκε από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ μετά από αντιδράσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ στην περιοχή, ανεπίσημα το ίδιο έχει συμβεί και με το Βαρνάβα. Οπότε, τυπικά, είναι δικαιολογημένη η αντίδραση των κατοίκων του Αυλώνα, που θεωρούν ότι με την επιλογή της περιοχής τους τούς "ρίχνουν". Πιο καθαρά είναι τα πράγματα στην Ανατολική Αττική, όπου οι τοπικοί πολιτευτές έχουν δηλώσει καθαρά ότι θέλουν να προωθήσουν τη λύση του εργοστασίου καύσης, γι' αυτό και αντιδρούν στην επιλογή της Κερατέας για την εγκατάσταση της ΟΕΔΑ. Η κατάσταση έχει οδηγηθεί πράγματι σε αδιέξοδο. Με ορατή πλέον την κύρια ευθύνη στην ηγεσία του ΠΕΧΩΔΕ, που ενώ δηλώνει συμφωνία με τον ΕΣΔΚΝΑ, αφήνει τις εξελίξεις να κυλούν έτσι, που η λύση να παραπέμπεται αρχικά στις ελληνικές καλένδες και στη συνέχεια υπέρ επιλογών όπως η καύση.