Το βράδυ της 6ης Νοέμβρη, η Μαδρίτη, που ήδη βομβαρδιζόταν, τραντάχτηκε από τους πρώτους κανονιοβολισμούς που έπεσαν στους δρόμους και τα σπίτια της. Ο εχθρός ετοιμαζόταν για την έφοδο. Ο Φράνκο και το Γενικό του Επιτελείο ήταν σίγουροι ότι η πρωτεύουσα δε θα άντεχε στην επίθεση. Η άποψη ότι σε εκείνες τις συνθήκες, η Μαδρίτη ήταν ανυπεράσπιστη, είχε οπαδούς και στις δικές μας γραμμές, μεταξύ κάποιων στρατιωτικών διοικητών και ακόμα και μεταξύ υπουργών της κυβέρνησης.

Δεν ήταν εύκολο να υπερασπιστούμε τη Μαδρίτη, εάν, όμως, ο ενθουσιασμός και ο ηρωισμός του λαού αναπλήρωνε την απουσία ενός πραγματικού στρατού, δε θα ήταν και ακατόρθωτο. Εάν υπέκυπτε η Μαδρίτη, η ρεπουμπλικάνικη αντίσταση θα δεχόταν ένα θανάσιμο χτύπημα.

Η Μαδρίτη σώθηκε γιατί δημιουργήθηκε μία συλλογική συνείδηση και επειδή κινητοποιήθηκε ολόκληρο το ανθρώπινο δυναμικό ενός λαού. Από τις 6 τουΝοέμβρη ξεπρόβαλε μέσα από την ίδια την κοινωνία ένα μαχητικό πνεύμα που έφτασε να πάρει επικές διαστάσεις. Η φρανκική έφοδος αντικρούστηκε χάρη στην αυταπάρνηση του λαού και των στρατιωτικά οργανωμένων δυνάμεων που, απόλυτα ενωμένοι, έδωσαν δείγμα μιας μαχητικότητας και ενός ηρωισμού άξια θαυμασμού.

Το βράδυ της 6ης Νοέμβρη, η κυβέρνηση, στην οποία την προηγούμενη μέρα είχε προστεθεί και η αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας (CNT) και το Εθνικιστικό Βασκικό Κόμμα, συμφωνεί να φύγει για τη Βαλένσια και αφήνει στη Μαδρίτη ένα Εξουσιοδοτημένο Συμβούλιο Αμυνας με εκπροσώπους από όλες τις πολιτικο - συνδικαλιστικές δυνάμεις του αντιφασιστικού φάσματος. Πρόεδρος του παραπάνω Συμβουλίου ήταν ένας στρατηγός (Μιάχα) και στις 7 του Νοέμβρη αναλαμβάνει την υπεράσπιση της πόλης. Την υποστηρίζει ολόκληρος ο λαός. Το Γενικό Επιτελείο που οργανώνεται για την υπεράσπιση της Μαδρίτης αρχίζει να λειτουργεί την ίδια νύχτα της 6ης Νοέμβρη. Αυτοί οι δύο οργανισμοί ήταν βασικοί για την υπεράσπιση της πρωτεύουσας. Ομως πραγματοποίησαν το τεράστιο αυτό έργο χάρη στη μαχητικότητα, τον ηρωισμό και το πνεύμα αυτοθυσίας του μαδριλένικου λαού.

Ετσι ξετυλίχτηκε, κατά τη διάρκεια της 6ης, 7ης και 8ης Νοέμβρη, και κερδήθηκε η αποφασιστική μάχη της υπεράσπισης της πρωτεύουσας, της οποίας η έκβαση ήταν βασική για τη συνέχιση της αντιφασιστικής αντίστασης τους επόμενους 32 μήνες.

Το βράδυ της 8ης Νοέμβρη η επίθεση των στρατευμάτων του Φράνκο είχε ήδη περιοριστεί, και την ίδια εκείνη νύχτα, στον κινηματογράφο "Μονουμεντάλ" πραγματοποιήθηκε μία μεγαλειώδης συγκέντρωση για την 19η επέτειο της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάσταση στη Ρωσία, της οποίας το παράδειγμα ήταν ουσιαστικό για το μαδριλένικο λαό. Ο ύμνος της "Διεθνούς", με τον οποίο έληξε η εκδήλωση, ήταν έκφραση του ενθουσιασμού που ζούσαμε εκείνες τις αξέχαστες μέρες του Νοέμβρη του 1936.

Η υπεράσπιση της Μαδρίτης το Νοέμβρη και Δεκέμβρη του 1936 και το Γενάρη του 1937 καθώς και η μεγάλη μάχη στο Χάραμα το Φλεβάρη (δεύτερη φάση της υπεράσπισης της Μαδρίτης) όπου ο Φράνκο απέτυχε στην πρόθεσή του να πλησιάσει την πρωτεύουσα από το Νότο, σφυρηλάτησαν τον Ρεπουμπλικάνικο Λαϊκό Στρατό.

Το Μάρτη αυτός ο στρατός συνέτριψε, στη μάχη της Γκουανταλαχάρα, το Εκστρατευτικό Σώμα του Μουσολίνι, που αποτελούνταν από 60.000 άτομα, 120 πολυβόλα, 75 άρματα μάχης και 90 βομβαρδιστικά και καταδιωκτικά αεροπλάνα. Ετσι απέτυχε η τελευταία προσπάθεια του Φράνκο να περικυκλώσει άμεσα την πρωτεύουσα.

Ενώ ο ισπανικός Λαϊκός Στρατός, που οργανώθηκε στην πορεία του πολέμου, υστερούσε σαφώς, όσον αφορά το πολεμικό υλικό, διεξήγαγε μάχες τόσο σημαντικές όπως εκείνες σε Μπρουνέτε, Μπελτσίτ και Κίντο, κατέκτησε την Τερουέλ και υπερασπίστηκε επάξια τη Βαλένσια και τέλος πραγματοποίησε την εποποιία του Εμπρο, όπου ο "χενεραλίσιμο" κινδύνεψε να χάσει τον πόλεμο.